Tài sản mã hóa: Việt Nam chủ động bước vào kỷ nguyên quản lý mới

Nghị quyết 05/2025, bước ngoặt lịch sử trong quản lý tài sản mã hóa

Thị trường tài sản mã hóa (digital asset) của Việt Nam được đánh giá là một trong những lĩnh vực giàu tiềm năng bứt phá trong khu vực. Dù khởi đầu muộn hơn so với nhiều quốc gia, song với quyết tâm của Chính phủ, các bộ, ngành và sự đồng hành của cộng đồng công nghệ, Việt Nam đang từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong việc định hình khuôn khổ pháp lý cho thị trường tài sản mã hóa, một cấu phần quan trọng của nền kinh tế số.

Theo Báo Tiền Phong, tại tọa đàm “Tài sản mã hóa: Từ vùng xám đến thí điểm - Giải pháp đảm bảo minh bạch, an toàn, hiệu quả” do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phối hợp tổ chức sáng 6/11, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cho biết Việt Nam hiện có khoảng 21 triệu nhà đầu tư tài sản mã hóa, với doanh số giao dịch ước tính hơn 200 tỷ USD, con số lớn so với quy mô nền kinh tế. Tuy nhiên, phần lớn các hoạt động này vẫn chưa nằm trong khuôn khổ quản lý chính thức, dẫn đến nhiều rủi ro và thất thu ngân sách.

Theo TS Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, đa số các nhà đầu tư tài sản mã hóa tại Việt Nam đầu tư theo phong trào. (Ảnh: BTC)

“Rủi ro mất tiền, thiếu cơ chế bảo vệ khiến không ít nhà đầu tư trắng tay mà không biết kêu ai. Trong khi đó, nguồn thuế từ các giao dịch này lại đang chảy ra nước ngoài. Chính vì thế, Nghị quyết 05/2025 của Chính phủ được xem là ‘điểm rơi vàng’ vừa đảm bảo an toàn cho hàng chục triệu nhà đầu tư, vừa giúp Nhà nước huy động nguồn lực tài chính khổng lồ”, TS. Cấn Văn Lực nhận định.

Theo ông, để Nghị quyết 05 phát huy hiệu quả, cần triển khai đồng bộ bốn nhóm giải pháp: Phân loại tài sản mã hóa theo chuẩn quốc tế (IMF, MiCA - EU) để có cơ chế quản lý phù hợp từng loại. Chính sách thuế linh hoạt, áp dụng mức thuế theo rủi ro, khuyến khích đầu tư bền vững. Cấp phép minh bạch, yêu cầu doanh nghiệp tham gia thị trường có vốn tối thiểu 10.000 tỷ đồng và cổ đông là ngân hàng, công ty chứng khoán hoặc công ty tài chính. Cơ chế quản lý liên ngành kiểm soát rửa tiền, an ninh mạng, sở hữu trí tuệ và phòng chống tài trợ khủng bố.

TS. Lực cũng nhấn mạnh yếu tố giáo dục tài chính là điều kiện tiên quyết để thị trường phát triển bền vững. Mặc dù Việt Nam có lượng lớn nhà đầu tư tham gia, song đa số thiếu kiến thức cơ bản, dễ bị ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông và thông tin chưa được kiểm chứng.

Kiến tạo thị trường minh bạch, bảo vệ nhà đầu tư và thúc đẩy kinh tế số

Từ góc độ cơ quan quản lý, ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước) cho rằng Nghị quyết 05/2025 là bước tiến mang tính lịch sử, lần đầu tiên đặt nền móng pháp lý cho hoạt động tài sản mã hóa tại Việt Nam. Trong giai đoạn thí điểm, Nhà nước sẽ tập trung giám sát các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa, những đơn vị đóng vai trò cầu nối giữa doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư.

“Cách tiếp cận này giúp hạn chế rủi ro hệ thống, đồng thời tích lũy kinh nghiệm thực tiễn để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho giai đoạn chính thức”, ông Hòa nhấn mạnh.

Một trong những thách thức lớn được nêu ra là năng lực nhân sự và chuyên môn công nghệ trong lĩnh vực blockchain, an ninh mạng và quản trị rủi ro tài chính. Do đó, Việt Nam cần sớm xây dựng chương trình đào tạo, cấp chứng chỉ hành nghề và phát triển đội ngũ chuyên gia đủ năng lực để kiểm soát rủi ro, phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố.

Theo định hướng của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Việt Nam sẽ áp dụng nguyên tắc “quản lý cân bằng” vừa khuyến khích đổi mới, vừa kiểm soát rủi ro nhằm xây dựng thị trường tài sản mã hóa minh bạch, hiệu quả và bền vững, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và đóng góp tích cực cho quá trình chuyển đổi sang kinh tế số.

Từ góc nhìn của Báo Nhân Dân, các chuyên gia kinh tế cũng đánh giá Nghị quyết 05/2025 là bước đi mang tính đột phá và tiên phong trong cơ chế quản lý tài chính của Việt Nam.

TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng đây là “cột mốc lịch sử”, mở ra chương mới trong phát triển kinh tế số và quản trị tài sản kỹ thuật số. Còn TS. Cấn Văn Lực khẳng định triết lý cốt lõi của Nghị quyết là “quản lý để phát triển, không phải để ngăn cấm”, thể hiện rõ quan điểm vừa kiến tạo, vừa kiểm soát rủi ro của Chính phủ.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) nhấn mạnh Việt Nam đang đi đúng hướng khi chọn phương châm “quản lý để phát triển”. Theo ông, lần đầu tiên tài sản mã hóa được định danh và thí điểm trong khuôn khổ pháp lý chính thức, thể hiện tư duy tiên phong của Chính phủ trong nắm bắt xu hướng toàn cầu, đồng thời bảo vệ lợi ích quốc gia và nhà đầu tư.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Lê Bảo Nguyên, Phó Tổng Giám đốc SSI Digital cho rằng Việt Nam đang hội tụ các điều kiện để trở thành “cửa ngõ phát triển hạ tầng tài sản số toàn cầu”, nếu hành lang pháp lý đủ cởi mở và linh hoạt để thúc đẩy sáng tạo.

Có thể nói, Nghị quyết 05/2025 không chỉ là công cụ quản lý mà còn là bước khởi đầu chiến lược giúp Việt Nam từng bước hội nhập với dòng chảy tài chính số toàn cầu, tạo nền tảng cho thị trường tài sản mã hóa minh bạch, an toàn, hiệu quả và bền vững trong tương lai.