Sửa Luật Tổ chức Chính phủ: Tiếp tục hoàn thiện các quy định về “phân cấp”, “ủy quyền”

Đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày Tờ trình của Chính phủ cho biết, dự thảo Luật gồm 5 chương, 35 điều, so với Luật hiện hành đã giảm 2 chương, 15 điều.

Việc giảm số lượng chương, điều so với Luật hiện hành để thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị về yêu cầu xây dựng pháp luật theo hướng nguyên tắc, đúng thẩm quyền của Quốc hội. Theo đó, Luật chỉ quy định những nội dung cơ bản, quan trọng, có tính nguyên tắc để bảo đảm tính ổn định lâu dài, hạn chế việc phải sửa đổi, bổ sung.

Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, việc xây dựng Luật nhằm quán triệt các chủ trương của Đảng, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước “tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả”; hoàn thiện các quy định về tổ chức và hoạt động của Chính phủ để khắc phục các vướng mắc, bất cập và đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả, xây dựng Chính phủ số trong tình hình mới.

Dự thảo Luật đã hoàn thiện các quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ trong mối quan hệ với các cơ quan Nhà nước ở Trung ương (Quốc hội, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam).

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: Quốc hội

Trong đó, dự thảo Luật đã bổ sung thêm 2 điều mới để xác định trách nhiệm của Chính phủ, làm rõ mối quan hệ giữa Chính phủ với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, và giữa Chính phủ với Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.

Đồng thời hoàn thiện các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ và mối quan hệ giữa các cơ quan của Chính phủ. Theo đó, Thủ tướng là người đứng đầu Chính phủ, lãnh đạo công tác của Chính phủ và chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ; bảo đảm nguyên tắc không quyết định các vấn đề cụ thể thuộc trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với tư cách thành viên Chính phủ với các ngành, lĩnh vực được phân công quản lý...

Tiếp tục hoàn thiện quy định về “phân cấp”, “ủy quyền”

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày tóm tắt Báo cáo thẩm tra cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Tổ chức Chính phủ với các lý do đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Thường trực Ủy ban Pháp luật cũng tán thành với quy định về nguyên tắc phân định thẩm quyền tại Điều 7 của dự thảo Luật. Để xử lý các nội dung còn giao thoa về chức năng, nhiệm vụ giữa Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội với Chính phủ, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với quy định của dự thảo Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội đã bổ sung quy định về những nội dung cần được quy định bằng luật.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với nội dung về phân cấp trong dự thảo Luật nhằm thể chế hóa kết luận của Bộ Chính trị tại Công văn số 13078-CV/VPTW ngày 14/1/2025, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để “tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, địa phương gắn với nâng cao trách nhiệm giải trình của người đứng đầu, kiểm soát quyền lực chặt chẽ”.

Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện quy định về “phân cấp”, “ủy quyền” tại dự thảo Luật, đồng thời, làm rõ chủ thể được phân cấp, cơ chế chịu trách nhiệm của cơ quan được phân cấp để bảo đảm đồng bộ, thống nhất với quy định của dự thảo Luật Tổ chức Chính quyền địa phương (sửa đổi).

Khi thực hiện phân cấp phải bảo đảm đồng bộ giữa phân cấp nhiệm vụ, quyền hạn với phân cấp về giải quyết thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan được phân cấp chủ động trong giải quyết công việc, thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính gắn với tăng cường trách nhiệm của các cơ quan và nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Đáng chú ý, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị làm rõ về việc cơ quan nhận phân cấp có thể phân cấp tiếp cho chính quyền địa phương hoặc cơ quan Nhà nước cấp dưới hay không? Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan tham gia thẩm tra đề nghị cân nhắc không nên quy định phân cấp tiếp để bảo đảm gắn việc phân cấp với các điều kiện, nguồn lực cần thiết và xác định rõ trách nhiệm của cơ quan được phân cấp, tránh tạo thêm khâu trung gian trong quá trình tổ chức thực hiện...

Sau khi nghe trình bày Tờ trình và Báo cáo thẩm tra, các ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận về dự thảo Luật. Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan đã chuẩn bị khá tốt các nội dung trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, việc sửa luật phải đảm bảo chặt chẽ, tuân thủ Hiến pháp, phù hợp với các luật hiện hành, đảm bảo quy trình rút gọn...

Phát biểu tiếp thu các ý kiến tại phiên họp, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết thêm, Bộ Nội vụ đã xây dựng, chuẩn bị sẵn 3 dự thảo nghị định khung, quy định về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của bộ, cơ quan ngang bộ; cơ quan thuộc Chính phủ và tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và huyện. Vì vậy, sau khi Quốc hội thông qua các dự thảo luật, ngay chiều cùng ngày, Thủ tướng sẽ ký ban hành các nghị định để vận hành cơ cấu tổ chức của Chính phủ theo Nghị quyết của Quốc hội. “Quốc hội bế mạc thì Chính phủ sẽ công bố cơ cấu tổ chức Chính phủ và không để khoảng trống pháp lý nào cả”, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nói.