Quy định rõ về sử dụng thông tin của người tiêu dùng

Chiều ngày 15/8, tiếp tục chương trình Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8/2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi).

Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, Dự thảo được xây dựng gồm 7 chương, 80 điều. Điểm mới đáng chú ý là Dự án Luật đã mở rộng phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng theo hướng bổ sung một Chương mới về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong các giao dịch đặc thù với tổ chức, cá nhân kinh doanh. Khái niệm người tiêu dùng được sửa đổi theo hướng làm rõ người tiêu dùng chỉ là cá nhân mua, bán sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ không vì mục đích thương mại.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trình bày Tờ trình của Chính phủ. (ảnh: Quốc hội)

Dự án Luật cũng bổ sung quy định về khái niệm và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dễ bị tổn thương để nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền lợi đối với nhóm người tiêu dùng này.

Đồng thời, hoàn thiện quy định về thu hồi sản phẩm, hàng hóa có khuyết tật, hoàn thiện quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh trong việc cung cấp thông tin, giao kết hợp đồng, tiếp nhận, giải quyết yêu cầu của người tiêu dùng trong các giao dịch, đặc biệt là giao dịch trên không gian mạng...

Trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Đối với phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của dự án Luật này, Thường trực Ủy ban thẩm tra cũng cơ bản nhất trí với việc bổ sung các đối tượng áp dụng là “các cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài có liên quan”, “tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng” để có thể bảo vệ người tiêu dùng trong các giao dịch mua sắm trực tuyến, đặc biệt là giao dịch có yếu tố nước ngoài và nâng cao vị thế, vai trò của tổ chức xã hội trong bảo vệ người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến của Thường trực ủy ban đề nghị cân nhắc, nghiên cứu giữ lại đối tượng là “tổ chức” trong khái niệm “người tiêu dùng”. Khái niệm này đã được sử dụng ổn định từ Pháp lệnh Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 1999, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hiện hành và trên thực tế cũng có nhiều trường hợp tổ chức mua sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cho mục đích tiêu dùng; kinh nghiệm quốc tế cũng cho thấy cần bảo vệ quyền lợi của nhóm đối tượng này. Do đó, cần cân nhắc giữ lại đối tượng “tổ chức” hoặc làm rõ căn cứ thuyết phục cho việc loại bỏ đối tượng này trong dự thảo luật.

Toàn cảnh phiên họp. (ảnh: Quốc hội)

Về các quy định để bảo vệ thông tin và sử dụng thông tin của người tiêu dùng, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị, cần quy định rõ trường hợp tổ chức, cá nhân kinh doanh ủy quyền hoặc thuê bên thứ ba thực hiện việc thu thập, lưu trữ, sử dụng, chỉnh sửa, cập nhật, huỷ bỏ thông tin của người tiêu dùng thì phải được sự đồng ý của người tiêu dùng.

Đồng thời, bổ sung cơ chế, hình thức thông báo của tổ chức, cá nhân kinh doanh hoặc bên lưu trữ thông tin liên quan cho người tiêu dùng bên cạnh việc thông báo cho cơ quan chức năng sau khi phát hiện sự cố hệ thống thông tin bị tấn công làm phát sinh nguy cơ mất thông tin của người tiêu dùng.

Cho ý kiến với dự án Luật này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) cần chú ý rà soát, đánh giá về tính tương thích với các luật liên quan.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đặt vấn đề về bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng dịch vụ công như thế nào, vì mảng dịch vụ này rất lớn, cung cấp những sản phẩm dịch vụ thiết yếu, liên quan trực tiếp tới toàn dân. Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng về chính sách đặc thù trong điều kiện chuyển đổi số, nhất là những vấn đề liên quan tới bảo vệ dữ liệu cá nhân, giao dịch điện tử…

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị cơ quan chức năng cần tiếp tục rà soát, nghiên cứu để hoàn thiện hồ sơ dự án Luật, trong đó chú ý tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội về kết cấu, phạm vi, đối tượng, cách tiếp cận các vấn đề phải bảo đảm vừa bao quát, vừa cụ thể, nhất là về tính khả thi của các quy định.

Đồng thời, rà soát kỹ các quy định áp dụng Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các luật liên quan, bảo đảm rõ ràng, cụ thể, khả thi, bao quát được thực tiễn phát sinh và sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số, thương mại điện tử, các phương thức kinh doanh và tiêu dùng mới, để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đối với giao dịch điện tử, các giao dịch đặc thù...