Ống hút từ rau, củ - hướng đi bền vững nhằm giảm thiểu rác thải nhựa

Thành công với giấc mơ khởi nghiệp xanh từ ống hút

Trong một lần tham dự Hội chợ OCOP ở Hà Nội, chúng tôi có dịp gặp anh Lê Văn Tám, chủ nhân của sản phẩm ống hút làm từ rau, củ quả, trò chuyện với anh, chúng tôi càng hiểu hơn về giấc mơ khởi nghiệp xanh với ống hút từ bột rau, củ.

Với mong muốn tận dụng nông sản của nông dân và giảm thiểu rác thải nhựa, anh Lê Văn Tám đã thực hiện giấc mơ khởi nghiệp xanh với ống hút từ bột rau, củ.

Hơn 11 năm lao động tại Hàn Quốc, anh Tám đã tích luỹ cho bản thân nhiều kiến thức, kinh nghiệm trong lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ và cơ giới hoá. Trong lòng luôn trăn trở với vấn đề rác thải nhựa, sự bấp bênh và giá trị thấp của các sản phẩm nông nghiệp, vì vậy, anh luôn đau đáu phải làm sao để chế biến sâu rau củ quả nhằm tăng giá trị và khắc phục tình trạng được mùa, mất giá. Trở về nước, anh Tám thành lập HTX nông nghiệp Sông Hồng, với quyết tâm hiện thức hoá giấc mơ khởi nghiệp ống hút từ bột rau, củ.

“Điều tôi lo lắng nhất đó là hạt vi nhựa đã và đang có tác động không nhỏ đến môi trường và sức khỏe của chúng ta. Bản thân tôi chỉ muốn làm một điều gì đó có ích cho chính các con mình và trước tiên cần bảo vệ môi trường sống không ô nhiễm. Do đó tôi đã quyết tâm phải thực hiện thành công mô hình sản xuất ống hút thân thiện môi trường, dù khó khăn cũng không cho phép bản thân chùn bước. Chúng tôi bắt đầu từ mục tiêu kép, tận dụng nông sản và giảm thiểu rác thải nhựa”, anh Tám bộc bạch.

Trên diện tích khoảng 1.500m2 thuê khoán của chính quyền địa phương, anh Tám và các thành viên HTX phát triển 6 mô hình nhà phủ màng công nghệ cao của Israel để canh tác rau, củ theo hướng hữu cơ. Ngoài nguồn cung chính này, HTX còn liên kết với nhiều nông hộ trên địa bàn và khu vực lân cận để thu mua thêm rau, củ làm nguyên liệu sản xuất ống hút.

Để cho ra một chiếc ống hút đạt chuẩn, các thành viên HTX phải sản xuất qua nhiều công đoạn, mỗi công đoạn lại có những yêu cầu riêng. Đặc biệt, quy trình sản xuất không sử dụng bất kỳ chất bảo quản nào. Ngoài công dụng chính dùng để uống nước, loại ống hút này còn có thể được xào, luộc, nhúng lẩu, thậm chí là rán để tạo ra những món ăn lạ miệng.

Quy trình để làm ra sản phẩm ống hút gạo vô cùng nghiêm ngặt, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Màu của ống hút được tạo từ màu tự nhiên của rau củ đặc trưng ở Việt Nam như màu trắng từ gạo, màu đen từ than tre thực phẩm, màu vàng từ nghệ, màu xanh từ lá nếp, màu đỏ từ gạo lứt, màu xanh dương từ hoa đậu biếc, màu nâu từ hạt cà phê,... Trong quá trình sản xuất, HTX luôn ưu tiên các tiêu chí đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng.

Khởi nghiệp với mô hình, những ngày đầu vận hành, anh Tám và các thành viên HTX nông nghiệp Sông Hồng đã phải trải qua hàng trăm lần thử nghiệm; thất bại rất nhiều lần mới cho ra thành phẩm ưng ý và đảm bảo đầy đủ tiêu chí chất lượng. Thậm chí khi thành công ở thị trường trong nước, công ty bắt đầu nhận những đơn hàng xuất khẩu sang các nước. Thị trường, điều kiện khí hậu ở mỗi nước khác nhau cũng là rào cản lớn trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp.

Theo chia sẻ của anh Tám, đầu năm 2018, HTX nông nghiệp Sông Hồng nhận được đơn hàng lớn xuất khẩu ống hút sang Anh. Trong quá trình sản xuất, ống hút chỉ thích nghi được ở 18-25 độ C nhưng khi xuất hàng thời tiết thực tại của Vương quốc Anh là dưới -10 độ C nên toàn bộ ống hút xuất khẩu bị hỏng. HTX nông nghiệp Sông Hồng phải đền hợp đồng, thiệt hại về kinh tế rất lớn, khiến HTX gặp rất nhiều khó khăn. Từ bài học sự cố ống hút không thích nghi được khí hậu ôn đới, anh Tám quyết tâm nghiên cứu và tìm ra được công thức để làm sản phẩm ống hút có thể dùng được ở tất cả các nguồn nước và phù hợp với các điều kiện khí hậu.

“Sau sự cố đó, chúng tôi đã nghiên cứu và sản xuất thử nghiệm ống hút trong 2 năm. Sau nhiều lần thử nghiệm, với hàng nghìn mẫu thử, cuối cùng sản phẩm ống hút rau củ, quả mang tên Ecos đã thành công khi giải được bài toán thích ứng mọi nhiệt độ và nguồn nước, bền vững với mọi điều kiện khí hậu”, anh Tám chia sẻ.

Chinh phục nhiều thị trường khó tính từ sản phẩm OCOP 5 sao

Trong bối cảnh rác thải nhựa gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, việc phát triển sản phẩm từ nguyên liệu tự nhiên, thân thiện môi trường được thành phố Hà Nội khuyến khích. Tại Kỳ họp thứ 25, Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết quy định biện pháp giảm phát thải nhựa trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Nghị quyết quy định các chợ, cửa hàng tiện lợi không cung cấp miễn phí túi ni lông khó phân hủy kể từ ngày 1/1/2027; đơn vị bán hàng trực tuyến có trách nhiệm giảm thiểu sử dụng bao bì nhựa, vật liệu chống sốc bằng nhựa hoặc thu hồi các bao bì nhựa, vật liệu chống sốc không để thất thoát ra môi trường.

Trải qua những khó khăn bước đầu, đến nay sản phẩm ống hút từ rau củ của HTX Nông nghiệp sông Hồng đã được nhiều người tiêu dùng chọn lựa sử dụng thay ống hút nhựa.

Chợ, cửa hàng tiện lợi không lưu hành và sử dụng sản phẩm nhựa sử dụng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy sinh học (gồm túi ni lông khó phân hủy sinh học, hộp nhựa xốp đóng gói, chứa đựng thực phẩm), trừ sản phẩm, hàng hóa có bao bì nhựa khó phân hủy sinh học kể từ ngày 1/1/2028.

Khách sạn, khu du lịch không lưu hành và sử dụng các sản phẩm từ nhựa sử dụng một lần (gồm bàn chải đánh răng; dao cạo râu; tăm bông; mũ tắm; bao bì nhựa sử dụng một lần chứa, đựng: Kem đánh răng, sữa tắm, sữa dưỡng thể, dầu gội, sữa dưỡng tóc) kể từ ngày 1/1/2026,...

Phát triển sản phẩm xanh, sạch, an toàn, bền vững cũng là định hướng mà Hà Nội đang hướng tới trong Chương trình OCOP. Sản phẩm ống hút Ecos được chế biến hoàn toàn từ bột rau củ tự nhiên giải pháp thay thế ống hút nhựa, đồng thời giúp giải quyết bài toán về rác thải nhựa.

Điểm khác biệt của ống hút Ecos với ống hút nhựa bởi ống hút rau, củ, quả sẽ trở nên mềm nhẹ sau khoảng 30 phút cắm vào nước ấm nhưng vẫn giữ được cấu trúc, cũng như độ cứng đủ để sử dụng trong 10 giờ đồng hồ tiếp theo. Sản phẩm chỉ tan ra khi bị ngâm liên tục trong môi trường nước sau hơn một ngày. Mỗi chiếc ống hút sử dụng một lần, dễ dàng phân hủy nên không gây hại cho môi trường. Ngoài công dụng chính vẫn dùng để uống nước, thì loại ống hút này còn có thể xào, luộc, nhúng lẩu thậm chí là rán thành các loại snack để tạo ra những món ăn giàu dinh dưỡng.

Tháng 12/2020, sản phẩm ống hút làm từ rau, củ của HTX nông nghiệp Sông Hồng đã được Hội đồng chấm điểm OCOP - Chương trình Mỗi xã một sản phẩm thành phố Hà Nội chấm điểm sản phẩm OCOP đạt 5 sao. Đầu tháng 4/2023, sản phẩm ống hút Ecos là một trong 6 sản phẩm của Hà Nội đạt 5 sao OCOP Quốc gia và là sản phẩm 5 sao tiêu biểu của cả nước.

Nhờ đáp ứng được các tiêu chí khắt khe, bảo vệ môi trường, ống hút ECOS đã tự tin bước vào các thị trường khó tính như Nhật, Đức, Anh, Nga, Hàn Quốc. Hiện mỗi ngày HTX sản xuất khoảng 50.000 ống hút, vừa góp phần giảm lượng rác thải nhựa, vừa lan tỏa thông điệp tiêu dùng xanh. Đến nay, sản phẩm ống hút từ bột rau, củ được người tiêu dùng Việt Nam đón nhận tích cực.