Nhớ về vị danh tướng đầu tiên thời Vạn Xuân

Theo sử sách và thần phả còn ghi lại tại di tích, Đô Hồ Đại Vương Phạm Tu sinh năm 476 tại trang Quang Liệt, nay là phường Thanh Liệt (Hà Nội). Từ thuở niên thiếu, ông đã nổi tiếng thông minh, chăm học binh thư, lại giỏi võ nghệ.

Năm 542, hưởng ứng cuộc khởi nghĩa của Lý Bí chống ách đô hộ nhà Lương, dù đã 66 tuổi, ông vẫn tập hợp nghĩa binh, trực tiếp ra trận. Với tài thao lược và lòng yêu nước, Phạm Tu nhanh chóng trở thành cánh tay phải đắc lực, góp phần quan trọng đánh đuổi quân xâm lược, giành lại độc lập, lập nên nhà nước Vạn Xuân (544). Đây là mốc son mở đầu cho thời kỳ tự chủ lâu dài của dân tộc Việt.

Đình Ngoại hiện là một trong ba di tích tiêu biểu của Thanh Liệt.

Không chỉ đánh giặc phương Bắc, ông còn nhiều lần lãnh đạo quân dân dẹp loạn ở phương Nam (Champa), giữ vững bờ cõi quốc gia non trẻ. Nhờ công lao to lớn, Phạm Tu được phong Tả tướng quân - Tổng chỉ huy quân đội, vua Lý Nam Đế ban trướng “Cự Bắc - Bình Nam”. Ông đã hy sinh anh dũng trên chiến tuyến sông Tô Lịch năm 545, thọ 69 tuổi.

Sau khi mất, ông được nhân dân tôn thờ làm Thành hoàng làng, truy phong là “Đô Hồ Đại Vương”, tước hiệu “Long Biên hầu”. Năm 1998, Hội đồng họ Phạm Việt Nam suy tôn ông là Thượng Thủy tổ của dòng họ Phạm.

Gắn liền với tên tuổi Đô Hồ Đại Vương Phạm Tu là Đình Ngoại - một công trình kiến trúc cổ được xây dựng từ năm 1690. Tọa lạc trên vùng đất “đầu rồng” cạnh hồ Đầm Tròn, đình được thiết kế theo kiến trúc chữ “Đinh” với năm gian đại bái và ba gian hậu cung. Trải qua nhiều lần trùng tu (1879, 1923, 2010), đình vẫn giữ được vẻ uy nghi, trang nghiêm.

Trong khuôn viên rộng gần 7.000m², ngoài đình chính còn có nhà thọ, nhà thờ Bác Hồ, ban thờ Thần Nông, nhà bia tưởng niệm cùng hồ bán nguyệt, tạo thành không gian văn hóa - tâm linh giàu ý nghĩa. Năm 1989, Đình Ngoại được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.

Đình Ngoại hiện là một trong ba di tích tiêu biểu của Thanh Liệt (cùng với Đình Nội và chùa Quang Ân), tạo thành cụm di tích Quốc gia gắn liền với ba nhân vật lớn: Đô Hồ Đại Vương Phạm Tu, Tiên triết Chu Văn An và Sư Tổ Thích Thanh Hanh.

Ngày 11/9 vừa qua, phường Thanh Liệt đã long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 1480 năm ngày hóa Đô Hồ Đại Vương Phạm Tu (545 - 2025).

Phát huy truyền thống “thanh cao - oanh liệt”, những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thanh Liệt luôn chú trọng phát triển toàn diện. Sau khi được thành lập theo Nghị quyết 1656/NQ-UBTVQH15 (16/6/2025), phường có diện tích 6,44 km², dân số hơn 76.000 người, trở thành một trong những trung tâm đô thị mới năng động của Thủ đô.

Thanh Liệt hiện có nhiều lợi thế về hạ tầng giao thông, giáo dục và văn hóa. Đặc biệt, việc tích hợp Đình Ngoại vào khuôn viên Công viên tưởng niệm danh nhân Chu Văn An (quy mô khoảng 100ha) đang được triển khai, hứa hẹn biến nơi đây thành điểm đến văn hóa - lịch sử - giáo dục lớn của Hà Nội và cả nước.

Trên nền tảng lịch sử và văn hóa ấy, phong trào xây dựng đời sống văn minh đô thị, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống người dân đang được đẩy mạnh. Thanh Liệt hướng tới hình ảnh một địa phương hiện đại, nhưng vẫn giữ gìn cốt cách truyền thống.

Ngày 11/9 vừa qua, phường Thanh Liệt đã long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 1480 năm ngày hóa Đô Hồ Đại Vương Phạm Tu (545 - 2025). Buổi lễ có sự tham dự của lãnh đạo Thành phố.

Ông Bùi Huy Hoàng, Phó Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Thanh Liệt nhấn mạnh: “Tiếp nối truyền thống hào hùng của ông cha, trong những năm qua cán bộ và nhân dân phường Thanh Liệt không ngừng phấn đấu xây dựng quê hương Thanh Liệt ngày một giàu đẹp văn minh.

Nhân dân và cán bộ phường Thanh Liệt quyết tâm xây dựng phường Thanh Liệt ngày càng ổn định về chính trị, giàu về kinh tế, mạnh về an ninh quốc phòng, đẹp về đời sống văn hoá, để trong một tương lai không xa, phường Thanh Liệt là điểm đến về du lịch lịch sử tâm linh, không chỉ của phường nói riêng mà còn là địa chỉ, là điểm đến của nhân dân thủ đô Hà Nội và nhân dân cả nước”.

Thanh Liệt hiện có nhiều lợi thế về hạ tầng giao thông, giáo dục và văn hóa. Đặc biệt, việc tích hợp Đình Ngoại vào khuôn viên Công viên tưởng niệm danh nhân Chu Văn An (quy mô khoảng 100ha) đang được triển khai, hứa hẹn biến nơi đây thành điểm đến văn hóa - lịch sử - giáo dục lớn của Hà Nội và cả nước.

Đây là dịp để tưởng nhớ công lao vị danh tướng kiệt xuất, đồng thời bồi đắp niềm tự hào, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, động viên cán bộ và nhân dân tiếp tục xây dựng quê hương Thanh Liệt ngày càng văn minh, giàu đẹp, xứng đáng với truyền thống “địa linh nhân kiệt”.

Bảo Thoa