Nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của Thủ đô

“Chìa khóa” để tạo sự đồng thuận

Phường Hoàng Liệt là đơn vị hành chính mới, một trong những khu vực đô thị hóa nhanh và có mật độ dân số cao bậc nhất Thủ đô. Phường nổi bật với các khu đô thị lớn, đặc biệt là Khu đô thị Linh Đàm - khu đô thị kiểu mẫu đầu tiên của Hà Nội. Nơi đây cũng là vùng đất “địa linh, nhân kiệt”, có truyền thống khoa bảng lâu đời.

Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh gặp gỡ, đối thoại với công nhân lao động Thủ đô năm 2025.

Đến phường Hoàng Liệt những ngày này, dễ dàng cảm nhận được diện mạo đô thị khang trang, hiện đại, nhịp sống đổi mới từng ngày. Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) phường Hoàng Liệt Bùi Thị Ngọc Thủy chia sẻ, là địa phương có quy mô dân số và diện tích lớn, phường xác định việc thực hiện các công việc theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Xác định việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở là “chìa khóa” để tạo sự đồng thuận trong nhân dân, đặc biệt là trước khi sắp xếp, tổ chức lại các xã, phường, thời gian qua, cấp ủy, chính quyền các địa phương đã quan tâm triển khai nghiêm túc, hiệu quả Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, nhằm phát huy vai trò của người dân trong các quyết định liên quan đến đời sống. Trọng tâm là công khai thông tin về các công trình, dự án đầu tư, phương án bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng; chính sách vay vốn, mức thu phí, lệ phí; chế độ hỗ trợ cho đối tượng chính sách; chủ trương sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính...

Bên cạnh đó, quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, quyết liệt các chỉ đạo của Trung ương, thành phố Hà Nội về thực hiện sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính và tổ chức hệ thống chính quyền địa phương 2 cấp nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, đồng thời đảm bảo sự ổn định và phát triển.

Việc thực hiện tốt công tác tư tưởng, vận động, tuyên truyền và định hướng dư luận, cùng với việc tiếp dân, đối thoại trực tiếp với nhân dân đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng sự đoàn kết, thống nhất trong nội bộ và tạo sự đồng thuận xã hội. Đây là nền tảng để đảm bảo sự ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện thắng lợi các mục tiêu.

Đội ngũ cán bộ, công chức phường Hoàng Liệt luôn nỗ lực để phục vụ nhân dân.

Qua ghi nhận trên địa bàn thành phố Hà Nội, 100% công sở các xã, phường, chính quyền các cấp đều niêm yết lịch tiếp công dân của lãnh đạo. 100% các vụ việc khiếu kiện có tính chất phức tạp, đông người đều được cấp ủy, chính quyền tổ chức đối thoại để giải quyết, nhất là về công tác giải phóng mặt bằng, chính sách an sinh xã hội, các vấn đề ô nhiễm môi trường...

Theo chia sẻ của cán bộ Sở Xây dựng Hà Nội, tại các cơ quan, đơn vị, việc công khai, minh bạch tài chính, tài sản, nội quy, quy chế, chế độ, chính sách đã tạo điều kiện để cán bộ, công chức, viên chức, người lao động kiểm tra, giám sát việc thực hiện. Ban thanh tra nhân dân và các tổ chức chính trị - xã hội thường xuyên tuyên truyền, giám sát việc thực hiện quy chế dân chủ, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, phản ánh kịp thời các kiến nghị chính đáng; thăm hỏi, động viên kịp thời cán bộ, công chức, viên chức và người lao động có hoàn cảnh khó khăn...

Chính quyền các cấp vào cuộc quyết liệt, hiệu quả

Sau 27 năm thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TƯ của Bộ Chính trị (khóa VIII), Thành ủy Hà Nội đánh giá, Hội đồng nhân dân (HĐND) và UBND các cấp của Thành phố đã thể hiện rõ vai trò trung tâm trong việc thực thi quyền dân chủ ở cơ sở thông qua nhiều hoạt động cụ thể, từ xây dựng nghị quyết, tổ chức bầu cử đến tiếp xúc cử tri và giám sát thực thi chính sách.

Trong ba nhiệm kỳ gần đây, HĐND Thành phố tổ chức tổng cộng 56 kỳ họp, ban hành hơn 600 nghị quyết quyết định các vấn đề cấp thiết, tác động trực tiếp đến đời sống người dân. Việc phối hợp chặt chẽ giữa Thường trực HĐND và UBND Thành phố thể hiện rõ qua công tác tiếp dân, xử lý đơn thư, đẩy mạnh giám sát thông qua các đoàn kiểm tra chuyên đề, công khai kết luận trên các phương tiện truyền thông để người dân theo dõi.

Bên cạnh đó, UBND Thành phố cũng đặc biệt chú trọng cải cách hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý. Năm 2024, Chỉ số PAR INDEX của Hà Nội đạt 92,57%, xếp thứ 3/63 (năm thứ 3 liên tiếp), tăng 1,32% so với năm 2023, tăng 2,99% so với năm 2022 và cao hơn 4,38% so với kết quả trung bình nhóm các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Lãnh đạo thành phố Hà Nội chúc mừng các đội đoạt giải cao tại Chung khảo Cuộc thi “Tìm hiểu Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở” trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2024.

Đáng chú ý, từ năm 2023, Hà Nội đã vận hành hệ thống Hội nghị trực tuyến kết nối từ Trụ sở tiếp công dân đến các điểm cầu cấp huyện, tiết kiệm thời gian và chi phí. Năm 2024, ứng dụng Công dân Thủ đô số (iHanoi) ra đời, người dân có thể nhanh chóng phản ánh các vấn đề dân sinh, vi phạm hành chính, đăng ký tiếp công dân và tra cứu thủ tục nhanh chóng góp phần đẩy mạnh dân chủ điện tử.

Một mô hình tiêu biểu là đối thoại định kỳ giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với nhân dân. Thống kê từ năm 2017 đến 30/6/2025, cấp Thành phố tổ chức 24 hội nghị, cấp huyện tổ chức 277 hội nghị đối thoại với gần 67.000 lượt người tham dự, tiếp thu hơn 10.000 ý kiến.

Ngoài ra, trong quản lý hành chính, mô hình “một cửa”, “một cửa liên thông” được triển khai đồng bộ. Các thủ tục hành chính được niêm yết công khai. Tính đến năm 2024, Hà Nội đã tiếp nhận và xử lý 5.248 phản ánh, kiến nghị của công dân, tỷ lệ giải quyết đạt 100%.

Quy chế dân chủ phát huy hiệu quả rõ nét trong xây dựng nông thôn mới và phát triển cộng đồng. Hệ thống tự quản về an ninh trật tự lan rộng với 1.524 mô hình; gần 4.100 vụ việc được tổ hòa giải giải quyết, đạt tỷ lệ hòa giải thành công 85,98%.

Trong doanh nghiệp, dân chủ được thực hiện qua thỏa ước lao động tập thể. Hà Nội hiện có 3.669 doanh nghiệp ngoài Nhà nước xây dựng Quy chế dân chủ; 4.285 doanh nghiệp ký thỏa ước lao động tập thể, trong đó 67,4% có nội dung hỗ trợ bữa ăn ca cho người lao động...

Qua thỏa ước lao động tập thể, chất lượng bữa ăn ca cho người lao động ngày càng được cải thiện.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội thành phố Hà Nội là lực lượng nòng cốt trong việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thể hiện rõ vai trò cầu nối giữa chính quyền và người dân. Theo đó, hằng năm Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp Thành phố chủ trì giám sát đối với các nội dung được giao theo thẩm quyền. Từ năm 2014 đến nay, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam từ Thành phố tới cơ sở đã chủ trì và phối hợp giám sát 67.989 cuộc.

Công tác phản biện xã hội tập trung vào các nội dung như: Dự thảo nghị quyết, đề án của HĐND, UBND các cấp tác động lớn, liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân. Chỉ tính từ năm 2020 đến nay, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp Thành phố đã tổ chức 6.472 hội nghị phản biện.

Bên cạnh đó, từ năm 2013 đến nay, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp trên địa bàn Thành phố đã tiếp nhận 224.999 ý kiến đóng góp xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền (bao gồm cả đóng góp định kỳ, thường xuyên, đột xuất). Việc tiếp nhận, xử lý, tiếp thu các ý kiến góp ý của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội được triển khai nghiêm túc, thường xuyên thông qua tiếp nhận thư, đơn, văn bản theo hệ thống văn thư, hòm thư góp ý của cơ quan tổ chức đảng, chính quyền; qua hòm thư điện tử và Trang Thông tin điện tử của địa phương, đơn vị; qua đường dây nóng là số điện thoại của cơ quan; mở rộng hình thức góp ý qua các ứng dụng công nghệ như Zalo, Facebook… Đến nay toàn bộ các ý kiến góp ý, đơn thư kiến nghị đều đã được giải quyết theo đúng quy định.

Đặc biệt, Ban Chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ từ Thành phố tới cơ sở đã phát huy vai trò tham mưu cho cấp ủy, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật, tăng cường kiểm tra việc thực hiện dân chủ trong các lĩnh vực nhạy cảm như quản lý trật tự xây dựng, bồi thường giải phóng mặt bằng, cải cách hành chính, kịp thời phát hiện thiếu sót, ghi nhận và nhân rộng mô hình hay, cách làm sáng tạo.

Động lực nội sinh cho sự phát triển bền vững

Trên cơ sở tổng kết đánh giá những kết quả đạt được, tồn tại hạn chế và rút ra bài học kinh nghiệm, trước bối cảnh mới, thành phố Hà Nội đề ra 7 nhóm nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm để tiếp tục phát huy dân chủ mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.

Xây dựng đội ngũ cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”, đủ bản lĩnh, đạo đức và năng lực trong thời kỳ hội nhập sâu rộng.

Trong đó, nhiệm vụ quan trọng là đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, gắn với các đợt sinh hoạt chính trị lớn của Đảng và các tổ chức chính trị - xã hội. Cấp ủy các cấp cần nâng cao chất lượng lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra và giám sát thực hiện dân chủ ở từng đơn vị, địa bàn.

Một nội dung quan trọng là nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân về ý nghĩa, giá trị của dân chủ, đặc biệt trong bối cảnh Thành phố đang sắp xếp lại đơn vị hành chính, tinh gọn bộ máy. Người đứng đầu cần nêu gương, thực hiện minh bạch trong công tác cán bộ, không để xảy ra tình trạng lợi dụng cải cách để trục lợi hay gây mất đoàn kết.

Việc thực hiện dân chủ cũng sẽ tiếp tục gắn chặt với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; với các nghị quyết của Trung ương về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; Nghị quyết số 25-NQ/TƯ của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”. Từ đó, xây dựng đội ngũ cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”, đủ bản lĩnh, đạo đức và năng lực trong thời kỳ hội nhập sâu rộng.

Hà Nội cũng xác định vai trò trung tâm của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong tuyên truyền, vận động, phản biện và giám sát xã hội, đặc biệt là các chính sách liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích của người dân.

Một yêu cầu xuyên suốt là gắn dân chủ với cải cách hành chính, chuyển đổi số, xây dựng chính quyền điện tử, đô thị thông minh. Thành phố sẽ mở rộng các kênh góp ý trực tuyến, tiếp nhận và xử lý phản ánh từ người dân qua nền tảng số, bảo đảm công khai, minh bạch, thuận tiện. Đồng thời, tăng cường nắm bắt tình hình từ cơ sở, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, nhất là trước các thách thức an ninh phi truyền thống... Qua đó, tạo nền tảng vững chắc để Đảng bộ Thủ đô tiếp tục vươn lên trong kỷ nguyên mới.

Thủ đô Hà Nội tiếp tục vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới.

Có thể thấy, trong bối cảnh Hà Nội đang triển khai Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, nhiệm vụ tiếp tục đẩy mạnh công cuộc chuyển đổi số và xây dựng đô thị thông minh, việc phát huy dân chủ càng trở nên quan trọng. Đây không chỉ là yêu cầu nội tại của sự phát triển mà còn là cách hiệu quả để tạo đồng thuận xã hội, phòng ngừa tiêu cực, xây dựng nền hành chính phục vụ và chính quyền liêm chính, hiện đại.

Kết quả 27 năm thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TƯ tại Hà Nội đã minh chứng rằng, quy chế dân chủ không chỉ là một yêu cầu chính trị mà còn là giải pháp phát triển bền vững. “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” không còn là khẩu hiệu mà đã trở thành thực tiễn sinh động, lan tỏa tới từng thôn, tổ dân phố, cơ quan, đơn vị trên toàn địa bàn Thủ đô.