Đề xuất miễn phí phá sản cho các doanh nghiệp không đủ điều kiện

Trình bày Tờ trình dự án Luật, Phó Chánh án Toà án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến cho biết, dự thảo Luật được sửa đổi theo hướng: Xây dựng, hoàn thiện thủ tục phục hồi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, hợp tác xã; xây dựng thủ tục phục hồi rút gọn, thủ tục phá sản rút gọn đối với doanh nghiệp, hợp tác xã; ứng dụng giao dịch điện tử trong giải quyết vụ việc phục hồi, phá sản; hoàn thiện quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của quản tài viên, doanh nghiệp, quản lý, thanh lý tài sản, người tiến hành thủ tục phục hồi, phá sản, người tham gia thủ tục phục hồi, phá sản…

Dự thảo Luật bổ sung phục hồi là thủ tục độc lập theo hướng ưu tiên áp dụng phục hồi để tạo cơ hội và nâng cao hiệu quả phục hồi doanh nghiệp, hợp tác xã, kịp thời hỗ trợ sản xuất kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế.

Đồng thời, hoàn thiện thủ tục phá sản theo hướng linh hoạt, nhanh chóng, hiệu quả, xây dựng quy định mới về thủ tục phục hồi, phá sản rút gọn để rút ngắn thời gian, nâng cao hiệu quả giải quyết vụ việc; bổ sung quy định về giải quyết vụ việc phục hồi, phá sản trên môi trường điện tử…

Phó Chánh án Toà án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến. Ảnh: Quốc hội

Thực tiễn giải quyết phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã cho thấy, một trong những điểm nghẽn lớn nhất dẫn tới đình trệ vụ việc là vấn đề tạm ứng chi phí phá sản, chi trả chi phí phá sản trong những trường hợp không phải nộp tạm ứng chi phí phá sản, hoặc doanh nghiệp, hợp tác xã không còn tiền, tài sản để nộp hoặc doanh nghiệp, hợp tác xã còn tài sản nhưng không thể bán để bảo đảm chi phí phá sản.

Vấn đề này có hai quan điểm, thứ nhất là quy định tạm ứng chi phí phá sản, nguồn chi trả chi phí phá sản trong trường hợp trên do Ngân sách Nhà nước bảo đảm.

Quan điểm thứ hai cho rằng, tạm ứng chi phí phá sản, nguồn chi trả chi phí phá sản trong trường hợp trên được bảo đảm thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ theo quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ và các Quỹ khác theo quy định của pháp luật có nội dung hỗ trợ doanh nghiệp.

Tòa án nhân dân tối cao nhất trí theo quan điểm thứ nhất. Đồng thời, Tòa án nhân dân tối cao cũng đề xuất Quốc hội cho phép đổi tên Luật thành “Luật Phục hồi, phá sản”…

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Qua thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, về cơ chế hỗ trợ của Nhà nước cho doanh nghiệp, hợp tác xã trong giai đoạn phục hồi, Thường trực Ủy ban đề nghị nghiên cứu quy định tại dự thảo Luật theo hướng Nhà nước sẽ giãn, hoãn các loại thuế cho doanh nghiệp, hợp tác xã nợ thuế trong giai đoạn thực hiện phục hồi, hoặc trong thời hạn nhất định kể từ ngày Tòa án công nhận Nghị quyết của Hội nghị chủ nợ thông qua phương án phục hồi hoạt động kinh doanh có hiệu lực để thực hiện chính sách hỗ trợ và khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã áp dụng thủ tục phục hồi có tính khả thi và mang lại hiệu quả.

Đối với quy định cấm đảm nhiệm chức vụ sau khi doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản, cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc bổ sung quy định thời hạn đối với những đối tượng bị cấm đảm nhiệm chức vụ này…

Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga cho rằng, Luật Phá sản liên quan đến hệ thống luật về kinh doanh, thi hành án dân sự, vì vậy cần tiếp tục rà soát, đảm bảo thống nhất giữa các luật liên quan. Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát nhất trí tên gọi của luật là Luật Phục hồi, phá sản và cho rằng, nên xem xét tên gọi là Luật Phục hồi, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đồng tình với đề xuất đổi tên gọi là Luật Phục hồi, phá sản, đồng thời cho rằng cần có phương án sửa đổi các luật hiện hành có dẫn chiếu đến Luật Phá sản để đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Nhấn mạnh việc sửa Luật Phá sản là yêu cầu cấp bách, Chủ tịch Quốc hội tán thành sửa đổi phạm vi điều chỉnh theo hướng thủ tục phục hồi được thực hiện trước thủ tục phá sản, nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp có cơ hội cơ cấu lại sản xuất kinh doanh, quy định giải quyết vụ việc phá sản trong môi trường điện tử…

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu cơ quan soạn thảo phải đánh giá kỹ lưỡng tác động của việc dùng ngân sách nhà nước để đảm bảo chi phí phá sản trong trường hợp doanh nghiệp không còn khả năng chi trả, đảm bảo đồng bộ với Luật Ngân sách nhà nước. Đồng thơi, làm rõ các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện để doanh nghiệp, hợp tác xã có cơ hội phục hồi, thay vì đi đến con đường phá sản.

Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Tô Hoài Nam. Ảnh: Quốc hội

Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Tô Hoài Nam đề xuất miễn phí phá sản cho các doanh nghiệp không đủ điều kiện; thành lập một quỹ hỗ trợ chi phí phá sản cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, với nguồn vốn từ ngân sách hoặc xã hội hóa.

Vì, phần lớn doanh nghiệp khi lâm vào tình trạng phá sản thì đã kiệt quệ tài sản, nên buộc doanh nghiệp ứng trước chi phí để giải quyết phá sản rất khó khăn. Bên cạnh đó, ông Nam cũng nhấn mạnh sự cần thiết của một cơ chế phục hồi thay vì chỉ tập trung thanh lý tài sản…

Phát biểu giải trình, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến nêu rõ, chi phí phá sản là một vướng mắc lớn, là nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp "chết" nhưng không chôn được vì không có tiền nộp chi phí. Vì vậy, cơ quan soạn thảo đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét cho phép thành lập một quỹ hoặc sử dụng ngân sách nhà nước cho mục đích này…