Để trẻ thuận tay trái phát triển tự nhiên

Không nên ép trẻ thuận tay trái viết tay phải

PV: Bác sĩ đánh giá như thế nào về những người thuận tay trái?

Bác sĩ Trần Văn Phúc

Bác sĩ Trần Văn Phúc: Chúng ta đang sống trong một thế giới thuận tay phải, vì thế mà tất cả mọi người dễ dàng quên đi rằng có 10% dân số thuận tay trái. Đây là một bất lợi rất lớn đối với những đứa trẻ thuận tay trái mới bắt đầu đi học. Ví dụ như việc cầm một chiếc bút để viết chữ, việc kẻ một đường thẳng, hay việc cầm cây kéo cắt một hình đơn giản… tất cả những trẻ cầm tay trái sẽ đều gặp phải những khó khăn hơn.

Bộ não và cơ thể của những người thuận tay trái có cơ chế hoạt động khác so với bộ não và cơ thể của những người thuận tay phải. Vẫn biết bàn tay thuận khác nhau sẽ có khả năng thực hiện những công việc cũng khác nhau. Nhưng tay thuận dường như được xác định rất sớm từ thời kì bào thai. Bởi vậy theo quan điểm của tôi, hãy để những trẻ thuận tay trái phát triển tự nhiên, giống như một thế giới đa dạng luôn có sự khác biệt mà nó vốn có.

PV: Thưa bác sĩ, việc các cô giáo bắt trẻ thuận tay trái phải viết bằng tay phải có nên không?

Bác sĩ Trần Văn Phúc: Dạy một đứa trẻ viết bằng tay trái không đơn giản chỉ là ngược lại với cách viết bằng tay phải. Chúng ta đều biết, hầu hết các ngôn ngữ trên thế giới đều viết từ trái sang phải, giống như tiếng Anh, hay tiếng Việt cũng như vậy. Đứa trẻ cầm bút tay phải, khi viết chữ, sẽ theo hướng đẩy ra khỏi cơ thể. Trong khi trẻ cầm bút tay trái, chữ viết theo hướng kéo vào cơ thể, nhưng ngòi bút lại bị đẩy ra.

Và như vậy trẻ thuận tay trái sẽ khó viết hơn. Và nếu một đứa trẻ thuận tay trái, được phép cầm bút tay trái, nhưng cô giáo không dạy cách viết chữ, đứa trẻ sẽ phát triển những kĩ năng viết không cần thiết, không hiệu quả, chữ viết chậm hơn, xấu hơn, lộn xộn hơn và sẽ mang theo những khó khăn ấy cho đến hết cuộc đời.

Bởi có 3 yếu tố quan trọng nhất khi viết: Vị trí của trang giấy, vị trí cánh tay và cổ tay, cách duy trì độ bám của bút trên giấy. Khi không được đào tạo, hoặc đào tạo không đúng cách, chữ thảo nối liền các nét sẽ rất khó viết với người cầm bút tay cách. Để khắc phục những khó khăn khi trẻ viết tay trái, đòi hỏi giáo viên phải nắm vững kĩ thuật viết tay trái, đồng thời cũng phải dành thời gian khoảng 6 tuần mới giúp trẻ có thể viết được kịp so với những trẻ thuận tay phải. Có lẽ vì thế mà giáo viên hay ép trẻ viết bằng tay phải.

Theo ý kiến của các bác sĩ hãy để trẻ viết tay trái theo tự nhiên (Ảnh minh họa).

PV: Vậy theo góc độ y khoa thì thuận tay trái hay tay phải cần được nhìn nhận như thế nào?

Bác sĩ Trần Văn Phúc: Nói đến thuận tay trái, là nói đến yếu tố di truyền. Nhưng thực tế các nghiên cứu thống kê chỉ ra rằng, chỉ 25% trẻ thuận tay trái có liên quan đến phả hệ gia đình. Vậy còn 75% trẻ thuận tay trái do đâu? Một nghiên cứu ở Anh cho thấy, thai nhi của những bà mẹ trầm cảm có xu hướng tay trái cử động nhiều hơn và hay chạm lên mặt bé; những đứa trẻ này sinh ra có xu hướng thuận tay trái. Thực tế khi siêu âm thai, tôi có quan sát nếu thấy hiện tượng cử động tay của thai nhi, tôi thường hỏi các bà mẹ xem có bị sang chấn tâm lí gì không và cũng rút ra được nhiều điều.

Một nghiên cứu ở Thụy Điển trong năm 2008 cũng cho kết luận tương tự, là những bà mẹ trầm cảm, khi mang thai con của họ sinh ra có tỉ lệ thuận tay trái cao hơn. Hay các nghiên cứu khác, cũng phát hiện thấy có mối liên quan giữa trẻ thuận tay trái với thai nhi nhẹ cân, hoặc những bà mẹ mang thai khi đã lớn tuổi. Có một điều khá thú vị, là chúng ta luôn mặc định trẻ song sinh, nhất là sinh đôi cùng trứng, thì tay thuận sẽ phải giống nhau, nhưng sự thật không hẳn thế.

Một nghiên cứu ở Bỉ năm 1996 cho kết quả, trẻ thuận tay trái có xu hướng gặp ở những cặp song sinh, nhưng 21% trong số đó lại có đứa này thuận tay trái và đứa kia thuận tay phải. Bởi vậy mà sẽ có những trường hợp thuận tay trái chỉ là sự ngẫu nhiên.

PV: Trẻ thuận tay trái có ảnh hưởng đến trí não, có quyết định đến trí thông minh không thưa bác sĩ?

Bác sĩ Trần Văn Phúc: Theo số liệu thống kê của Đại học Wellington ở New Zealand, có 98% trẻ thuận tay phải được bán cầu não trái xử lí ngôn ngữ và ngược lại, 70% trẻ thuận tay trái được bán cầu não phải chỉ huy ngôn ngữ. Số còn lại, 30% trẻ thuận tay trái do cả hai bán cầu não chỉ huy. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, ở người trưởng thành, khả năng xử lí ngôn ngữ của người thuận tay trái và thuận tay phải không có sự khác biệt. Tuy nhiên, người thuận tay trái hay có những suy nghĩ khác, thậm chí ngược lại với suy nghĩ của người thuận tay phải.

Tuy nhiên, các nghiên cứu đều cho thấy, khi trẻ đến tuổi trưởng thành sẽ nhanh chóng bắt kịp các bạn thuận tay phải. Bởi vậy mà việc trẻ thuận tay trái hay tay phải không phải là yếu tố dự báo tài năng của trẻ khi lớn lên. Một số quan niệm cho rằng, trẻ thuận tay trái thông minh hơn, cũng không đúng. Đơn giản, trẻ thuận tay trái nói riêng, hay người thuận tay trái nói chung, họ chỉ có thể có những suy nghĩ, những quan điểm khác biệt so với người thuận tay phải, chưa có một bằng chứng nào chỉ ra thuận tay trái thông minh hơn.

PV: Có phải trẻ sử dụng thuần thục cả hai tay sẽ kích thích hai bán cầu não phát triển, đó là một lợi thế giúp trẻ tập trung hơn, tư duy tốt hơn?

Bác sĩ Trần Văn Phúc: Các nghiên cứu chỉ ra rằng, thuận tay trái hay tay phải, khả năng xử lí ngôn ngữ khi trưởng thành không có sự khác biệt. Đối với các chức năng não khác, chẳng hạn như sự tập trung chú ý, cảm xúc, âm nhạc, hình ảnh; đến nay khoa học vẫn chưa có bằng chứng hay con số thông kê cho thấy sự khác biệt.

Với những trẻ thuần thục cả hai tay, càng không có bằng chứng cho thấy kích thích cả hai bán cầu não phát triển. Một số những người phải tự rèn luyện, chẳng hạn như phẫu thuật viên muốn mổ được kĩ thuật khó thì thuận tay trái phải rèn thêm khâu được tay phải, hay thuận tay phải rèn thêm khâu tay trái thuần thục. Bác sĩ răng cũng thế, vì ghế chữa răng quá đắt tiền nên không thể sản xuất riêng. Các nghệ sĩ chơi nhạc cũng vậy, kĩ thuật tay trái và tay phải khác nhau.

Bởi vậy mà, sẽ rất khó để có được những giáo viên chuyển kĩ thuật tay. Một số những nghệ sĩ đã tự rèn luyện kĩ thuật tay trái ngược, nên họ có thể sản xuất nhạc cụ riêng, nhất là các nhạc cụ đơn giản như nhạc cụ dân tộc. Nhưng đó chỉ đơn giản là đòi hỏi công việc, chứ các nghiên cứu chưa cho thấy trẻ thuận tay trái rèn viết chữ tay phải giúp cho cả hai bán cầu não tốt hơn, mà ngược lại, trẻ dễ bị sang chấn tâm lí.

PV: Những người thuận tay trái yếu đuối hơn so với tay phải không thưa bác sĩ?

Bác sĩ Trần Văn Phúc: Những người thuận tay trái không yếu đuối hơn so với tay phải. Và nói vui, là có lẽ ngược lại. Thực sự trong thể thao những người thuận tay trái có ưu thế vượt trội so với người thuận tay phải, các chuyên gia đều đồng tình với quan điểm này.

Với những môn đối kháng, như bóng bàn, cầu lông, quần vợt, đấm bốc… thì người thuận tay trái họ rèn luyện được những kĩ thuật mà người thuận tay phải rất khó để chống đỡ. Bóng đá cũng thế, hầu hết cầu thủ thuận chân trái. Bởi vậy, theo tôi đối với những trẻ thuận tay trái nên để trẻ phát triển tự nhiên và bản năng. Xin cảm ơn bác sĩ!

Minh Khuê

(thực hiện)