“Đánh thức” cù lao Phố

Mới đây, tỉnh Đồng Nai cho biết vừa có quyết định chính thức sẽ về việc thực hiện đầu tư xây dựng dự án Khu đô thị Hiệp Hòa. Đây là dự án khu đô thị hiện đại, rộng 293ha, tổng vốn đầu tư gần 72.300 tỷ đồng, với mục tiêu sẽ là một điểm nhấn phát triển cho đô thị Biên Hòa và tỉnh Đồng Nai nói chung.

Sẽ là khu đô thị phức hợp sầm uất

Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Đồng Nai đã có quyết định về việc chấp thuận chủ trương đầu tư dự án Khu đô thị Hiệp Hòa. Ngay từ khi mới là đề án, khu đô thị này cũng đã được đánh giá là khi hình thành sẽ có rất nhiều thuận lợi, dự án cũng được đánh giá là nằm ở vị trí đắc địa nhất tỉnh Đồng Nai.

Một góc cù lao Phố thuộc phường Hiệp Hòa, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai bên bờ sông Cái nhìn từ trên cao.

Theo tin từ UBND tỉnh Đồng Nai, hiện tỉnh này đã chấp thuận chủ trương đầu tư dự án, đồng thời phê duyệt các danh mục đầu tư có sử dụng đất để tiến hành làm các thủ tục đấu thầu theo quy định. Theo đó, dự án Khu đô thị Hiệp Hòa có diện tích 293ha, tổng vốn đầu tư gần 72.300 tỷ đồng. Mục tiêu của dự án sẽ là xây dựng một khu đô thị phức hợp hiện đại, sầm uất nhưng cũng hài hòa với cảnh quan thiên nhiên, đồng thời hướng đến phát triển du lịch bền vững, kết hợp các dịch vụ thương mại, công cộng...Theo UBND tỉnh Đồng Nai, đối với các bước thực hiện dự án, hiện tỉnh đã giao cho UBND TP Biên Hòa chủ trì, tiến hành chuẩn bị thủ tục mời thầu, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư cho toàn bộ dự án. Các sở, ngành, đơn vị liên quan cũng đã được giao thực hiện các bước thủ tục triển khai dự án theo quy định của pháp luật.

Theo ghi nhận của chúng tôi, với tầm nhìn “đánh thức” cù lao Phố, tỉnh Đồng Nai trên thực tế đã có nhiều bước tập trung phát triển quy hoạch khu vực này từ nhiều năm nay. Theo đó, cù lao xanh mát này là vùng đất nằm giữa khúc quanh của con sông Đồng Nai và sông Cái (một nhánh nhỏ của sông Đồng Nai). Trước đây, UBND tỉnh Đồng Nai từng có ý định xây dựng nơi này thành trung tâm thương mại hiện đại, kiểu Singapore thu nhỏ. Tuy nhiên, thời gian sau, chính quyền địa phương lại có ý định chuyển đổi quy hoạch, biến cù lao thành một khu dân cư sinh thái với những sản vật, kiến trúc cổ đặc trưng. Đến nay, quy hoạch lại được chuyển đổi theo hướng sẽ xây dựng nơi này thành trung tâm đô thị thiên về dịch vụ- thương mại hiện đại.

Cù lao Phố nằm ở khu vực trung tâm nhưng nhiều năm nay vẫn hoang sơ. Được sông Cái ôm trọn, cù lao lọt thỏm giữa các khu trung tâm đô thị xung quanh. Một bên là trung tâm hành chính hiện tại của Biên Hòa; bên kia là KCN Biên Hòa 1, KCN Biên Hòa 2 với ngã tư Vũng Tàu kéo về Quốc lộ 1, Quốc lộ 51, sân bay Long Thành, hệ thống cao tốc quốc gia. Gần đây, khoảng cách giữa cù lao với thế giới bên ngoài mới được rút ngắn, khi các cây cầu An Hòa, Hiệp Hòa, Bửu Hòa được thực hiện.

Tuy nhiên đến thời điểm này, cù lao lại đang rất được quan tâm với hàng loạt dự án. Ngoài dự án Khu đô thị Hiệp Hòa trên chính vùng đất này, thì còn có nhiều dự án lớn, đều là các dự án trọng điểm của Đồng Nai, "đi qua”, sẽ tác động trực tiếp lên cù lao. Chẳng hạn, dự án Đường ven sông Cái, có điểm đầu giao với đường Hà Huy Giáp (thuộc phường Quyết Thắng), điểm cuối giao đường Trần Quốc Toản (phường An Bình) quy mô rộng 32m, trên tuyến có 5 cầu bắc ngang là các cầu Chìm Tàu, Tân Mai, Bà Bột, Rạch Gió, Suối Linh, tổng vốn 3.960 tỉ đồng. Hoặc dự án Đường trục trung tâm TP Biên Hòa, dài 5,35 km, tổng vốn đầu tư khoảng 3.130 tỉ đồng, nối từ đường Võ Thị Sáu (trung tâm Biên Hòa hiện hữu) tới đường Đặng Văn Trơn tại nút giao An Hảo, chính là con đường trục lớn của cù lao. Một nhánh khác của dự án cũng xuyên qua cù lao, giúp mở ra một hướng phát triển khác về phía TP HCM. Bên cạnh đó, còn có dự án thành phần cầu Thống Nhất, dài 528m, vốn đầu tư 1.500 tỉ đồng, sẽ là một cây cầu rất lớn và đẹp.

“Cù lao xinh đẹp gần như bị để ngủ quên, nó xứng đáng được đánh thức và đáng ra phải được đánh thức từ lâu. Giờ đây, đã đến lúc nó phải được phát triển đúng tầm. Chúng tôi rất kỳ vọng”, ông Nguyễn Văn Vĩnh, 68 tuổi, cư ngụ tại cù lao Phố, bày tỏ.

Vùng đất của một thời mở cõi

Cù lao Phố có tổng diện tích gần 700ha, là vùng đất "thiêng” của lịch sử 300 năm xứ Đồng Nai và Đàng Trong. Vào giữa thế kỷ 17, một tổng binh người Hoa là Trần Thượng Xuyên không chịu theo nhà Thanh muốn sang nước ta “tá túc”, đã được chúa Nguyễn cho vào vùng đất Biên Hòa khai phá. Họ đặt chân lên cù lao Phố và sau đó đã biến nơi này thành một thương cảng sầm uất. Tuy nhiên, đến giữa thế kỷ 18, tại cù lao Phố đã xảy ra một cuộc bạo loạn, vài chục năm sau lại tiếp tục gánh chịu hậu quả binh đao nặng nề giữa hai nhà Tây Sơn và Nguyễn Ánh. Từ đó, nhiều người Hoa ở đây chuyển về thương cảng Mỹ Tho và Chợ Lớn, cù lao Phố cũng suy tàn dần.

Hiện nay, tại cù lao Phố còn rất nhiều di tích lịch sử, tôn giáo, công trình kiến trúc bản địa cổ như chùa Ông, đình Long Quới, đền thờ tướng quân Nguyễn Hữu Cảnh... Lễ hội chùa Ông của người Hoa ở cù lao thường được tổ chức vào những ngày sau Tết Nguyên đán là một nét văn hóa hết sức đặc sắc.

Theo Phòng Quản lý đô thị TP Biên Hòa, với chủ trương đưa ra ngay từ đầu, việc quy hoạch, xây dựng tại cù lao Phố sẽ ưu tiên tái định cư tại chỗ cho những người dân khu vực nhường đất cho quy hoạch phát triển cù lao. Bên cạnh đó, nhà ở, các công trình dự án, khu dân cư mới tại khu vực cũng sẽ được quy hoạch với mật độ thấp. Các công trình tôn giáo, tín ngưỡng, di tích lịch sử, những quần thể công trình cổ sẽ được đặc biệt quan tâmnhằm bảo tồn văn hóa, lịch sử và giữ nét đặc trưng.