Bức tranh nghệ thuật đậm nét cho thiếu nhi

Thật xúc động khi được biết có không ít tác phẩm của những nhà văn chuyên nghiệp viết cho thiếu nhi gửi tới Dế Mèn mà thời gian hoàn thành bản thảo là những ngày cuối cùng nhận tác phẩm. Đáng chú ý có hai nhà văn đã hoàn thành truyện dài của mình vào đúng ngày 15/5/2021. Còn cựu chủ nhân giải Khát vọng Dế Mèn 2020 Nguyễn Chí Ngoan thì sẵn lòng gửi 2 tác phẩm dự thi, trong đó có một truyện dài hoàn thành vào ngày 13/5/2021.

Dẫu biết rằng việc một cựu chủ nhân giải trở thành tân thí sinh của chính giải thưởng đó ít nhiều cũng gây khó cho Ban giám khảo nhưng Nguyễn Chí Ngoan cho biết: “Vì Dế Mèn mà tôi viết được “Xóm nhỏ U Minh”, truyện dài đầu tiên cho thiếu nhi, nên chẳng có lý do gì mà tôi không gửi tiếp để ủng hộ giải”.

Lễ trao giải Dế Mèn 2021 tại Hà Nội

Có phần tiếc nuối hơn là năm nay có 6 tác phẩm dự thi của các em thiếu nhi vượt qua vòng sơ loại, trong đó có 2 bản thảo tiểu thuyết thuộc thể loại fantasy (giả tưởng) dày cỡ 200 trang của một em học sinh lớp 3 và một em học sinh lớp 6. Tiểu thuyết của em học sinh lớp 6 được viết trực tiếp bằng tiếng Anh, sau đó dịch ra tiếng Việt, được các bạn cùng lớp vẽ tranh minh họa và đây mới chỉ là phần 1, trong trọn bộ 4 phần đang viết. Các sáng tác đó của các em là một tín hiệu rất đáng mừng, tuy nhiên, Hội đồng giám khảo đã xem xét kỹ với niềm trân trọng, song cũng đồng quan điểm, không nên vội vàng vinh danh, vì vẫn còn nhiều mùa giải Dế Mèn để các em tiếp tục hoàn thiện tác phẩm của mình và tiếp tục trau dồi tài năng.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa- Chủ tịch Hội đồng giám khảo cho biết: Khi phát động giải Dế mèn, rồi đến cả khi mùa giải đầu tiên được trao, chúng tôi vẫn băn khoăn, không biết các mùa tiếp theo, liệu có tìm được cái gì để trao tiếp hay không? Cần nhắc lại đây là giải hàng năm, chứ không phải hai, ba hay năm năm một lần, xét cho các tác phẩm, các màn trình diễn nghệ thuật “của” thiếu nhi hoặc “vì” thiếu nhi, được sáng tác hoặc công bố trong năm trao giải (tức là từ tháng 5 năm trước đến tháng 5 năm sau).

Nhưng trong suốt những ngày chấm giải Dế Mèn lần 2, chúng tôi nhận ra rằng, chỉ trong khuôn khổ của giải thưởng này đã thấy không hề thiếu những tác phẩm hay để trao giải. Mà ngược lại, dường như chỉ… thiếu giải để trao. Con số chính xác là có 118 tác phẩm đã gửi dự thi hoặc được đề cử vào giải Dế Mèn năm nay. Đã có những cuộc tranh luận gay gắt trong các cuộc họp của Ban sơ khảo, của Hội đồng giám khảo về việc giữ lại hay loại bớt một tác phẩm nào đó, không hẳn vì tác phẩm đó dở mà chỉ vì không thể đưa quá nhiều tác phẩm vào vòng bỏ phiếu. Cuối cùng 16 tác phẩm xuất sắc đã lọt vào vòng cuối cùng này, gồm 8 cuốn sách, 3 bộ/series phim, 2 tác phẩm/chùm tác phẩm mỹ thuật, và 3 tác phẩm âm nhạc.

Theo Quy chế, giải Hiệp sĩ Dế Mèn là danh hiệu cao quý nhất của nhằm trao cho các tác giả có những đóng góp to lớn cho thiếu nhi trong suốt cả cuộc đời và sự nghiệp của mình, đồng thời phải có tác phẩm xuất sắc trong năm trao giải (lọt vào vòng chung khảo) trong năm trao giải. Giải Hiệp sĩ Dế Mèn cũng để ngỏ khả năng “phong” Hiệp sĩ Dế Mèn cho các tác giả trẻ, các tài năng nhí, miễn là có tác phẩm thật sự xuất sắc, thuyết phục được toàn thể Hội đồng giám khảo.

Giải Hiệp sĩ Dế Mèn 2021 không có “Nguyễn Nhật Ánh thứ hai”, đó là điều mà Ban Giám khảo vô cùng nuối tiếc. Tuy nhiên, thật xúc động khi có không ít tác phẩm của những nhà văn chuyên nghiệp viết cho thiếu nhi

“Trong năm cũng có một số tác giả “cây đa cây đề” ra sách mới, nhưng rất tiếc là trong đó không có những sáng tác mới như tiêu chí của Giải đề ra, và do đó đành lỗi hẹn. Chúng tôi luôn kiên trì với tiêu chí đó là tác giả được vinh danh “hiệp sĩ” thì bất kể đã có bề dày sáng tác trong quá khứ ra sao, vẫn phải có tác phẩm xuất sắc được sáng tác trong năm trao giải. Có như vậy sự vinh danh mới khuyến khích được các tác giả kỳ cựu đầu tư cho những sáng tác mới nhằm nâng tầm cho nền nghệ thuật thiếu nhi của nước nhà. Đã là Hiệp sĩ thì phải “sung sức” trong sáng tác! Không có giải Hiệp sĩ Dế Mèn, nhưng 5 giải Khát vọng Dế Mèn năm nay cũng làm nên một mùa giải rất chất lượng”, Nhà thơ Trần Đăng Khoa nhấn mạnh.

Là giải thưởng nghệ thuật thường niên do báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) sáng lập và tổ chức từ năm 2020, Giải Dế Mèn nhằm tìm kiếm và tôn vinh các sáng tác, trình diễn nghệ thuật - giải trí xuất sắc "của thiếu nhi" hoặc "vì thiếu nhi". Cơ cấu giải thưởng bao gồm Giải thưởng Lớn mang tên Hiệp sĩ Dế Mèn và một số giải Khát vọng Dế Mèn./.