Bộ Tài chính đề xuất quy định mới về tài chính công đoàn

Dự thảo này được xây dựng nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng, Quốc hội, Chính phủ trong việc đổi mới công tác tài chính công đoàn theo hướng chặt chẽ, minh bạch, phù hợp với thực tiễn và tạo thuận lợi cho hoạt động của tổ chức Công đoàn tại cơ sở.

Theo Bộ Tài chính, dự thảo Nghị định lần này nhằm khắc phục các bất cập tồn tại trong quá trình thực hiện Nghị định số 191/2013/NĐ-CP. Thực tế cho thấy, nhiều quy định tại Nghị định 191 đã không còn phù hợp với hệ thống pháp luật hiện hành, gây khó khăn cho cả tổ chức Công đoàn và doanh nghiệp. Do đó, văn bản mới sẽ tạo ra một hành lang pháp lý thống nhất, rõ ràng, giúp Công đoàn chủ động nguồn thu, thực hiện thu - chi đúng quy định và hỗ trợ tốt hơn cho người lao động.

Ảnh minh họa.

Dự thảo quy định rõ đối tượng phải đóng kinh phí công đoàn theo khoản 1 Điều 29 Luật Công đoàn năm 2024 (sửa đổi, bổ sung năm 2025). Cụ thể, đó là các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp không hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã - không phân biệt đã có tổ chức Công đoàn cơ sở hay chưa.

Nhóm đối tượng này bao gồm: Cơ quan nhà nước (kể cả UBND cấp xã, phường), lực lượng vũ trang, các tổ chức chính trị, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính toàn phần hoặc một phần, các đơn vị sự nghiệp ngoài công lập, doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, tổ chức quốc tế có hoạt động và sử dụng lao động tại Việt Nam, cùng các tổ chức khác có sử dụng lao động.

Tuy nhiên, những tổ chức, doanh nghiệp đã chấm dứt hoạt động hoặc chưa thành lập tổ chức Công đoàn trước ngày 1/7/2025 thì không thuộc diện đóng kinh phí công đoàn theo quy định.

Mức đóng kinh phí công đoàn được giữ ổn định ở mức 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Quỹ tiền lương này là tổng mức lương của người lao động thuộc diện phải đóng bảo hiểm xã hội. Với lực lượng vũ trang, quỹ tiền lương tính đóng là thu nhập của công nhân, viên chức quốc phòng, công nhân, lao động hợp đồng trong các đơn vị kinh tế, khoa học - kỹ thuật của quân đội, công an.

Phương thức đóng cũng được quy định rõ ràng: Các đơn vị, tổ chức đóng kinh phí công đoàn theo chu kỳ tháng, cùng thời điểm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Riêng doanh nghiệp trong các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp có thể lựa chọn đóng theo quý nếu phù hợp với chu kỳ sản xuất, nhưng phải đăng ký với tổ chức Công đoàn. Thời hạn đóng chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng tiếp theo. Trường hợp đóng theo quý, hạn nộp là ngày cuối cùng của tháng sau quý đóng.

Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có trách nhiệm đóng đầy đủ, đúng thời hạn; đồng thời có nghĩa vụ phối hợp, cung cấp thông tin khi Công đoàn cơ sở hoặc Công đoàn cấp trên yêu cầu để phục vụ công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện nghĩa vụ tài chính công đoàn.

Về nguồn kinh phí đóng, dự thảo quy định rõ: Với các cơ quan nhà nước, đơn vị được ngân sách nhà nước cấp một phần kinh phí hoạt động, phần kinh phí công đoàn tương ứng với biên chế hưởng lương từ ngân sách sẽ do ngân sách đảm bảo. Phần còn lại, đơn vị phải tự cân đối. Doanh nghiệp và các đơn vị sản xuất kinh doanh được phép hạch toán khoản đóng này vào chi phí sản xuất - kinh doanh trong kỳ. Các cơ quan, tổ chức khác sử dụng nguồn kinh phí hoạt động của mình để chi trả.

Dự thảo Nghị định cũng nhấn mạnh vai trò chủ động của tổ chức Công đoàn trong thu - chi, quản lý kinh phí công đoàn; đồng thời bảo đảm tính minh bạch, công khai và đúng pháp luật. Việc thiết kế quy định linh hoạt về phương thức và thời điểm đóng giúp giảm áp lực tài chính cho các doanh nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh khó khăn kinh tế.

Việc ban hành nghị định mới được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện cho Công đoàn phát huy hiệu quả hoạt động, chăm lo tốt hơn quyền lợi người lao động, đồng thời góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ trong nền kinh tế.

P.T