Bản đồ tri thức cho chiến lược hội nhập quốc tế của Việt Nam

Nhằm cung cấp luận cứ khoa học phục vụ hoạch định chủ trương, chính sách hội nhập trong giai đoạn 2021- 2030, Bộ Khoa học và Công nghệ triển khai Chương trình KX.06/21-30 “Nghiên cứu các vấn đề quốc tế và khu vực nhằm chủ động, tích cực hội nhập quốc tế”.

Đây là chương trình nghiên cứu cấp quốc gia, có vai trò quan trọng trong việc nhận diện xu thế toàn cầu, phân tích các mối quan hệ khu vực và đề xuất chiến lược nâng cao vị thế Việt Nam trong bối cảnh mới.

Thế giới những năm gần đây chứng kiến các biến động sâu rộng trên nhiều phương diện: Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn gia tăng; chuỗi cung ứng toàn cầu tái cấu trúc do xung đột địa chính trị, suy giảm kinh tế và tác động mạnh của chuyển đổi số; các thách thức phi truyền thống như biến đổi khí hậu, an ninh mạng, an ninh năng lượng ngày càng nổi bật.

Diễn biến này tác động trực tiếp đến không gian phát triển, môi trường an ninh và chính sách của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Trước yêu cầu đó, Chương trình KX.06/21-30 tập trung phân tích toàn diện bối cảnh quốc tế và khu vực, nhận diện các xu hướng lớn định hình cục diện thế giới trong tương lai.

Nâng cao năng lực nghiên cứu, chủ động hội nhập quốc tế trong bối cảnh mới.

Các nhóm nghiên cứu chú trọng đánh giá sự dịch chuyển của cấu trúc quyền lực theo hướng đa cực hóa, phân mảnh; xu thế chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn; các đặc điểm hợp tác - cạnh tranh tại châu Á - Thái Bình Dương; tác động của biến đổi khí hậu và an ninh phi truyền thống; cũng như sự điều chỉnh chính sách của các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện của Việt Nam.

Những phân tích này là nguồn tham khảo quan trọng để các cơ quan hoạch định chính sách xây dựng đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, linh hoạt và hiệu quả; đồng thời tận dụng cơ hội, giảm thiểu thách thức trong tiến trình phát triển.

Một thế mạnh của Chương trình KX.06/21-30 là kết hợp hài hòa giữa nghiên cứu cơ bản, phân tích thực chứng và dự báo xu thế. Các chuyên đề triển khai trong khuôn khổ chương trình không chỉ nhận diện vấn đề mà còn đưa ra các khuyến nghị chính sách theo từng lĩnh vực cụ thể, từ kinh tế - thương mại, khoa học - công nghệ đến văn hóa - xã hội và an ninh - quốc phòng.

Thông qua phân tích dòng chảy thương mại, đầu tư, sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu và vai trò ngày càng lớn của công nghệ trong thương mại quốc tế, chương trình góp phần định hướng chiến lược để Việt Nam tham gia sâu hơn vào mạng lưới kinh tế toàn cầu.Đồng thời, nghiên cứu các mô hình hợp tác công nghệ mới, xu hướng liên kết nghiên cứu xuyên biên giới, các quy định quốc tế về an toàn dữ liệu, qua đó đề xuất giải pháp thu hút nguồn lực nước ngoài, nâng cao năng lực phòng thí nghiệm và thúc đẩy sự tham gia của Việt Nam trong mạng lưới đổi mới sáng tạo toàn cầu.

Các kết quả nghiên cứu của chương trình góp phần làm rõ xu hướng dịch chuyển lao động trong thời đại số, chuẩn kỹ năng nghề nghiệp toàn cầu và tác động của các dòng chảy văn hóa, từ đó gợi mở giải pháp hài hòa giữa hội nhập và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Chương trình KX.06 nghiên cứu tác động của các vấn đề an ninh mới nổi đối với lợi ích chiến lược của Việt Nam, cung cấp các phân tích đa chiều và dự báo dài hạn nhằm nâng cao chất lượng công tác tham mưu chiến lược cho Đảng, Quốc hội và Chính phủ.

Không chỉ mang ý nghĩa học thuật, chương trình góp phần khẳng định vị thế của Việt Nam như một đối tác chủ động, tích cực và có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.

Trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh và khó dự báo, khoa học và công nghệ giữ vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực dự báo, quản trị rủi ro và tận dụng cơ hội phát triển. Chương trình KX.06/21-30 không chỉ là một nhiệm vụ nghiên cứu mà còn là nền tảng kiến tạo tầm nhìn dài hạn cho chiến lược hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Thời gian tới, chương trình tiếp tục mở rộng hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học và tổ chức quốc tế; đẩy mạnh công bố khoa học, chia sẻ dữ liệu phục vụ công tác hoạch định chính sách; phát triển các mô hình dự báo đa ngành, tích hợp và hiện đại. Điều này được kỳ vọng sẽ mang lại những đóng góp thiết thực, giúp Việt Nam bước vào giai đoạn hội nhập quốc tế chủ động hơn, sáng tạo hơn và hiệu quả hơn, qua đó góp phần thực hiện mục tiêu phát triển nhanh và bền vững trong thập kỷ tới.