Amiăng độc hại khó lường

Lợi trước hại sau

Tại hội thảo “Amiăng với sức khỏe” diễn ra gần đây, TS Đỗ Quốc Quang, Văn phòng Ban công nghệ, Bộ Khoa học công nghệ cho rằng, không phải đến bây giờ cảnh báo về sự nguy hiểm của amiăng mới được đưa ra. Nhưng do giá rẻ, hiểu biết của người dùng còn hạn chế nên sản phẩm thay thế chưa được chú ý. Đơn cử như một miếng tấm lợp Fibro ximăng kích thước 0,920m x 1,50 x 5mm có giá bán 19.500 đồng được coi là loại tấm lợp rẻ nhất. Cùng sản phẩm của một cty khác có cùng kích thước nhưng không chứa amiăng giá bán 70.000 đồng. Như vậy giá sản phẩm không chứa amiăng bao giờ cũng cao hơn 15-30% với sản phẩm cùng loại chứa amiăng. Chính vì điều này khiến người dân, nhất là vùng nông thôn vẫn vô tư dùng sản phẩm chứa amiăng mà không biết nguy hiểm đang rình rập.

Ảnh minh họa.

Chung quan điểm này, TS Lương Mai Anh, Phó cục trưởng Cục Quản lý môi trường y tế (Bộ Y tế) chia sẻ, các quốc gia sử dụng amiăng ngày càng giảm đồng nghĩa với việc số quốc gia cấm dùng amiăng tăng lên. Hiện chỉ còn 35 nước sử dụng. Trong khi đó Việt Nam 10 năm nay luôn đứng tốp đầu 10 nước tiêu thụ amiăng nhiều nhất thế giới. Trung bình mỗi năm nhập khoảng 65.000 tấn amiăng.

Để cảnh báo việc sử dụng amiăng, TS Mai Anh đưa kết quả điều tra của dự án do Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) thực hiện cho thấy các quy trình về an toàn vệ sinh lao động tại nhà máy sản xuất tấm lợp amiăng ở Việt Nam năm 2013 đều có vấn đề từ khâu quản lý nguyên liệu, an toàn vệ sinh lao động cho người tiếp xúc… “Tại Việt Nam, bệnh bụi phổi amiăng được công nhận là bệnh nghề nghiệp từ năm 1976 nhưng từ đó đến nay mới giám định và đền bù được 3 trường hợp! Nhiều bệnh liên quan đến chất này chưa được thống kê đầy đủ”, TS Mai Anh nói.

Cấm nửa vời

Đại diện của WHO dẫn lại nghiên cứu của Tổ chức Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) khẳng định: Tất cả các dạng amiăng bao gồm amiăng trắng là những chất gây ung thư ở người. Theo đó, amiăng là nguyên nhân gây ra ung thư trung biểu mô (màng phổi, màng bụng, màng tim), ung thư phổi, thực quản và ung thư buồng trứng. Theo thống kê của WHO, mỗi năm số người chết do các bệnh liên quan tới amiăng là 107 ngàn người. Và số liệu này chỉ mới là thống kê ở các quốc gia có hệ thống thống kê tốt chứ chưa có số liệu của các quốc gia đang phát triển, những nước đang sử dụng amiăng nhiều nhất hiện nay. Từ đó, đại diện của WHO cho rằng, cấm tất cả các loại amiăng là cách hiệu quả nhất để loại bỏ các bệnh tật liên quan tới amiăng. Tổ chức này cũng phản đối việc mở rộng sử dụng amiăng trong vật liệu xây dựng sau năm 2020.
TS Trần Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và phát triển cộng đồng (Hội Liên hiệp khoa học kỹ thuật Việt Nam) bức xúc, mặc dù kế hoạch của Chính phủ về loại bỏ và cấm animăng trắng trong vật liệu xây dựng đến năm 2004 nhưng kế hoạch này lại bị hoãn đến 2010 và sau đó hoãn thêm lần nữa vào 2020. Lập luận kinh tế về chi phí thấp của sản phẩm chứa animăng được đưa ra, đặc biệt trong bối cảnh chăm sóc cho người nghèo bằng cách cung cấp tấm lợp giá rẻ. Tuy nhiên, trên thực tế người dân thường hứng nước mưa từ mái lợp để dùng. Chưa kể người tiếp xúc trực tiếp ngay cả người sử dụng cũng cần cảnh báo bởi không có ngưỡng an toàn khi dùng animăng ở hàm lượng bao nhiêu. Ai dám bảo đảm người dùng không nhiễm độc? Ngay cả hệ thống dẫn nước sinh hoạt cũng sử dụng sản phẩm có animăng, liệu sức khỏe của người dùng sẽ ra sao?

GS.TS Lê Vân Trình, Phó chủ tịch thường trực Hội khoa học kỹ thuật an toàn và vệ sinh lao động Việt Nam cho biết: Sản phẩm chứa amiăng đã quá quen với con người Việt Nam do những ưu việt như giá thành, độ bền nhưng những tác hại sức khỏe thì vô cùng lớn. Chính vì thế Việt Nam cần sớm có lộ trình loại bỏ amiăng ra khỏi sản xuất và đời sống. Trước những tác hại của amiăng, Bộ Y tế kiến nghị Chính phủ đưa nội dung “không tiếp tục sử dụng vật liệu xây dựng có chứa amiăng trắng” vào quy hoạch phát triển ngành vật liệu xây dựng Việt Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, đồng thời đưa amiăng trắng vào danh mục hóa chất kiểm soát nghiêm ngặt theo Luật Hóa chất năm 2007.

VÂN HÀ