Trên 91.000 lao động nữ: Đề xuất điều chỉnh lương hưu ra sao?

	Ban hành quy định thực hiện chính sách điều chỉnh lương hưu đối với lao động nữ
	Tạo sự bình đẳng với lao động nữ

Theo quy định Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2014, từ ngày 1/1/2018, để đạt tỉ lệ hưởng tối đa 75% thì lao động (LĐ) nữ đủ 55 tuổi, nghỉ hưu từ ngày 1/1/2018 trở đi phải đủ 30 năm đóng BHXH mới được hưởng tối đa 75% (hiện nay chỉ cần đủ 25 năm).

Lao động nữ nghỉ hưu từ 1/1/2018 sẽ được xem xét điều chỉnh lương hưu

Đối với LĐ nam, nghỉ hưu năm 2018 phải đủ 31 năm đóng BHXH, nghỉ năm 2019 phải đủ 32 năm, nghỉ năm 2020 phải đủ 33 năm, nghỉ năm 2021 phải đủ 34 năm và nghỉ từ năm 2022 trở đi phải đủ 35 năm đóng BHXH mới được hưởng tỉ lệ tối đa là 75% (hiện nay chỉ cần đủ 30 năm).

Việc sửa đổi này được cho là phù hợp với xu hướng quốc tế với một số ưu điểm là tiệm cận gần hơn với nguyên tắc đóng-hưởng; hướng tới bảo đảm khả năng chi trả bền vững của quỹ hưu trí và tử tuất.

Tuy nhiên, việc thay đổi đột ngột công thức tính lương hưu của LĐ nữ và áp dụng ngay quy định mới từ ngày 1/1/2018, trong khi đó với LĐ nam lại được tính theo lộ trình đã dẫn đến một số LĐ nữ khi nghỉ hưu từ 1/1/2018 bị giảm tỷ lệ hưởng lương hưu từ 1-10% so với thời điểm nghỉ hưu tại năm 2017 (tùy theo thời gian đóng BHXH và thời điểm nghỉ hưu của từng trường hợp). Việc này đồng thời cũng tạo ra tâm lý so sánh giữa LĐ nữ và LĐ nam (LĐ nam chỉ giảm 1-2%).

Theo số liệu dự báo của BHXH Việt Nam, với việc áp dụng công thức tính lương hưu theo quy định của Luật BHXH năm 2014 thì số LĐ nữ bắt đầu hưởng lương hưu trong giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2021 sẽ khoảng 91.000 người, lần lượt là 20.500 người vào năm 2018; 22.000 người vào năm 2019; 23.500 người vào năm 2020 và 25.100 người vào năm 2021.

Vì vậy, để bảo đảm hài hòa với lộ trình điều chỉnh cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu của nam giới bắt đầu hưởng lương hưu tại cùng thời điểm, Bộ LĐTBXH xây dựng Dự thảo Nghị định quy định mức điều chỉnh lương hưu đối với số LĐ nữ bắt đầu hưởng lương hưu từ ngày 1/1/2018 đến ngày 31/12/2021 và có mức lương hưu thấp hơn so với người có cùng số năm đóng BHXH bắt đầu hưởng lương hưu trong năm 2017.

Về mức điều chỉnh, Bộ LĐTBXH đề xuất: LĐ nữ bắt đầu hưởng lương hưu từ ngày 1/1/2018 đến 31/12/2021 mà có từ đủ 20 năm đến 29 năm 6 tháng đóng BHXH thì tùy vào thời gian đã đóng BHXH được điều chỉnh tăng lương hưu thêm một khoản tiền được tính bằng tiền lương hưu tính theo quy định tại Khoản 2 Điều 56 hoặc khoản 2 Điều 74 Luật BHXH nhân với tỷ lệ điều chỉnh tương ứng với thời gian đóng BHXH và thời điểm nghỉ hưu.

Cụ thể: Do thời gian đã đóng BHXH của LĐ nữ là khác nhau nên tỷ lệ hưởng lương hưu bị giảm trừ cũng khác nhau, dẫn đến các mức điều chỉnh cũng phải tính toán khác nhau tùy thuộc vào số thời gian đã đóng BHXH và năm nghỉ hưu. Bộ LĐTBXH đề xuất nguyên tắc tính toán một trường hợp mẫu, sau đó áp dụng cho các trường hợp tương tự.

Theo đó, giả sử LĐ nữ bắt đầu hưởng lương hưu từ năm 2018, có đúng 25 năm BHXH thì tỷ lệ hưởng lương hưu năm 2018 theo Luật là 65%. Tỷ lệ hưởng lương hưu của người có cùng 25 năm đóng BHXH nhưng nghỉ hưu ở năm 2017 là: 75% (bị giảm 10%). Nếu kéo dãn lộ trình giảm tỷ lệ hưởng lương hưu trong 5 năm từ năm 2018 đến năm 2022 thì mỗi năm, LĐ nữ sẽ chỉ bị giảm 2% (bằng 1/5 của 10%) so với năm trước.

Như vậy LĐ nữ bắt đầu hưởng lương hưu trong năm 2018 giảm 2%; 2019 giảm 4%; 2020 giảm 6%; 2021 giảm 8% và 2022 giảm 10%. Chính phủ sẽ điều chỉnh điều chỉnh tăng thêm số tiền tương ứng với chênh lệch lương hưu nếu tính Luật BHXH (10%) so với nếu thực hiện theo lộ trình như nam giới, tức là sẽ tăng thêm vào tỷ lệ hưởng lương hưu lần lượt cho LĐ nữ nghỉ hưu năm 2018 là 8%; 2019 là 6%; 2020 là 4%; 2021 là 2% và từ 2022 thì không được điều chỉnh vì kết thúc lộ trình như nam giới.

Tuy nhiên, cách tính nêu trên mới chỉ tính tăng thêm vào tỷ lệ hưởng lương hưu (tỷ lệ %). Nếu điều chỉnh vào lương hưu (số tiền tuyệt đối) thì mức điều chỉnh sẽ cao hơn tương ứng bằng 12,31% (bằng 8% chia cho 65%) nếu bắt đầu hưởng lương hưu trong năm 2018.

Trường hợp bắt đầu hưởng lương hưu trong giai đoạn tiếp theo, mức điều chỉnh tương ứng là: Năm 2019 là 9,23%; năm 2020 là 6,15% và năm 2021 là 3,08%. Cũng với cách tính tương tự, có thể tính được mức điều chỉnh cho những trường hợp có thời gian đóng BHXH khác nhau trong khoảng từ 20 năm đến 29 năm 6 tháng theo bảng:

Bày tỏ quan điểm về vấn đề này, Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHXH Việt Nam Điều Bá Được cho rằng: Về căn cứ đề xuất mức bù chệnh lệch vào lương hưu cho nhóm đối tượng này cần phải dựa vào các quy định của Luật BHXH năm 2014; đồng thời phải căn cứ vào tình thực tế, khi đó, mức bù chênh lệch vào lương hưu được thực hiện theo Nghị định của Chính phủ sẽ ban hành trong thời gian tới.

Cũng theo ông Điều Bá Được, để có căn cứ đề xuất mức bù chệnh lệch vào lương hưu cụ thể đối với từng trường hợp, phải dựa vào quy định tính tỷ lệ hưởng lương hưu đối với LĐ nam, LĐ nữ theo Luật BHXH năm 2014; đồng thời tiến hành so sánh tỷ lệ hưởng lương hưu của LĐ nam so với LĐ nam, LĐ nữ so với LĐ nữ, LĐ nữ so với LĐ nam với điều kiện là có thời gian đóng BHXH như nhau và cùng bắt đầu hưởng lương hưu tại cùng một thời điểm trong giai đoạn từ ngày 1/1/2018 đến ngày 31/12/2021 và so với tỷ lệ hưởng lương hưu với năm 2017.

Bảo Duy