Nâng cao vai trò Công đoàn khi tham gia bảo vệ quyền lợi NLĐ tại tòa án

	Thỏa ước LĐ tốt, quyền lợi NLĐ được nâng cao
	Chú trọng chăm lo, bảo vệ quyền lợi NLĐ

Còn nhiều khó khăn, lúng túng

Đó là thực trạng được nêu tại hội thảo "Giải quyết tranh chấp lao động tại tòa án, xây dựng nội dung tố tụng lao động trong dự thảo Bộ luật Tố tụng Dân sự (sửa đổi) - những kinh nghiệm quốc tế" do Tổng LĐLĐ Việt Nam và Viện Friedrich Ebert Stiftung (PES) tại Việt Nam phối hợp tổ chức mới đây tại Hà Nội.

Trong nhiều năm qua, số lượng các vụ tranh chấp lao động đưa đến tòa án ngày càng tăng, tuyệt đại đa số các vụ việc tranh chấp lao động mà tòa án đã thụ lý giải quyết từ năm 1995 đến nay là tranh chấp lao động cá nhân, chỉ có 1 vụ tranh chấp lao động tập thể. Năm 2012, tòa án cấp sơ thẩm thụ lý 3.117 vụ tranh chấp lao động cá nhân; năm 2013 thụ lý 4.470 vụ; năm 2014 thụ lý 4.682 vụ.

Trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động tại tòa án, CĐ tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện theo ủy quyền cho NLĐ. Bên cạnh đó, CĐ đã tham gia tố tụng với tư cách và người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho NLĐ. Đây là hình thức đại diện phổ biến nhất của các cấp CĐ, chiếm khoảng 85% số lượng các vụ việc.

Với hình thức đại diện này cấp CĐ tham gia tố tụng vừa hỗ trợ kiến thức pháp luật, vừa đại diện quyền lợi cho người lao động và có thể tham gia giải quyết được nhiều vụ việc khác nhau. Số lượng các vụ việc do chính CĐ tham gia tố tụng với tư cách là nguyên đơn vụ án (khởi kiện vụ án) còn hạn chế và chủ yếu tham gia tố tụng với tư cách ủy quyền và đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của NLĐ và đoàn viên CĐ.

Các đại biểu chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình tham gia tố tụng lao động

Mặc dù đây là công tác rất quan trọng, tuy nhiên, theo đánh giá của ban Quan hệ lao động, Tổng LĐLĐ Việt Nam, trong những năm qua, CĐ một số địa phương, ngành chưa coi trọng, vẫn còn lúng túng, chưa chủ động phát hiện sớm và có các giải pháp thực hiện công tác đại diện và bảo vệ người lao động tại tòa án: Chưa chủ động khởi kiện, và thực hiện các vai trò tố tụng tại các vụ án lao động dẫn đến tình trạng người lao động phải thuê luật sư hoặc tự bảo vệ tại tòa án. Số lượng các vụ việc khởi kiện ra tòa án đại diện, bảo vệ NLĐ tại tòa án của các cấp công đoàn còn ít so với thực tế, chưa đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng cao đối với NLĐ. Một trong các nguyên nhân là do trình độ và số lượng cán bộ chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu hoạt động. Thiếu đội ngũ cán bộ CĐ có trình độ, năng lực để tham gia giải quyết tranh chấp lao động và đại diện, bảo vệ người lao động tại tòa án lao động các cấp...

Cần có quy định rõ ràng

Nhằm tăng cường hoạt động tham gia tố tụng lao động của CĐ để bảo vệ quyền, lợi ích cho NLĐ, tại hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ những khó khăn, vướng mắc và kinh nghiệm trong quá trình tham gia tố tụng lao động, đồng thời kiến nghị nhiều giải pháp.

Một số ý kiến đề nghị: Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam nghiên cứu, xây dựng chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội XI CĐ VN theo hướng 100% các LĐLĐ tỉnh, thành phố, CĐ ngành TW trực thuộc Tổng LĐLĐ Việt Nam thành lập văn phòng hoặc trung tâm tư vấn pháp luật; xây dựng chỉ tiêu và kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ CĐ có trình độ đại học và trên đại học về luật từ cấp Tổng Liên đoàn đến CĐ cấp quận, huyện, KCN,KCX để chuẩn bị đội ngũ cán bộ tham gia tố tụng lao động đáp ứng với yêu cầu thi hành Luật Tố tụng Lao động sẽ được Quốc hội thông qua vào năm 2015; từng bước bảo đảm đủ biên chế cán bộ làm công tác pháp luật của CĐ các cấp (trong đó có biên chế thuộc các trung tâm TVPL, văn phòng TVPL) theo qui định của điều 23 Luật CĐ năm 2012.

Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Mai Đức Chính cho biết, quan điểm của Tổng LĐLĐ Việt Nam là cần thiết phải xây dựng một chương riêng về những quy định đặc thù của tố tụng LĐ trong Luật TTDS (sửa đổi). Hiện nay, dự thảo Bộ luật TTDS (sửa đổi) đã được trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIII. Dự thảo này chưa có chương riêng về những quy định đặc thù của tố tụng lao động. Một trong những lý do Tổng LĐLĐ Việt Nam đưa ra quan điểm trên là để có các quy định riêng về CĐ với tư cách tham gia tố tụng lao động và trong các giai đoạn tố tụng để có thể đại diện và bảo vệ quyền lợi NLĐ.

Cụ thể, trong chương riêng về những quy định đặc thù của tố tụng lao động do Tổng LĐLĐ Việt Nam đề xuất, tư cách CĐ tham gia tố tụng trong các vụ án lao động được quy định cụ thể tại điều 4: CĐ tham gia tố tụng với tư cách người bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của đương sự. Theo đó, TAND có thẩm quyền giải quyết vụ tranh chấp có trách nhiệm chấp nhận người đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự là người có giấy giới thiệu của cấp CĐ được NLĐ, đoàn viên CĐ đề nghị kèm theo văn bản đề nghị của NLĐ, CĐ. Bên cạnh đó, chương này cũng quy định CĐ tham gia tố tụng với tư cách người đại diện theo ủy quyền và CĐ đứng ra khởi kiện vụ án lao động.

Nhiều ý kiến cho rằng, nếu thực hiện đúng như quan điểm của Tổng liên đoàn sẽ thể hiện được vai trò của CĐ trong tham gia bảo vệ quyền lợi NLĐ cũng như đại diện tập thể NLĐ để khởi kiện chủ sử dụng lao động.

Ngọc Tú