Đưa nghệ thuật vào không gian công cộng Hà Nội

	Kỳ 2: Chung tay xây dựng sân chơi
	Kỳ 1: Đã thiếu còn bị lãng quên
	Phát triển bền vững cùng những không gian xanh

Trước nay, trên khắp các phố to ngõ nhỏ của Hà Nội, mọi người thường nghĩ đến những bức tường cũ kỹ, ẩm mốc, chằng chịt dán những tờ quảng cáo, khoan cắt bê tông… Thế nên việc “lột xác” không gian này khiến người dân vô cùng hào hứng, phấn khởi. Khu tập thể Phụ nữ Trung ương (39 Pháo Đài Láng, quận Đống Đa) vốn cũ kỹ giữa trung tâm thành phố, giờ đã được khoác lên mình những bức tranh bích họa rực rỡ màu sắc, mang đặc trưng của Hà Nội xưa.

Những bức tường cũ kỹ của Khu tập thể Phụ nữ Trung ương được “lột xác” bởi tranh bích họa. Ảnh: P.B

Những bức tranh là thành quả của dự án cộng đồng mang tên Arts build communities (Nghệ thuật kiến tạo cộng đồng) do các họa sĩ trẻ của Công ty Thiết kế kiến họa TP HCM ra Hà Nội thực hiện. Được biết, toàn bộ dự án trên do kiến trúc sư Tạ Thị Thu Hương công tác tại Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng và họa sĩ Nguyễn Thanh Tuyên, Giám đốc Công ty Kiến họa lên ý tưởng thiết kế. Việc vẽ tranh đã được nhóm họa sĩ thực hiện từ giữa tháng 11/2017, đến nay đã có 20 bức bích hoạ được hoàn thành.

Ngoài ra còn có nhiều tiểu cảnh được ép lá khô và gia cố bằng vật liệu để mọi người ngồi chơi hoặc thư giãn ngắm những bức tranh quanh khu tập thể. Kiến trúc sư Tạ Thị Thu Hương cho biết, khi chị thấy những bức tường khu tập thể mình sống ngày càng xuống cấp, nhận được sự đồng ý của chính quyền địa phương và những người dân khu tập thể, chị tìm đến Công ty Thiết kế Kiến họa để thi công bích họa và đi xin tài trợ để thực hiện.

Những hình ảnh về tàu điện leng keng, thiếu nữ mặc áo dài, bảng thông báo ở khu tập thể cũ, hình ảnh sông Tô Lịch, cột cờ Hà Nội…. gợi lại cho người dân những ký ức về một Hà Nội hào hoa. Người dân sống tại đây ai cũng hào hứng phấn khởi với dự án này, khu phố đẹp lên càng thêm gắn kết tình làng nghĩa xóm.

Trước khu tập thể Phụ nữ Trung ương, rất nhiều không gian công cộng của Hà Nội cũng được tô điểm bởi tranh bích hoạ. Bất chợt đi lạc vào con ngõ nhỏ Ao Dài (tổ dân phố số 2, Phường Đức Thắng, quận Bắc Từ Liêm), nhiều người hẳn sẽ có cảm giác ngỡ ngàng, như thấy cả một khoảng ký ức tuổi thơ hiện về. Con ngõ dài 400m với hàng chục bức tranh lớn nhỏ khác nhau với nội dung mang hướng tuyên truyền về môi trường, trẻ em, sinh đẻ, kế hoạch hóa gia đình, tránh xa tệ nạn xã hội. Những bức tường rêu phong, cũ kỹ bỗng được khoác lên một diện mạo độc đáo, rực rỡ khiến cho bất kì ai có dịp ghé qua cũng phải ngẩn ngơ ngắm nhìn.

Hay con đường Hủng vào làng Đông Khê (xã Đan Phượng, huyện Đan Phượng) cũng đang được khoác lên mình những bức tranh nghệ thuật tươi tắn nhờ ý tưởng sáng tạo “đường có hoa, nhà có số” của Đảng ủy xã Đan Phượng. Ông Nguyễn Chí Tuấn – Trưởng thôn Đông Khê cho biết, các con đường ở thôn Đông Khê đều được đặt bồn hoa ở vỉa hè. Duy có đoạn đường Hủng không có vỉa hè, tường quá xấu và rêu mốc trong khi đó lại là trục đường chính của thôn. Đường chật không thể trồng hoa được nên thôn đã sáng tạo vẽ hoa lên tường.

Không chỉ có con đường bích họa, địa phương còn đang tích cực triển khai hạng mục đường hoa. Theo đó, trên các tuyến đường làng, ngõ xóm sẽ được bố trí sắp đặt những chậu hoa, bồn cây cảnh để tạo không gian, cảnh quan xanh - sạch - đẹp. Đến nay, ít nhất 2 tuyến đường liên thôn trên địa bàn xã đã được trang trí bằng những chậu hoa, những bồn hoa cây cảnh bắt mắt.

Hay mới đây nhất, dự án bích họa phố Phùng Hưng được các họa sĩ Hàn Quốc và Việt Nam thực hiện đã khai trương vào tối 2/2/2018. Những tác phẩm nghệ thuật được vẽ lên 19 vòm cầu đường sắt đã giúp không gian sống nơi đây thay đổi diện mạo, tạo thành phố đi bộ liên thông với không gian chợ Đồng Xuân và kết nối vùng phụ cận. Từ đó, mở ra một không gian đi bộ thú vị - kết nối các giá trị di sản, nghệ thuật và cộng đồng. Ngoài phố Phùng Hưng, chính quyền Hà Nội cũng cho vẽ trang trí lên nhiều bốt điện, tủ điện tại ngã tư Phan Chu Trinh – Lý Thường Kiệt, Hoàn Kiếm. Trong thời gian tới, thành phố sẽ triển khai thêm trên những tuyến phố Tràng Tiền, Ngô Quyền, Hàng Khay...

Có thể nói, việc chỉnh trang làm đẹp diện mạo không gian công cộng nơi đô thị Hà Nội đã trở thành phong trào sâu rộng trên toàn địa bàn Thành phố. Cảm hứng từ việc làm thay đổi không gian sống ở Thủ đô đã nhanh chóng lan tỏa trong xã hội, đặc biệt là tầng lớp trẻ, thúc đẩy những sáng kiến trong việc bảo vệ di sản và sử dụng không gian công cộng.

Việc cải tạo, chỉnh trang, đưa nghệ thuật vào những khu tập thể, khu dân cư, những con phố ở Hà Nội đã giúp không gian chung nơi đây trở nên đẹp hơn nhưng vẫn giữ được bản sắc riêng. Những dự án này tuy nhỏ nhưng có ý nghĩa quan trọng về phát huy văn hóa, bảo vệ môi trường, cảnh quan lịch sử và thúc đẩy phát triển kinh tế - du lịch.

Phương Bùi