Cần xem lịch sử là môn học độc lập

Câu chuyện tích hợp môn lịch sử vào môn học mới có tên “Công dân với Tổ quốc” thời gian qua nhận được sự phản ứng gay gắt từ dư luận xã hội. Nhiều chuyên gia lịch sử đều lên tiếng không đồng tình với cách làm của Bộ GD&ĐT, thậm chí cho rằng, đó một cuộc “cưỡng duyên” khó chấp nhận.
Cần xem lịch sử là môn học độc lập Tích hợp môn lịch sử: Bộ GD-ĐT bị chỉ trích dữ dội
Cần xem lịch sử là môn học độc lập Hội thảo khoa học “Môn lịch sử trong giáo dục phổ thông”

Số phận long đong của môn lịch sử

Lịch sử, đặc biệt lịch sử dân tộc, trong nền giáo dục phổ thông là nền tảng của khoa học xã hội và nhân văn, là cơ sở quan trọng bậc nhất để trang bị một hệ thống kiến thức về cội nguồn dân tộc, về các thành quả xây dựng và bảo vệ đất nước, về các giá trị tiêu biểu của lịch sử và văn hóa dân tộc và nhân loại; để bồi dưỡng các giá trị của truyền thống dân tộc, nhất là chủ nghĩa yêu nước, ý chí độc lập, tự cường, tinh thần nhân ái.. từ đó xây dựng phẩm chất và bản lĩnh con người Việt Nam. Chương trình giáo dục của hầu hết các nước trên thế giới đều coi môn lịch sử, nhất là quốc sử, là một trong những môn học cơ bản và bắt buộc như môn quốc ngữ, quốc văn và toán học.

Cần xem lịch sử là môn học độc lập
Môn Lịch sử nên là môn học bắt buộc trong chương trình THPT. Ảnh minh họa

Trong khi đó tại nước ta, môn lịch sử lại mang một số phận “long đong” trải qua các thời kỳ. Trong một vài thập kỷ qua, cách đối xử không đúng, thiếu công bằng có phần tùy tiện của các cấp quản lý Bộ Giáo dục đối với môn học này như việc lấy lý do “giảm tải” cho học sinh, môn lịch sử không còn được coi là môn thi chính thức như các môn học khác trong chương trình thi tốt nghiệp phổ thông. Số phận “long đong” của môn lịch sử từ chỗ quy định sử và địa là hai môn thi “luân phiên”, tiếp theo đó là môn thay thế (nghĩa là chỉ nơi nào học sinh nào không thi ngoại ngữ thì có thể thi môn sử). Những kỳ thi gần đây, lịch sử được coi là môn “tự chọn” nghĩa là hoàn toàn không bắt buộc. Tuyệt đại đa số học sinh chuẩn bị thi khối A hoặc khối B sẽ bỏ rơi môn lịch sử, do vậy mới có hiện tượng nhiều hội đồng thi chỉ có một số ít em thi sử, nhà trường vẫn phải lập ban bệ đầy đủ theo đúng quy chế. Đến hôm nay, dưới danh nghĩa “tích hợp”, môn lịch sử đã biến mất khỏi chương trình với tư cách một bộ môn khoa học có chức năng riêng biệt tại dự thảo giáo dục phổ thông tổng thể. Điều này được giải thích rằng, nó được vận dụng vào môn “Công dân và Tổ quốc”.

Coi nhẹ lịch sử là nguy hại quốc gia

GS. Phan Huy Lê (Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam) cho rằng, trong đổi mới giáo dục hiện nay, nhấn mạnh chuyển từ truyền thụ kiến thức sang giáo dục năng lực và phẩm chất của học sinh là hoàn toàn đúng. Tuy nhiên, việc chuyển đổi này không có nghĩa là coi nhẹ kiến thức, coi thường cơ sở khoa học của môn học. Trên nền tảng kiến thức đó mới có thể phát huy tác dụng giáo dục trong bồi dưỡng các kỹ năng cần thiết, xây dựng năng lực, phẩm chất cho học sinh. Lịch sử dân tộc kết hợp với lịch sử thế giới còn góp phần cho học sinh thấy được vị trí của đất nước trong tiến trình lịch sử, tính đa dạng của văn minh nhân loại và xác lập tinh thần tôn trọng thành tựu văn minh của các nước và trách nhiệm giữ gìn bản sắc dân tộc trong thế giới đa dạng văn hóa.

“Muốn giáo dục lịch sử hay nói cách khác là phát huy tác dụng giáo dục của môn lịch sử, trước hết phải coi trọng và am hiểu nền tảng khoa học của môn lịch sử, phải nhận thức và đối xử như một môn khoa học” – GS Phan Huy Lê nhấn mạnh. Tại hội thảo về môn lịch sử trong giáo dục phổ thông mới diễn ra tại Hà Nội, nhiều ý kiến cho rằng, với xu thế hội nhập và toàn cầu hóa, các thế lực thù địch đang lợi dụng các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là internet, thông qua các trang mạng xã hội như: face- book, youtobe, web hay blog... để tuyên truyền, xuyên tạc, bôi đen bóp méo lịch sử dân tộc, phủ nhận những giá trị đích thực của những sự kiện, nhân vật lịch sử...trong suốt chiều dài dựng nước và giữ nước của dân tộc ta.

Thủ đoạn của chúng là triệt để khai thác, cắt xén, nhào nặn những thông tin sai sự thật, tạo sự hoài nghi trong dư luận. Đối tượng chúng nhắm đến là thế hệ trẻ. Vì vậy, việc giáo dục lịch sử dân tộc ở bậc phổ thông lại càng quan trọng hơn bao giờ hết. Nếu như môn lịch sử không được đối xử và lựa chọn đúng với vị trí, vai trò của nó, không trở thành môn học bắt buộc cho học sinh trung học phổ thông thì rất nguy hại cho quốc gia, dân tộc, vô tình tiếp tay cho kẻ thù. Thượng tướng – PGS.TS Nguyễn Tiến Trung (Giám đốc Học viện Quốc phòng) cho biết, đối với Việt Nam, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ tổ quốc, bảo vệ chủ quyền biển, đảo đang đặt ra ngày càng nặng nề và phức tạp hơn, chủ quyền đất nước đang bị đe dọa. Nếu chúng ta không có sự giáo dục đúng mức thì nhiều thế hệ người Việt không thể hiểu biết đầy đủ về lịch sử chủ quyền quốc gia.

“Thế hệ trẻ lớn lên qua nền giáo dục phổ thông mà không nắm chắc, hiểu rõ lịch sử dân tộc, không có niềm tin dân tộc, không kế thừa các truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc thì làm sao có thể yêu nước và bảo vệ đất nước một cách chân chính.” - Thượng tướng Nguyễn Tiến Trung nhận định. GS.TS.NGND Nguyễn Quang Ngọc lại yêu cầu, phải quy định dứt khoát, môn lịch sử là môn thi bắt buộc trong kỳ thi tốt nghiệp phổ thông. Cần tiến tới coi lịch sử Việt Nam như một môn trong kỳ thi tuyển chọn nhân viên vào các cơ quan, doanh nghiệp...và sẽ trở thành môn thi đối với những người muốn nhập quốc tịch Việt Nam.

Theo PGS Nghiêm Đình Vỳ, nguyên Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, ở THPT mục tiêu của môn lịch sử là: Trên cơ sở những hiểu biết lịch sử cơ bản đã được học từ THCS kết hợp với đặc điểm của lịch sử Việt Nam có được nhận thức tổng quát về quá trình hình thành và phát triển của lịch sử dân tộc trong mối quan hệ với lịch sử thế giới.

Từ đó bồi dưỡng niềm tự hào là người Việt với tư cách là một công dân thế giới nhưng mang bản sắc văn hóa Việt Nam. Để thực hiện được “Dân ta phải biết sử ta”, môn lịch sử phải là môn bắt buộc trong chương trình ở THPT, không thể là môn tự chọn.

Tuệ Liên

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Thông tin lý lịch tư pháp trên VNeID có giá trị pháp lý như Phiếu lý lịch tư pháp

Thông tin lý lịch tư pháp trên VNeID có giá trị pháp lý như Phiếu lý lịch tư pháp

Theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp được Quốc hội khoá XV thông qua chiều 5/12, thông tin lý lịch tư pháp hiển thị trên VNeID có giá trị pháp lý như phiếu lý lịch tư pháp.
Hà Nội đơn giản hóa 3 thủ tục hành chính lĩnh vực lao động, tiền lương

Hà Nội đơn giản hóa 3 thủ tục hành chính lĩnh vực lao động, tiền lương

Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 6010/QĐ-UBND ngày 3/12 thông qua phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính lĩnh vực lao động, tiền lương thuộc phạm vi chức năng quản lý nhà nước của Sở Nội vụ.
Hướng tới xây dựng cộng đồng số không ai bị bỏ lại phía sau

Hướng tới xây dựng cộng đồng số không ai bị bỏ lại phía sau

Triển khai mô hình “Bình dân học vụ số lưu động” gắn với hoạt động của các Tổ Chuyển đổi số cộng đồng, nhiều phường, xã trên địa bàn thành phố Hà Nội đang tạo chuyển biến rõ rệt trong việc phổ cập kỹ năng số đến người dân, nhất là người cao tuổi. Những điểm hỗ trợ lưu động, những buổi “cầm tay chỉ việc” tại từng tổ dân phố đã góp phần đưa công nghệ đến gần hơn với đời sống, giúp người dân chủ động thực hiện các dịch vụ công trực tuyến, thanh toán số, từng bước xây dựng công dân số tại cơ sở.
Thành ủy Hà Nội giám sát kết quả thực hiện các chuyên đề trọng tâm tại phường Sơn Tây

Thành ủy Hà Nội giám sát kết quả thực hiện các chuyên đề trọng tâm tại phường Sơn Tây

Sáng 5/12, Đoàn Giám sát số 10 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội do Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội Trần Thế Cương làm Trưởng đoàn đã làm việc với phường Sơn Tây nhằm giám sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện một số chuyên đề trọng tâm, cấp bách gắn với kiểm điểm cuối năm 2025.
Doanh nghiệp muốn hút vốn phải bắt đầu từ niềm tin và danh tiếng

Doanh nghiệp muốn hút vốn phải bắt đầu từ niềm tin và danh tiếng

Năm 2025 có hai điểm nhấn lớn là Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân và công bố của FTSE Russell công nhận Việt Nam đủ điều kiện vào "đường đua" nâng cấp từ Thị trường Cận biên lên Thị trường Mới nổi, với mốc thời gian chính thức vào 21/9/2026. Đây cũng là năm vô cùng đặc biệt, đánh dấu 25 năm hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam - một hành trình không dài so với nhiều thị trường trong khu vực, nhưng giàu dấu ấn và đầy nỗ lực.
Kỳ cuối: Thủ đô tiên phong: Thước đo phát triển, khát vọng quản trị hiện đại, nhân văn

Kỳ cuối: Thủ đô tiên phong: Thước đo phát triển, khát vọng quản trị hiện đại, nhân văn

Tư tưởng “vì hạnh phúc của Nhân dân” không chỉ kế thừa sâu sắc tinh thần “dân là gốc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà còn mở ra tầm nhìn quản trị đô thị hiện đại, nhân văn, trong đó hạnh phúc của mỗi người dân trở thành thước đo cao nhất của phát triển. Tuy nhiên, để tư tưởng này thực sự đi vào đời sống, hạnh phúc không thể chỉ tồn tại trên văn bản hay nghị quyết; nó phải được nhìn thấy, cảm nhận và trải nghiệm thực sự trong từng ngày sống của người dân Thủ đô, trở thành chuẩn mực cho mọi chính sách, mọi quyết định, mọi nỗ lực phát triển của Thành phố.
Tiếp tục đổi mới vì người lao động, nâng tầm chất lượng dịch vụ y tế

Tiếp tục đổi mới vì người lao động, nâng tầm chất lượng dịch vụ y tế

Trong không khí dân chủ, đoàn kết và trách nhiệm, mới đây, Công đoàn Bệnh viện Đa khoa Hòe Nhai đã long trọng tổ chức Đại hội Công đoàn lần thứ VII, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Sự kiện diễn ra thể hiện quyết tâm đổi mới của tổ chức Công đoàn nhằm chăm lo tốt hơn đời sống đoàn viên, người lao động, đồng thời đồng hành cùng bệnh viện trong sự nghiệp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh.

Tin khác

Bị phạt nếu “ép con học quá sức”: Nâng cao nhận thức về quyền trẻ em

Bị phạt nếu “ép con học quá sức”: Nâng cao nhận thức về quyền trẻ em

Hình ảnh mẹ làm việc, con ngồi học bên cạnh đã trở thành thói quen mỗi tối trong gia đình chị Trang (Long Biên, Hà Nội). Con gái vào lớp 6, học lực trung bình khiến chị lo lắng, ngày nào cũng phải kèm con học. Nhưng khi Nghị định 282/2025/NĐ-CP nêu rõ hành vi “cưỡng ép thành viên gia đình học tập quá sức” có thể bị phạt 5 - 10 triệu đồng, chị không khỏi bối rối: “Thế nào thì bị coi là cưỡng ép học tập quá sức?”.
Đề xuất tiêu chuẩn mới đối với người nước ngoài giảng dạy, nghiên cứu tại Việt Nam

Đề xuất tiêu chuẩn mới đối với người nước ngoài giảng dạy, nghiên cứu tại Việt Nam

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng dự thảo Nghị định quy định điều kiện đối với người nước ngoài vào làm việc tại các cơ sở giáo dục của Việt Nam. Văn bản này hướng tới việc chuẩn hóa đội ngũ giảng viên, chuyên gia quốc tế, đồng thời bảo đảm chất lượng đào tạo trong bối cảnh hệ thống giáo dục ngày càng mở rộng và gia tăng hợp tác quốc tế.
Hà Nội thông qua Nghị quyết quy định mức học phí các trường chất lượng cao năm học 2025-2026

Hà Nội thông qua Nghị quyết quy định mức học phí các trường chất lượng cao năm học 2025-2026

Sáng 27/11, tại kỳ họp 28, Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết quy định mức học phí đối với các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông công lập chất lượng cao; cơ sở giáo dục phổ thông công lập do các trường đại học, cao đẳng, viện nghiên cứu thành lập theo quy định trên địa bàn thành phố Hà Nội năm học 2025-2026.
Trường Mầm non Minh Khai đẩy mạnh giáo dục dinh dưỡng và phát triển thể chất cho trẻ em

Trường Mầm non Minh Khai đẩy mạnh giáo dục dinh dưỡng và phát triển thể chất cho trẻ em

Sáng 24/11, Trường Mầm non Minh Khai (phường Tây Tựu, Hà Nội) tổ chức Chuyên đề “Bồi dưỡng kiến thức vệ sinh an toàn thực phẩm, giáo dục dinh dưỡng kết hợp vận động nhằm phát triển thể chất cân đối cho trẻ em gắn với Ngày hội cha mẹ đến trường cùng con” năm học 2025-2026. Đây là hoạt động trọng điểm nhằm triển khai Kế hoạch số 99 ngày 8/9/2025 của UBND phường Tây Tựu về giải pháp trọng tâm lĩnh vực Giáo dục năm học 2025-2026 và Kế hoạch nhiệm vụ năm học 2025-2026 của Trường Mầm non Minh Khai.
Ra mắt nền tảng số đầu tiên kết nối cộng đồng Pháp ngữ tại Việt Nam

Ra mắt nền tảng số đầu tiên kết nối cộng đồng Pháp ngữ tại Việt Nam

Ngày 20/11, Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam chính thức ra mắt trang web Tiếng Pháp+ (Tiengphapplus.vn), nền tảng số đầu tiên dành riêng cho cộng đồng Pháp ngữ tại Việt Nam. Dự án được phát triển với sự phối hợp của Đại sứ quán Pháp, Viện Pháp tại Việt Nam, Trường Đại học Hà Nội và Công ty truyền thông 5S Media.
Nghệ An tuyển dụng 829 biên chế giáo dục trong tháng 12/2025

Nghệ An tuyển dụng 829 biên chế giáo dục trong tháng 12/2025

Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An vừa có thông báo quyết định tuyển dụng 829 biên chế bậc mầm non, tiểu học, trung học cơ sở và nhân viên trường học.
Người thầy dạy báo trong kỷ nguyên số

Người thầy dạy báo trong kỷ nguyên số

Có những người chọn cầm bút, đánh chữ để ghi lại muôn vẻ cuộc đời, và cũng có những người chọn giảng đường để thắp sáng tình yêu với nghề cầm bút ấy. Giữa hai con đường tưởng chừng khác biệt là làm báo và dạy học, lại có một điểm chung, đó là trái tim luôn hướng về sự thật, về con người và về khát vọng cống hiến. Làm báo là dấn thân. Dạy học là gieo hạt. Và khi người thầy lại là người làm báo, họ vừa là người ghi chép lại nhịp đập của đời sống, vừa là người truyền lại nhịp đập ấy cho những thế hệ tiếp theo. Những người thầy, cô đã bồi đắp cho bao thế hệ học trò bản lĩnh nghề nghiệp, niềm đam mê và khát vọng cống hiến, những giá trị cốt lõi làm nên một người làm báo chân chính.
Giữ lửa nghề giáo: Những câu chuyện thầm lặng trong ngày tri ân 20/11

Giữ lửa nghề giáo: Những câu chuyện thầm lặng trong ngày tri ân 20/11

Ngày 20/11 hằng năm luôn mang một ý nghĩa đặc biệt với mỗi học trò Việt Nam – là dịp để nhớ về những người đã âm thầm dẫn lối, gieo tri thức và giữ gìn những giá trị tốt đẹp cho bao thế hệ. Trong không khí tri ân ấm áp, những người thầy giáo, cô giáo đã chia sẻ hành trình chọn nghề, lý do gắn bó với nghề giáo và những mong muốn giản dị nhưng đầy ý nghĩa với học trò.
Cô giáo Đậu Thị Vân Nga: “Ngọn lửa” sáng tạo, bền bỉ của giáo dục Thủ đô

Cô giáo Đậu Thị Vân Nga: “Ngọn lửa” sáng tạo, bền bỉ của giáo dục Thủ đô

Trên mảnh đất Tây Hồ giàu truyền thống hiếu học, người thầy luôn giữ vai trò dẫn dắt và truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ. Trong số những tấm gương ấy, cô Đậu Thị Vân Nga, giáo viên môn Khoa học Tự nhiên, Trường THCS Xuân La nổi bật như một “ngọn lửa” sáng tạo, bền bỉ lan tỏa tri thức, nhân cách và những giá trị nhân văn tới học trò.
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất

Sáng ngày 19/11, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức lễ kỷ niệm 80 năm truyền thống, 30 năm thành lập và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất.
Xem thêm
Phiên bản di động