Bao giờ mới di dời các trường đại học, cao đẳng?

Từ việc quá tải hệ thống giáo dục

Theo thống kê, trên địa bàn TP hiện có 96 trường đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ), chiếm  1/3 số trường và 40% tổng số sinh viên (SV) cả nước (khoảng 67 vạn SV). Riêng 4 quận nội thành có 26 cơ sở. Thực trạng hệ thống các trường học nói trên đang gây quá tải tới hệ thống kết cấu hạ tầng đô thị, chỉ tiêu bình quân diện tích đất/sinh viên và bình quân diện tích đất/cơ sở trường rất thấp so với tiêu chuẩn quốc gia.

Theo định hướng đến năm 2020, số lượng SV sẽ tăng lên con số gần 2 triệu nên sẽ cần khoảng 15.000ha đất để xây dựng cơ sở vật chất. Nếu không tiến hành di dời các trường  ĐH - CĐ ra khỏi nội đô thì các trường sẽ không có quỹ đất để xây thêm giảng đường, cơ sở vật chất, cạnh đó gây vấn nạn tắc nghẽn giao thông ngày một trầm trọng. Hiện tại địa bàn quận Đống Đa đã có 9 trường đại học và học viện (Đại học Y, Học viện Ngân hàng, Đại học Công đoàn, Đại học Thủy lợi, Đại học Luật, Học viện Hành chính quốc gia, Học viện Thanh thiếu niên, Học viện Phụ nữ và Đại học Ngoại thương) nên tình trạng ùn tắc giao thông liên tục xảy ra.

Đến chủ trương đúng

Ngày 26/7/2011, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1259/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, về định hướng phát triển hệ thống giáo dục đào tạo sẽ sắp xếp lại các trường đại học và cao đẳng, khu vực nội đô khống chế khoảng 30 vạn sinh viên. Xây dựng mới 3.500 - 4.500 ha các khu, cụm đại học, gồm: Gia Lâm 200 - 250 ha (5 - 6 vạn sinh viên); Sóc Sơn khoảng 600 - 650 ha (8 - 10 vạn sinh viên); Sơn Tây khoảng 300 - 350 ha (4 - 5 vạn sinh viên); Hòa Lạc khoảng 1.000 - 1.200 ha (12 - 15 vạn sinh viên); Xuân Mai khoảng 600 - 650 ha (8 - 10 vạn sinh viên); Phú Xuyên khoảng 100 - 120 ha (1,5 - 2 vạn sinh viên); Chúc Sơn khoảng 150 - 200 ha (2 - 3 vạn sinh viên). Thực hiện di dời hoặc xây dựng cơ sở 2 cho một số trường từ nội đô ra các đô thị vệ tinh hoặc các tỉnh trong vùng Thủ đô; quỹ đất sau khi di dời sử dụng vào mục đích công cộng.

Thực hiện chủ trương này, Bộ Xây dựng cùng Bộ Giáo dục- Đào tạo phối hợp, lên kế hoạch di dời một số trường đại học – cao đẳng ra khỏi nội đô và đã được Thủ tướng chấp nhận. Cụ thể trong giai đoạn từ 2011đến 2020 có 12 cơ sở giáo dục phải di dời gồm: Đại học Công đoàn, ĐH Kinh tế kỹ thuật công nghiệp, ĐH Luật, ĐH Ngoại thương, ĐH Răng hàm mặt, ĐH Văn hoá, ĐH Xây dựng, ĐH Y Hà Nội, ĐH Y tế công cộng, Viện ĐH Mở, CĐ Công nghệ cao Hà Nội, CĐ Y tế Hà Nội. Tại một hội nghị trực tuyến bàn về vấn đề này, khi đó Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã yêu cầu từ 2011 – 2015 Hà Nội và TP. HCM mỗi thành phố phải thí điểm di dời 5 trường đại học- cao đẳng ra khỏi nội đô, số tiền cần cho việc di dời khoảng 300 triệu USD, chưa tính đến tiền đền bù giải phóng mặt bằng!

Vẫn dậm chân tại chỗ

Quy định là thế, quyết tâm là vậy, nhưng năm 2014 đang khép lại, thì số trường đại học-cao đẳng thực thi việc di chuyển vẫn là con số không. Điều đáng nói, hoặc do việc thực thi chính sách kém, hoặc do quy hoạch thiếu khả thi đã dẫn đến sự lãng phí tiền của Nhà nước. Đại học Luật là một ví dụ. Mặc dù thuộc diện các trường phải di dời khỏi nội đô, song không hiểu vì lý do gì khi các văn bản chỉ đạo, thí điểm các trường di dời chưa ráo mực thì các trường vẫn tiến hành xây dựng trụ sở, giảng đường, sửa sang cơ sở vật chất một cách hoành tráng. Ngày 25/12/2013 Đại học Luật đã tiến hành lễ khánh thành khu nhà A bề thế và  rất hiện đại.

Điều đáng nói việc xây dựng trên chắc chắn hoàn toàn từ ngân sách Nhà nước trong đó đã được Bộ chủ quản (Bộ Tư pháp) và các ngành chức năng phê duyệt. Câu hỏi đặt ra khi đã có bút phê của Thủ tướng về quy hoạch, kế hoạch di dời các trường đại học- cao đẳng ra khỏi nội đô, vậy mà một số trường với sự đồng ý của các cơ quan liên đới vẫn tiến hành xây dựng hạ tầng cơ sở là sao? Tính khả thi của chính sách không cao hay khâu thực thi chính sách pháp luật yếu kém?  Qua tìm hiểu của PV, một số lãnh đạo các trường cho rằng, dẫu biết là có quy hoạch, có bị di dời, nhưng “chờ” đến ngày được di dời là cả câu chuyện rất dài. Vậy để đáp ứng nhu cầu đào tạo cần phải nâng cấp hạ tầng hiện có.

Tại một cuộc họp với lãnh đạo các bộ, ngành tổ chức cánh đây không lâu, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã tỏ ra không hài lòng vì đến nay vẫn chưa có nổi một trường đại học, cao đẳng di dời. Kế hoạch di dời khoảng 5 trường đại học- cao đẳng ra khỏi nội đô trong giai đoạn 2011- 2015 chắc chắn đã không thành. 5 năm tới sẽ di chuyển 10- 15 trường đại học xem ra cũng rất khó khăn. Câu hỏi đặt ra việc di chuyển các trường đại học - cao đẳng ra khỏi nội đô thành phố không biết bao giờ mới thực hiện?

Tuệ Giang