Xe ba bánh, xe tự chế vẫn “tung hoành”: Đến bao giờ mới xử lý triệt để?

Tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn giao thông

Ghi nhận thực tế tại nhiều tuyến phố như Vũ Trọng Khánh, Chiến Thắng (Hà Đông), Tân Triều (Thanh Trì), Mậu Lương, Văn Khê (Hà Đông), Phú Diễn, Tây Tựu (Bắc Từ Liêm), Hồ Tùng Mậu, Trịnh Văn Bô (Nam Từ Liêm)... không khó để bắt gặp hình ảnh những chiếc xe ba bánh, xe tự chế chở theo hàng hóa cồng kềnh, vật liệu xây dựng như cát, sỏi, gạch, đá không che chắn, phóng bạt mạng trên đường.

Đặc biệt, nhiều chiếc xe tự chế được hoán cải thô sơ, không biển kiểm soát, không đèn tín hiệu, phanh kém chất lượng nhưng vẫn hoạt động ngang nhiên cả ban ngày lẫn đêm tối.

Đáng nói, không ít xe mang danh nghĩa "xe thương binh" nhưng lại được người không phải thương binh điều khiển, dùng để vận chuyển hàng thuê, lấn chiếm lòng đường, vỉa hè, gây mất trật tự công cộng. Một số phương tiện còn vô tư dừng đỗ sai quy định để bốc dỡ hàng hóa, vật liệu xây dựng tràn ra lòng đường, gây cản trở giao thông nghiêm trọng vào giờ cao điểm.

CSGT xử lý xe ba bánh, xe tự chế.

Theo thống kê của Phòng Cảnh sát giao thông (CSGT) - Công an thành phố Hà Nội, từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn Thành phố đã xảy ra nhiều vụ việc liên quan đến xe ba bánh, xe tự chế. Điển hình như mới đây, sáng 19/5, tại khu vực vòng xuyến nam cầu Chương Dương (quận Hoàn Kiếm), một xe tải chở sắt làm rơi hàng xuống đường gây mất an toàn giao thông. Vụ việc đã gây tắc đường nghiêm trọng tại khu vực này. Sau khi khắc phục hậu quả, đơn vị đã tiến hành làm việc với tài xế Phạm Văn H.

Qua xác minh, lực lượng chức năng xác định tài xế trên đã có 3 hành vi vi phạm gồm: Điều khiển xe đi vào đường cấm; chở hàng vượt quá phía sau thùng xe 1,1 lần chiều dài toàn bộ xe; điều khiển xe không có phù hiệu theo quy định. Đội CSGT đường bộ số 1 đã lập biên bản vi phạm hành chính, tạm giữ giấy phép lái xe của tài xế; đồng thời lập biên bản xử phạt đối với chủ phương tiện do có hành vi giao xe cho người làm công thực hiện hành vi vi phạm. Theo Nghị định 168/2021/NĐ-CP, tổng mức phạt đối với cả tài xế và chủ phương tiện lên đến hơn 40 triệu đồng và tài xế bị trừ 2 điểm giấy phép lái xe.

Không chỉ vi phạm giao thông, các phương tiện tự chế, xe chở vật liệu xây dựng thường xuyên làm rơi vãi đất, cát ra đường gây bụi bẩn, trơn trượt, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cho người tham gia giao thông; nhiều vụ việc đã gây hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản.

Xử lý đã mạnh nhưng chưa đủ nặng

Thời gian qua, các lực lượng chức năng của Hà Nội như CSGT, Thanh tra giao thông, Công an địa phương đã triển khai nhiều đợt ra quân xử lý xe ba bánh, xe tự chế và phương tiện chở vật liệu xây dựng vi phạm. Nhiều trường hợp đã bị xử phạt, tịch thu phương tiện, buộc hạ tải. Chỉ tính riêng từ 15/4 đến 19/5/2025, lực lượng CSGT Hà Nội đã xử lý 363 trường hợp vi phạm, trong đó có 196 phương tiện ba, bốn bánh tự chế, tịch thu 194 phương tiện và vận động người dân tự tháo dỡ 57 phương tiện khác.

Theo Trung tá Nguyễn Quốc Huy - Phó Đội trưởng Đội CSGT đường bộ số 6, việc sử dụng xe ba bánh tự chế kéo theo rơ moóc chở hàng hóa cồng kềnh là hành vi vi phạm nghiêm trọng, có thể dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nếu xảy ra tai nạn.

Tuy nhiên, theo nhận định của nhiều chuyên gia giao thông, việc xử lý hiện nay vẫn mang tính chất “bắt cóc bỏ đĩa”, chưa giải quyết được tận gốc vấn đề. Một trong những nguyên nhân là do nhu cầu vận chuyển hàng hóa nhỏ lẻ trong các ngõ hẻm, khu dân cư vẫn rất lớn, trong khi chưa có phương tiện thay thế phù hợp.

Thực tế cho thấy, việc xe ba bánh, xe tự chế, xe chở vật liệu xây dựng vi phạm ngang nhiên trên nhiều tuyến phố không thể kéo dài nếu không có sự buông lỏng quản lý từ các cấp chính quyền và lực lượng chức năng cơ sở. Nhiều ý kiến cho rằng, trách nhiệm đầu tiên thuộc về chính quyền cấp quận, huyện và phường, xã - nơi trực tiếp quản lý địa bàn. Tình trạng xe tự chế hoạt động công khai, dừng đỗ sai quy định, gây mất an toàn giao thông... diễn ra sát trụ sở chính quyền, nhưng nhiều nơi vẫn "làm ngơ", không kiểm tra, xử lý thường xuyên và quyết liệt.

Bên cạnh đó, lực lượng thực thi pháp luật cũng cần nghiêm túc nhìn nhận trách nhiệm. Dù có chiến dịch ra quân, nhưng thiếu sự giám sát thường xuyên, liên tục nên vi phạm tái diễn như "điệp khúc cũ". Ngoài ra, các cơ quan quản lý chuyên môn cũng chưa làm tròn trách nhiệm khi chưa có biện pháp cụ thể để thay thế các phương tiện lạc hậu, chưa kiểm soát được việc sản xuất, buôn bán, lưu hành xe tự chế.

Thẳng thắn nhìn nhận, không thể đổ lỗi hoàn toàn cho người sử dụng xe tự chế hay người dân vận chuyển vật liệu. Vấn đề là cơ chế quản lý chưa chặt, có tình trạng buông lỏng trách nhiệm ở cơ sở. Muốn giải quyết tận gốc, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ, rõ trách nhiệm từ cấp xã đến cấp sở, ngành Thành phố. Tình trạng xe ba bánh, xe tự chế và xe chở vật liệu xây dựng vi phạm trên các tuyến phố Thủ đô không chỉ là câu chuyện về giao thông mà còn là vấn đề về an toàn, môi trường và quản lý đô thị. Đã đến lúc các cơ quan chức năng cần có giải pháp quyết liệt, đồng bộ và lâu dài hơn để lập lại trật tự, đảm bảo sự an toàn và văn minh cho giao thông Thủ đô.