Văn hóa phải thực sự trở thành sức mạnh nội sinh

Đóng góp to lớn của văn hóa

Hội nghị đã được nghe bài phát biểu chỉ đạo đầy tâm huyết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, làm nức lòng những người làm văn hóa. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói, dù theo nghĩa rộng hay nghĩa hẹp thì khi đã nói đến văn hóa là nói đến những gì là tinh hoa, tinh tuý nhất, được chưng cất, kết tinh, hun đúc thành những giá trị tốt đẹp, cao thượng, đặc sắc nhất, nhân văn, nhân ái, nhân nghĩa, nhân tình, tiến bộ.

Ảnh minh họa.

Tổng Bí thư lấy dẫn chứng về một con người có văn hóa, một gia đình có văn hóa, một dân tộc có văn hóa; lối sống văn hóa, nếp sống văn hóa, cách ứng xử có văn hóa,.... Ngược lại, những gì xấu xa, việc làm ti tiện, đớn hèn, những hành động phi pháp, bỉ ổi... là vô văn hóa, phi văn hóa, phản văn hóa. “Hạnh phúc của con người không phải chỉ ở chỗ nhiều tiền, lắm của, ăn ngon, mặc đẹp, mà còn ở sự phong phú về tâm hồn, được sống giữa tình thương và lòng nhân ái, lẽ phải và công bằng”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh.

Nhìn lại những thành tựu trên lĩnh vực xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, đặc biệt là trong 35 năm đổi mới gần đây, chúng ta có quyền tự hào về những đóng góp to lớn của nền văn hóa vào sự nghiệp cứu quốc và kiến quốc. Những thành tựu nổi bật cần khẳng định là nhận thức về văn hóa ngày càng toàn diện và sâu sắc hơn trên các lĩnh vực, các loại hình; các sản phẩm văn hóa ngày càng đa dạng, phong phú, đáp ứng yêu cầu mới, nhiều mặt của xã hội. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống và di sản văn hóa của dân tộc được kế thừa, bảo tồn và phát triển. Văn hoá trong chính trị và trong kinh tế bước đầu được coi trọng và phát huy hiệu quả, tích cực. Công nghiệp văn hóa và thị trường văn hoá có bước khởi sắc...

Bên cạnh thành quả, những hạn chế, yếu kém nổi bật được nhắc lại nhiều lần lâu nay là văn hóa chưa được các cấp, các ngành nhận thức một cách sâu sắc và chưa được quan tâm một cách đầy đủ tương xứng với kinh tế và chính trị; chưa thật sự trở thành nguồn lực, động lực nội sinh của sự phát triển bền vững đất nước. Vai trò của văn hóa trong xây dựng con người chưa được xác định đúng tầm, còn có chiều hướng nặng về chức năng giải trí. Phát triển các lĩnh vực văn hóa chưa đồng bộ, còn phiến diện, nặng về hình thức, chưa đi vào chiều sâu, thực chất. Thiếu những tác phẩm văn hóa, văn học, nghệ thuật lớn, tầm cỡ, phản ánh được tầm vóc của sự nghiệp đổi mới, có tác dụng tích cực đối với việc xây dựng đất nước, xây dựng con người. Môi trường văn hóa vẫn bị ô nhiễm bởi các tệ nạn xã hội, tham nhũng, tiêu cực.Đầu tư cho văn hóa chưa đúng mức, còn dàn trải, hiệu quả chưa cao…

Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030

Để thể chế hóa Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030. Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã nêu 5 mục tiêu xây dựng Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030. Một là, phấn đấu có 100% đơn vị hành chính cấp tỉnh có đủ 3 loại hình thiết chế văn hóa. Hai là, ít nhất 95% di tích quốc gia đặc biệt và khoảng 70% di tích quốc gia được tu bổ tôn tạo, khoảng 70% di sản văn hóa phi vật thể, vật thể quốc gia được xây dựng đề án, chương trình để bảo vệ phát huy giá trị. Có ít nhất 5 di sản được Unessco ghi danh.

Ba là, ít nhất 75% dân số vùng sâu, xa vùng biên giới hải đảo, 80% dân số vùng đồng bằng, dân tộc thiểu số được hưởng thụ, tham gia các hoạt động văn hóa, nghe xem các kênh truyền hình của quốc gia, địa phương. Bốn là, bảo đảm 85% các địa phương cơ quan đơn vị đạt danh hiệu văn hóa trong phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng văn hóa và phong trào thi đua các cuộc vận động xây dựng đời sống văn hóa cơ sở kế thừa phát huy tinh hoa của văn hóa gia đình truyền thống để xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc, văn minh, hiện đại. Năm là, có từ 10-15 công trình nghiên cứu lí luận văn học được công bố, 2 tác phẩm đạt giải thưởng ASEAN, 20-30 tác phẩm công trình văn hóa lịch sử về đấu tranh cách mạng, xây dựng các công trình nghiên cứu lí luận, phê bình.

Trước những trăn trở của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về việc lâu rồi chúng ta không có những tác phẩm văn học nghệ thuật chất lượng cao, làm lay động lòng người, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết Chiến lược cũng đặt vấn đề thời gian tới sẽ có những tác phẩm sống mãi với thời gian. Nói về đề xuất phấn đấu tăng mức đầu tư cho văn hóa tối thiểu 2% tổng chi ngân sách/năm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng mong muốn có được 2% trong tổng số chi của ngân sách, ít nhất văn hóa cũng được đặt ngang hàng với một số ngành khác. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đã đề xuất có Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa để văn hóa có điều kiện phát triển. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đã báo cáo trực tiếp với các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước và bước đầu nhận được sự đồng tình. Bên cạnh đó, từ những sự sáng tạo của địa phương và khi đang chờ những chính sách của Trung ương, tôi mong rằng các địa phương quan tâm đầu tư, phát triển văn hóa nhiều hơn”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng bày tỏ./.