Trào lưu “xuyên không” trên Google Maps: Cảm xúc hoài niệm hay cái bẫy bảo mật?

Tiềm ẩn lỗ hổng bảo mật từ hoài niệm số

Từ giữa năm 2025, trào lưu “quay ngược thời gian với Google Maps” hay còn gọi là “xuyên không” bùng nổ trên TikTok, Facebook khi hàng loạt người dùng chia sẻ hình ảnh ngôi nhà cũ, con phố xưa, thậm chí khoảnh khắc gặp lại người thân đã mất nhờ tính năng Street View. Những video, bài đăng này nhanh chóng thu hút hàng chục nghìn lượt tương tác, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ nhờ cảm xúc hoài niệm và sự kết nối ký ức.

Tuy nhiên, phía sau những giây phút xúc động lại là những rủi ro lớn chưa từng được lường hết. Dưới góc nhìn của các chuyên gia an ninh mạng, đây không chỉ là một trào lưu vô hại mà còn là “kẽ hở nguy hiểm cho tội phạm công nghệ”.

Ông Nguyễn Thái Dũng, một chuyên gia bảo mật cảnh báo: “Người dùng đang vô tình công khai dữ liệu cá nhân quan trọng từ địa chỉ nhà, biển số xe, thậm chí là chi tiết về hệ thống an ninh thông qua việc chia sẻ hình ảnh cũ từ Street View. Đây là ‘mỏ vàng’ thông tin cho tội phạm công nghệ”.

Cẩn trọng khi sử dụng tính năng “xuyên không” trong Google Maps.

Theo ông Dũng, trong nhiều trường hợp, những bức ảnh được chia sẻ là ở thời điểm chưa có các thiết bị an ninh hiện đại, như camera giám sát hay hệ thống báo động.

“Điều này giúp kẻ xấu dễ dàng lập bản đồ an ninh ngược, biết được đâu là những điểm yếu trong bảo vệ tài sản cá nhân, hoặc tìm lối tiếp cận thuận tiện để đột nhập”, ông Dũng nhấn mạnh.

Rủi ro riêng tư: Khi ký ức biến thành dữ liệu khai thác

Câu chuyện không chỉ dừng lại ở trộm cắp. Các chuyên gia cũng cảnh báo về nguy cơ rò rỉ thông tin cá nhân và xâm phạm quyền riêng tư, một vấn đề mà Google từng phải đối mặt tại nhiều quốc gia.

“Google Street View từng bị kiện vì thu thập dữ liệu Wi-Fi không mã hóa. Dù hiện nay công nghệ làm mờ khuôn mặt và biển số đã tốt hơn, nhưng không phải lúc nào cũng hoạt động chính xác. Nhiều hình ảnh vẫn cho phép kẻ xấu lần ra danh tính và vị trí cụ thể”, bà Lê Thảo Nguyên, chuyên gia pháp lý công nghệ, nhận định.

Cũng theo bà Nguyên, việc công khai các bức ảnh tưởng chừng vô hại có thể làm lộ lịch sử di chuyển, các mối quan hệ cá nhân, hoặc chi tiết không mong muốn bị tiết lộ, đặc biệt nguy hiểm trong những vụ tranh chấp dân sự, kiện tụng hoặc bạo hành gia đình.

Các chuyên gia an ninh từ nhóm nghiên cứu Bkav cho biết, họ đã ghi nhận một số vụ tấn công lừa đảo kiểu “sextortion” tại Việt Nam có liên quan đến hình ảnh từ Street View.

“Kẻ gian gửi email đe dọa nạn nhân với nội dung đã theo dõi họ thông qua hình ảnh nhà riêng từ Google Maps. Chúng yêu cầu nạn nhân chuyển tiền chuộc bằng Bitcoin, nếu không sẽ công khai thông tin cá nhân nhạy cảm hoặc giả mạo các hành vi trái pháp luật của họ”, đại diện nhóm nghiên cứu cho biết.

Thủ đoạn ngày càng tinh vi, khi kẻ tấn công không cần truy cập thiết bị mà chỉ sử dụng hình ảnh quen thuộc để gây hoang mang, áp lực tâm lý, đặc biệt hiệu quả với người dùng không hiểu rõ về công nghệ.

Làm sao để “xuyên không” an toàn?

Trào lưu “xuyên không” bằng Google Maps, dù mang lại giá trị tinh thần, cũng đang trở thành một ví dụ điển hình về cách cảm xúc có thể bị công nghệ khai thác và lợi dụng. Người dùng cần tỉnh táo để vừa tận hưởng được sự kết nối với quá khứ, vừa đảm bảo an toàn cho chính hiện tại và tương lai của mình.

“Chúng ta đang sống trong thời đại mà mọi ký ức đều có thể bị số hóa và cũng dễ dàng bị khai thác. Đừng để sự hoài niệm trở thành cái bẫy cho an ninh cá nhân”, ông Nguyễn Thái Dũng khuyến cáo.

Trước làn sóng lan rộng của trào lưu này, các chuyên gia khuyến cáo người dùng: Không chia sẻ công khai địa chỉ nhà, hình ảnh rõ mặt người thân, biển số xe hoặc các chi tiết có thể xác định danh tính; Sử dụng tính năng “yêu cầu làm mờ” (blur) của Google Street View cho hình ảnh nhà riêng, mặt tiền cửa hàng hoặc vị trí nhạy cảm; Thiết lập chế độ riêng tư trên mạng xã hội, hạn chế chia sẻ các bài viết hoài niệm ở chế độ công khai; Luôn cảnh giác trước các email hoặc tin nhắn đe dọa có đính kèm hình ảnh cá nhân, đặc biệt là những yêu cầu chuyển tiền bằng tiền điện tử.