Tăng cường cho vay vốn để giải quyết việc làm

Bộ Nội vụ đã trình Bộ Tư pháp thẩm định Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Việc làm 2025 về chính sách hỗ trợ tạo việc làm. Điểm mới đáng chú ý của Dự thảo Nghị định này là các chính sách hỗ trợ vay vốn để người lao động người lao động duy trì, tạo việc làm hay đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Điểm tựa tài chính của lao động yếu thế

Đánh giá về kết quả đạt được của chính sách hỗ trợ tạo việc làm thời gian qua, Bộ Nội vụ cho biết, nhìn chung, các quy định về chính sách hỗ trợ tạo việc làm đã được ban hành tương đối đầy đủ và chặt chẽ, bảo đảm sự thống nhất của hệ thống pháp luật về việc làm, từ đó, tạo cơ sở pháp lý cho việc tổ chức thực hiện các chính sách cho vay giải quyết việc làm; chính sách việc làm công; hỗ trợ đào tạo nghề cho người lao động ở khu vực nông thôn, người lao động thanh niên và hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Tính đến ngày 31/7/2025, tổng dư nợ chương trình cho vay hỗ trợ tạo việc làm đạt 125.817 tỷ đồng, chiếm 32% tổng dư nợ các chương trình tín dụng đang triển khai tại Ngân hàng Chính sách xã hội. Trong giai đoạn 2016-2020, cả nước hỗ trợ tạo, duy trì và mở rộng việc làm (tính riêng từ Quỹ quốc gia về việc làm và nguồn huy động của Ngân hàng Chính sách xã hội) cho 728.939 lao động.

Nguồn vốn vay giải quyết việc làm giúp nhiều người lao động có điều kiện phát triển sản xuât kinh doanh, tạo việc làm cho bản thân và cộng đồng. Ảnh minh hoạ.

Từ năm 2021 đến 6 tháng đầu năm 2025, đã có 3.163.535 lượt người lao động được hưởng chính sách hỗ trợ vốn vay. Thông qua nguồn vốn cho vay giải quyết việc làm, nhiều lao động nông thôn, lao động nữ, lao động yếu thế đã được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, phát triển sản xuất kinh doanh, tạo việc làm cho bản thân và cộng đồng. Tuy nhiên, Bộ Nội vụ cho biết, đã có những tồn tại, hạn chế và một số vấn đề đặt ra từ thực tiễn triển khai chính sách, nhất là những hạn chế về mức vay, trình tự, thủ tục cho vay giải quyết việc làm.

Cụ thể, mức vay vốn còn thấp (tối đa 100 triệu đồng/người, 2 tỉ đồng/dự án cơ sở sản xuất - kinh doanh) chưa đáp ứng nhu cầu sản xuất - kinh doanh tạo việc làm, nhất là trong bối cảnh kinh tế có nhiều biến động, chi phí đầu vào tăng cao; thẩm quyền thẩm định hồ sơ vay vốn giao Ngân hàng Chính sách Xã hội nhưng thẩm quyền phê duyệt hồ sơ lại giao Ủy ban nhân dân cấp huyện (cũ) hoặc thủ trưởng cơ quan cấp tỉnh của tổ chức thực hiện chương trình dẫn đến thời gian thẩm định, phê duyệt hồ sơ vay vốn bị kéo dài.

Bên cạnh đó, Quỹ Quốc gia về việc làm chưa được bổ sung nguồn vốn để cho vay đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; hợp đồng đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài ký giữa doanh nghiệp và người lao động thiếu thông tin về các khoản chi phí trước khi đi, khiến ngân hàng không đủ căn cứ để giải ngân vốn vay, gây khó khăn cho người lao động… Vì vậy, việc xây dựng Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Việc làm về chính sách hỗ trợ tạo việc làm là cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Và, dự thảo Nghị định lần này đã được điều chỉnh, bổ sung theo hướng khắc phục các thực trạng nêu trên.

Nâng mức vay, cải thiện thủ tục

Bộ Nội vụ khẳng định, quan điểm xây dựng Nghị định nhằm tạo điều kiện thuận lợi để mọi người lao động, trong đó có lao động không có quan hệ lao động, được tham gia và thụ hưởng các chính sách hỗ trợ tạo việc làm.

Theo đó, Bộ Nội vụ đề xuất, người lao động được cho vay tối đa 300 triệu đồng/người. Đối với doanh nghiệp doanh nghiệp nhỏ và vừa được cho vay mức tối đa 10 tỉ đồng và không quá 300 triệu đồng/người lao động; hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ kinh doanh, mức vay tối đa là 5 tỉ đồng và không quá 300 triệu đồng/người được hỗ trợ tạo việc làm, duy trì, mở rộng việc làm. Trường hợp người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng sẽ được hỗ trợ mức vay tối đa bằng 100% tổng chi phí phải trả trước khi đi theo hợp đồng ký kết giữa người lao động và doanh nghiệp dịch vụ, đơn vị sự nghiệp.

Mức vay, thời gian vay cụ thể sẽ do Ngân hàng Chính sách Xã hội xem xét căn cứ vào nguồn vốn, khả năng trả nợ của đối tượng vay vốn để thỏa thuận với đối tượng vay vốn, nhưng thời hạn vay tối đa là 120 tháng. Riêng người lao động đi làm việc ở nước ngoài, thời hạn vay tối đa bằng thời hạn hợp đồng đưa đi làm việc (không bao gồm thời gian gia hạn hợp đồng).

Đặc biệt, ngoài hỗ trợ vốn vay, người lao động đi làm việc ở nước ngoài còn được hưởng các chính sách hỗ trợ chi phí học giáo dục định hướng; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ năng nghề, ngoại ngữ trước khi đi theo chi phí thực tế. Đồng thời, người lao động còn được hỗ trợ lệ phí làm hộ chiếu, cấp phiếu lý lịch tư pháp, khám sức khỏe…

Là một lao động thất nghiệp đang mong muốn khởi nghiệp nhưng khó khăn về vốn, chị Nguyễn Thị Hồng Ánh (phường Bạch Mai, Hà Nội) tỏ ra vui mừng khi biết đến đề xuất này. “Đề xuất hỗ trợ cho người lao động vay vốn tạo, duy trì, mở rộng việc làm phù hợp với nguyện vọng của tôi nói riêng và người lao động nói chung, nhất là người lao động không có việc làm, đang muốn khởi nghiệp, buôn bán. Tuy nhiên, điều tôi cũng như nhiều người lao động quan tâm là cần đơn giản hóa thủ tục vay vốn, đồng thời kéo dài thời hạn vay để người lao động mạnh dạn xây dựng kế hoạch khả thi, phát triển nghề nghiệp bản thân đồng thời bảo đảm thời gian hoàn trả nợ vay”- chị Ánh bày tỏ.

Bà Phương Anh - Giám đốc một doanh nghiệp dệt may trên địa bàn xã Phú Cát, Hà Nội cũng phấn khởi với chính sách hỗ trợ cho vay vốn, tạo việc làm mà Bộ Nội vụ đề xuất. Theo bà Phương Anh, nếu chính sách được thông qua, các doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ có điều kiện tiếp cận nguồn vốn vay với lãi suất ưu đãi để mở rộng quy mô hoạt động, tạo thêm việc làm và giảm áp lực tài chính ngắn hạn. Tuy nhiên, theo bà Phương Anh, cơ chế vay tính theo từng lao động và yêu cầu bảo đảm tiền vay có thể trở thành rào cản đối với các doanh nghiệp, hợp tác xã quy mô nhỏ hoặc mới thành lập, vốn chưa có tài sản bảo đảm.

"Thực tế, việc thiếu tài sản bảo đảm là vấn đề phổ biến. Đơn cử như doanh nghiệp của tôi mới được thành lập, đi vào hoạt động chưa lâu nên không có tài sản đảm bảo. Nếu đó là điều kiện cần và đủ thì chúng tôi sẽ không thể tiếp cận nguồn vốn này” - bà Phương Anh nói. Do vậy, bà Phương Anh cho rằng cần xây dựng cơ chế linh hoạt về yêu cầu bảo đảm vay và đơn giản hóa thủ tục vay vốn, như vậy, chính sách mới thực sự phát huy hiệu quả trong thực tiễn.