Tái thiết Hà Nội từ những “tài nguyên ngủ quên”

Mảnh đất Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội mang trong mình bề dày lịch sử và văn hóa phong phú với nhiều di sản văn hóa vật thể. Hàng nghìn di tích đã và đang được trùng tu, cải tạo nhưng cũng còn hàng nghìn di tích đang đóng cửa xếp hàng. Đó là chưa kể các công trình tuy không phải là di sản nhưng cũng mang trong mình tiếng nói của lịch sử như: các khu tập thể cũ, ao hồ, vườn hoa, công viên.

Ngoài ra, cũng không thể không nhắc đến hơn 100 cơ sở sản xuất công nghiệp thuộc diện phải di dời ra khỏi nội đô Hà Nội theo lộ trình… đây chính là nguồn tài nguyên lớn, nền tảng quan trọng cho các dự án tái thiết đô thị, không gian sáng tạo hoặc không gian công cộng mà có thể kết hợp bảo tồn và phát huy những nét đẹp lịch sử truyền thống trong đời sống hiện đại.

Góp ý cho quy hoạch và phát triển kiến trúc đô thị Thủ đô trong những thập kỷ tới, GS, TS, KTS, Hoàng Đạo Kính chia sẻ, vào những năm trước đây, trong quy hoạch của Thành phố Hà Nội đã nảy sinh ý tưởng xem lõi trung tâm thành phố là lòng chảo nhằm duy trì khu trung tâm này với cấu trúc đường phố - kiến trúc thấp tầng và thảm cây xanh đan xen như một giá trị, một nét đặc sắc của Hà Nội cũ.

Thời gian qua, thành phố Hà Nội đã phối hợp với các bên liên quan triển khai nhiều cuộc thi sáng tạo góp phần tái thiết đô thị, phát triển bền vững cho các tầng lớp nhân dân.

Ngày nay, cái lòng chảo ấy đã bị chọc thủng bởi những tòa nhà cao tầng, rộng lớn quá mức, đó là hậu quả của nền quản lý nhượng bộ. Do đó, nên coi trước tiên quận Ba Đình và quận Hoàn Kiếm có thể bổ sung các quận Hai Bà Trưng, quận Đống Đa và quận Tây Hồ là vùng lõi - trung tâm của Hà Nội.

Ở các quận này cần ưu tiên chỉnh trang, cải tạo và hiện đại hóa theo những quy chế quản lý tương ứng. Hạn chế tối đa việc xây dựng những công trình và tổ hợp công trình có độ cao vượt trội và quy mô thách thức, đặc biệt ở quận Ba Đình và quận Hoàn Kiếm.

Thứ hai, trong quy hoạch mới phát triển thành phố, nên chăng tính đến việc tạo nên một khu trung tâm mới của đô thị thời đại mới, một con phố có ý nghĩa điểm nhấn, trở thành yếu tố tiêu biểu cho hình ảnh mới cho Thủ đô Hà Nội, nơi đây nên được làm chuẩn theo kiến trúc đô thị thế kỷ 21 và mai sau.

Tiếp theo, GS, TS, KTS, Hoàng Đạo Kính cho rằng, đất ở Thành phố Hà Nội rộng có lẽ vượt quá mọi tầm làm chủ, tầm bao quát của nhà quản lý và nhà hoạch định. Do đó, xuất hiện hai đòi hỏi bao trùm như sau: Nhận ra cho đủ và đánh giá cho đúng tài nguyên thiên nhiên ban cho một lần mà không bổ sung; Sử dụng dè sẻn vốn liếng đất - nước - rừng. Ruộng đồng, chiếm dụng bởi hạ tầng và nhà cửa, sẽ không bao giờ trở lại là nó nữa.

"Chúng ta nên chọn mô hình phát triển “thâm canh” cho thủ đô, phát triển có chất lượng, sâu - gọn - bền vững, với sự tiếp nối gia tài vốn có và với những tính toán đảm bảo dòng chảy xuôi thuận cho sự phát triển thịnh vượng về sau", GS, TS, KTS, Hoàng Đạo Kính nhấn mạnh.

Bao giờ tháp nước Hàng Đậu sẽ được mở cửa trở lại? Nhà máy Xe lửa Gia Lâm và tương lai Ga Hàng Cỏ sẽ thế nào? Sự chờ đợi giờ đây đã thú vị hơn thay vì nỗi thấp thỏm, lo âu cho số phận của các công trình văn hoá, di tích lịch sử!