Hoàn thiện thể chế, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho doanh nghiệp Việt

Sự kiện do TAT Law Firm khởi xướng, phối hợp cùng Tạp chí Luật sư Việt Nam và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức. Tại diễn đàn, nhiều ý kiến nhấn mạnh rằng, trong kỷ nguyên mới, tài sản trí tuệ và tài sản vô hình không chỉ là công cụ pháp lý để bảo vệ thành quả sáng tạo, mà còn là thước đo năng lực cạnh tranh quốc gia.

Các đại biểu tham dự Diễn đàn “Thể chế hóa đổi mới sáng tạo - Bảo vệ tài sản vô hình theo tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW”.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Tổng Biên tập Tạp chí Luật sư Việt Nam Đặng Ngọc Luyến nhấn mạnh, sở hữu trí tuệ không chỉ là công cụ pháp lý bảo vệ sáng tạo, mà còn là “lá chắn” để doanh nghiệp trụ vững trong kỷ nguyên số. Đây còn là thước đo năng lực cạnh tranh quốc gia.

Tuy nhiên, thực trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tại Việt Nam vẫn diễn biến phức tạp, từ hàng giả, hàng nhái, cạnh tranh không lành mạnh, cho tới việc nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa thiếu nguồn lực để tự bảo vệ thương hiệu. Điều này đòi hỏi phải tiếp tục hoàn thiện chính sách, tăng cường hiệu quả thực thi và xây dựng cơ chế phối hợp đồng bộ giữa các bên.

Luật sư Mai Thị Thảo, Phó Giám đốc TAT Law Firm, khẳng định, mặc dù kinh tế tư nhân đang đóng vai trò động lực quan trọng của quốc gia, song phải đối diện với những “cuộc chiến khốc liệt” để bảo vệ tài sản vô hình.

Tại diễn đàn, Luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law Firm, nhấn mạnh, Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới, nơi tài sản không còn chỉ là đất đai, nhà máy, thiết bị mà là “tài sản trí tuệ” và “tài sản vô hình”.

Luật sư Trương Anh Tú phân tích, trong khi giá trị tài sản vô hình toàn cầu đã vượt mốc 80 nghìn tỷ USD, thì nhiều doanh nghiệp Việt vẫn lúng túng trong việc định giá, hạch toán và khai thác. Nguyên nhân nằm ở thể chế pháp lý chưa theo kịp, khiến tài sản vô hình chưa được thừa nhận đầy đủ là tài sản tài chính hóa được, có thể định giá, thế chấp hay góp vốn.

Từ tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW, Luật sư Trương Anh Tú đề xuất ba trụ cột nhằm tháo gỡ khó khăn: Thứ nhất, cần công nhận quyền sở hữu trí tuệ là tài sản tài chính hóa được. Hai là, hình thành thị trường định giá và giao dịch tài sản trí tuệ. Ba là bảo vệ mạnh mẽ quyền sở hữu trí tuệ, trong đó có việc kiện toàn tòa án chuyên trách.

Thực tiễn cuộc chiến chống xâm phạm thương hiệu của doanh nghiệp tư nhân cũng được đề cập. Luật sư Mai Thị Thảo, Phó Giám đốc TAT Law Firm, khẳng định, mặc dù kinh tế tư nhân đang đóng vai trò động lực quan trọng của quốc gia, song phải đối diện với những “cuộc chiến khốc liệt” để bảo vệ tài sản vô hình. Bà Thảo cho biết, quá trình hành nghề đã chứng kiến nhiều vụ tranh chấp thương hiệu mà hành trình pháp lý để đòi lại quyền kéo dài, phức tạp, điển hình như vụ Nhựa Bình Minh, Công ty bảo vệ Long Hải, gạo ST 25.

Đại diện các doanh nghiệp cho rằng chế tài xử phạt hành chính chưa đủ sức răn đe.

Đại diện doanh nghiệp, ông Phạm Trường Giang, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Eurohouse Việt Nam, chia sẻ câu chuyện kiểu dáng công nghiệp của công ty mình bị xâm phạm. Mặc dù Eurohouse đã gửi văn bản cảnh báo và có kết luận giám định, nhưng phía công ty vi phạm vẫn cố tình tiếp tục sản xuất và kinh doanh.

Ông Giang cho rằng những bất cập trong cơ chế xử lý hiện nay nằm ở việc xử lý phụ thuộc vào chứng cứ bắt quả tang, chế tài xử phạt hành chính chưa đủ sức răn đe và cơ chế phối hợp giữa các cơ quan còn chồng chéo. Ông đề xuất cần nâng cao hiệu lực thi hành kết luận giám định, tăng mức xử phạt và thiết lập cơ chế biện pháp khẩn cấp tạm thời.

Nhìn chung, các ý kiến tại diễn đàn đều khẳng định một điểm chung: Muốn khuyến khích đổi mới sáng tạo, phải có thể chế mạnh để bảo vệ quyền sáng tạo. Đây không chỉ là câu chuyện pháp lý, mà còn là điều kiện để doanh nghiệp yên tâm đầu tư, hội nhập và cạnh tranh toàn cầu...