Đại biểu hỏi nguyên nhân dẫn đến dạy thêm, học thêm: Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn trả lời thế nào?

Phát biểu trước khi trả lời chất vấn, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, 80 năm trước, ngay sau khi tuyên bố độc lập, với nhiều chính sách thiết thực, áp dụng tức thì, Chính phủ của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã định vị giáo dục là quốc sách hàng đầu, là đột phá chiến lược để quốc dân đồng bào thoát đói dốt, nghèo nàn, lạc hậu.

Các chính sách này đã được triển khai ráo riết với tinh thần hành động cao, ngay lập tức, mang lại hiệu quả để quốc dân rõ đường lối để đi, để dân tộc được độc lập, đất nước phát triển.

Dân tộc Việt Nam từng bước thoát yếu, thoát dốt. Từ đó đến nay Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng chăm lo cho giáo dục và đào tạo. 80 năm qua, ngành Giáo dục đã đạt được những kết quả to lớn góp phần tạo nên cơ đồ và tiềm lực đất nước hôm nay.

Dù vậy, ngành Giáo dục đang đối mặt nhiều thách thức lớn trong nâng cao chất lượng, mở rộng quy mô, nâng cao dân trí, phát triển nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, xây dựng xã hội học tập, công bằng giáo dục... Những thách thức này đòi hỏi toàn ngành phải đổi mới mạnh mẽ hơn, vượt qua khó khăn.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Quốc hội

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, phiên chất vấn hôm nay là cơ hội để ông với tư cách cá nhân thay mặt cho ngành giáo dục và đào tạo thực hiện trách nhiệm giải trình, cũng là dịp để giãi bày, học hỏi và cho biết sẽ hết lòng, hết sức trả lời.

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường nêu vấn đề việc quản lý dạy thêm học thêm chưa hiệu quả, còn khoảng cách giữa chính sách và thực tế. Điều này ảnh hưởng tới nhà trường, phụ huynh, học sinh.

"Nguyên nhân do đâu, có phải do cách tiếp cận văn bản pháp luật quy định dạy thêm học thêm còn bất cập", đại biểu nói và đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp căn cơ khắc phục.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, để một chính sách của ngành được thực hiện hiệu quả, cần được thực thi đồng bộ từ Trung ương tới địa phương, các cấp, ngành, nếu văn bản tốt, nhưng thực hiện không hết chức trách của mình thì kết quả khó đạt như mong muốn. Thông tư 29 về quản lý dạy thêm học thêm đã đề cập tới trách nhiệm của ngành Giáo dục, địa phương, các trường, cũng như trách nhiệm của giáo viên...

Quá trình thực hiện quy định này, nhiều địa phương đã tổ chức kiểm tra. Bộ Giáo dục và Đào tạo sau quá trình kiểm tra tại các địa phương thì thấy nhiều nơi đã thực hiện tốt quy định. "Nếu nói cách phổ quát, rằng Thông tư 29 không được thực hiện tốt trên cả nước là "oan cho một số tỉnh", thành phố".

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn mong muốn các địa phương, cấp chính quyền vào cuộc cùng ngành để văn bản có hiệu quả khi đi vào cuộc sống.

Toàn cảnh Kỳ họp. Ảnh: Quốc hội

Thông tư 29 được ban hành cuối năm 2024, có hiệu lực từ 14/2/2025, nên theo Bộ trưởng Kim Sơn thời gian thực hiện chưa nhiều. Việc đánh giá hiệu quả một chính sách trong thời gian ngắn như vậy "e là hơi sớm", cần thêm thời gian để chính sách được thực thi, sau đó đánh giá hiệu quả mới đảm bảo đầy đủ.

Cùng chất vấn về vấn đề dạy thêm, học thêm, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga nêu thực trạng dạy thêm, học thêm tràn lan đang gây áp lực cho học sinh, ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường học đường và đi ngược với tinh thần đổi mới giáo dục. Đại biểu cũng đánh giá cao việc Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư 29 về dạy thêm, học thêm để chấn chỉnh tình trạng này.

Tuy nhiên, Thông tư 29 chưa phải giải pháp hoàn hảo, đặc biệt trong môi trường học đường áp lực về thành tích thi cử, kỳ vọng xã hội lớn. "Đây là nguyên nhân cốt lõi của hiện tượng dạy thêm, học thêm. Bộ trưởng có giải pháp căn cơ giải quyết tình trạng này", đại biểu chất vấn.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn lý giải, sở dĩ cần dạy thêm, học thêm vì chưa đủ nên mới phải "thêm", và có nhiều cái chưa đủ. Đầu tiên, theo Bộ trưởng, lương của giáo viên chưa đủ để sống.

Bên cạnh đó, trường lớp chưa đủ để học sinh không phải cạnh tranh, nhất là tại các thành phố lớn, khu đô thị, đông dân cư. Điều này dẫn đến, kỳ thi trung học phổ thông căng thẳng hơn cả thi đại học. Phụ huynh cũng chưa đủ niềm tin, chưa thỏa mãn khi con em thành tích không tốt. Về phía nhà trường, hiệu trưởng, giáo viên cũng chưa hoàn thành trách nhiệm chương trình chính. Công tác quản lý, cơ chế điều hành cũng chưa đủ.

"Ở góc độ nào đó, sự đổi mới của giáo dục còn phải làm nhiều việc mới có thể đáp ứng. Còn nhiều cái "chưa" khiến vẫn phải dạy thêm, học thêm", theo Bộ trưởng.

Một trong nguyên nhân cốt lõi của vấn đề này, theo Bộ trưởng, là việc chuyển chương trình từ giáo dục tiếp cận trang bị kiến thức sang phát triển năng lực của trẻ. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đi theo hướng này, và đã làm được nhiều việc song còn thiếu nhiều điều kiện để triển khai. "Cần giải pháp tổng thể mới có thể khắc phục việc này ", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nêu rõ.