Áp thuế tiêu thụ đặc biệt với game online: Cơ quan quản lý nói cần, doanh nghiệp kêu khó!

Cơ quan quản lý đề nghị phải chịu thuế

Mặc dù vấp phải nhiều ý kiến trái chiều từ các đơn vị, doanh nghiệp liên quan đến dự thảo tờ trình xây dựng Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với loại hình kinh doanh game online được Bộ Tài Chính đề xuất như: Game online là dịch vụ được khuyến khích phát triển theo Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; tiềm năng lớn trở thành ngành công nghiệp không khói của Việt Nam; có sự dịch chuyển hành vi tiêu dùng khi người chơi sẽ chọn những trò chơi được cung cấp bởi các doanh nghiệp nước ngoài; việc áp thuế sẽ khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam di chuyển trụ sở chính ra nước ngoài… Tuy nhiên, mới đây, Bộ Tài chính vẫn quyết định giữ nguyên quan điểm áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với loại hình game online.

Theo Bộ Tài chính, ngành game online đã có sự tăng trưởng qua các năm: Năm 2019 đạt gần 7.581 tỷ đồng, năm 2021 đạt 11.486 tỷ đồng, năm 2022 dự kiến đạt 12.000 tỷ đồng.

Game online có thể tác động đến thể chất và tinh thần cho người chơi. Ảnh: Đ.Đ

Đặc biệt, theo báo nghiên cứu của Bộ Y tế và Viện Sức khỏe tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai, trò chơi điện tử trên mạng có nhiều tác động tiêu cực đến người chơi, đặc biệt là thanh thiếu niên. Cụ thể tác động đến sức khỏe thể chất (thừa cân, béo phì, thị lực, cơ xương khớp) và sức khỏe tâm thần (tác động đến sự phát triển tư duy, rối loạn tâm thần, gây nghiện...).

Theo Viện sức khỏe tâm thần, tỷ lệ nghiện game tại Việt Nam là 8,5%. Game cũng gây rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu và căng thẳng. Việc nghiện game online làm giảm khả năng giao tiếp xã hội, gây mất ngủ, ảnh hưởng thành tích học tập, công việc và thậm chí nguy cơ rối loạn tâm thần phân liệt. Theo đó, tỷ lệ người chơi game có kỹ năng giao tiếp kém là gần 22% và kỹ năng xã hội kém hơn 18%. Tỷ lệ người chơi bị mất ngủ gần 16% và rối loạn giấc ngủ là 12%...

Trước những đánh giá tác động từ loại hình game online đến sức khỏe cộng đồng, cũng như tác động đến sự phát triển kinh tế, Bộ Tài chính cho rằng, cần thiết đưa loại hình kinh doanh dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng vào nhóm đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt để định hướng tiêu dùng. Bộ Tài chính đề xuất thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với những game được cấp phép hoạt động tại Việt Nam. Đối với các game online chưa được cấp phép là game bất hợp pháp và vi phạm pháp luật tại Việt Nam cần thiết phải có sự tăng cường quản lý của các bộ chuyên ngành để giải quyết vấn đề này.

Doanh nghiệp nói còn nhiều nan giải

Trước ý kiến của Bộ Tài chính về việc đưa game online vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, mới đây, tại hội thảo Doanh nghiệp dịch vụ trò chơi điện tử trực tuyến đóng góp ý kiến về Đề nghị xây dựng Dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), các doanh nghiệp cho rằng, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt với game online được thực thi sẽ ảnh hưởng nhất định đến các doanh nghiệp ngành game. Thứ nhất là ngành game ở Việt Nam đang phải chịu nhiều loại thuế và phí như thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhà thầu... Vì vậy, áp thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ làm tăng giá sản phẩm game, từ đó làm doanh nghiệp giảm doanh số và người dùng, và mục đích áp thuế để hạn chế người chơi game online cũng khó đạt được.

Trong khi đó, các nhà sản xuất game nước ngoài lại được hưởng lợi vì họ không bị ảnh hưởng gì. Người dùng sẽ có xu hướng chuyển sang dùng game lậu để được rẻ, còn những nhà phát hành game lậu được hưởng lợi hơn vì họ không phải đóng khoản thuế phí nào cả. Đặc biệt, việc chịu nhiều loại thuế cùng một lúc sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước, vì thế không thể đóng góp cho nền kinh tế số và ngành công nghiệp phần mềm công nghệ cao của Việt Nam như kỳ vọng…

Đưa ra quan điểm về đề nghị của Bộ Tài chính, ông Nguyễn Xuân Cường, Chủ tịch Hội thể thao điện tử giải trí Việt Nam, cho rằng, Bộ Tài chính đặt mục tiêu đánh thuế tiêu thụ đặc biệt để hạn chế hành vi chơi game trực tuyến, nhưng nếu áp dụng luật thì chỉ có 8% số người chơi game online phải chịu. Mà số người đóng tiền này đều đã có nghề nghiệp ổn định, làm chủ hành vi tiêu dùng, nên nhu cầu giải trí của họ là hợp pháp và cần được bảo vệ. Trong tình huống bị áp thuế tiêu thụ đặc biệt với dịch vụ game online, họ sẽ điều chỉnh sang hướng giải trí khác. Ngoài ra, cộng đồng người chơi game online còn có cả những vận động viên bán chuyên và chuyên nghiệp của ngành Thể thao điện tử Việt Nam - những người này có đóng góp tích cực trong việc định hướng hành vi tiêu dùng, hành vi của giới trẻ…

Hầu hết các doanh nghiệp kinh doanh loại hình game online đều cho rằng, việc áp thuế có thể khiến ngành game rơi vào “hỗn loạn”, bởi ngoài game chính thức, thị trường có đến 70% game lậu đến từ nhà phát hành nước ngoài, mà lâu nay Nhà nước đã không đủ sức quản lý và thu thuế. Liên quan đến những nội dung này, đại diện Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, game online có cả tác động tích cực lẫn tiêu cực đến sức khỏe con người, xã hội. Có nhiều nghi ngại về tác động tiêu cực của trò chơi này tới trẻ em, nhưng cũng không ít ý kiến cho rằng chơi game giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, tư duy logic, tạo các nhóm sở thích giao tiếp xã hội. Do đó, game cũng giống như các hình thức giải trí khác, tác động tích cực hay tiêu cực phụ thuộc nhiều vào nội dung từng trò chơi. Khi khó phân loại nội dung game, việc áp thuế dễ dẫn đến đánh cả vào trò chơi có nội dung giáo dục, thể thao, nghệ thuật…

Một số doanh nghiệp cho rằng, chính sách thuế rõ ràng là cần thiết, nhưng để quản lý và phát triển ngành game Việt Nam, bên cạnh thuế thì cần phải có sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan chức năng trong việc tăng cường quản lý, xử lý đối với game lậu, game có nội dung bạo lực, nội dung độc hại… Từ đó, tạo động lực để ngành công nghiệp game tại Việt Nam phát triển.

Đỗ Đạt