Quy định bảo vệ việc làm chặt chẽ: Khó cho chủ sử dụng lao động!
![]() | Sử dụng lao động cao tuổi |
![]() | Dự luật ATVSLĐ: Cần làm rõ vai trò của giới chủ sử dụng lao động |
Năng suất lao động tăng thấp
Theo bản báo cáo cập nhật tình hình phát triển kinh tế Việt Nam do WB vừa công bố, ngoài việc phân tích bối cảnh quốc tế cùng cập nhật tiến độ cải cách và các thách thức đặt ra cho nền kinh tế VN, báo cáo này cũng dành một phần quan trọng để phân tích về thị trường lao động (LĐ), các quy định và thể chế thị trường lao động hiện đại ở Việt Nam cũng như mô tả chi tiết những dịch chuyển mạnh mẽ trong bức tranh về việc làm trong vòng 25 năm qua.
Theo WB, 25 năm qua, Việt Nam nhanh chóng chuyển từ việc làm hoàn toàn mang tính chất nông nghiệp, hộ gia đình, hợp tác xã và doanh nghiệp nhà nước (DNNN) sang công nghiệp, dịch vụ, ngoài nông nghiệp, DN tư nhân trong và ngoài nước. Với sự chuyển dịch mạnh mẽ này, hiện nay trong tổng số 52,6 triệu người LĐ ở Việt Nam, thì LĐ cá thể, hộ gia đình trong nông nghiệp chiếm 43%, ngoài nông nghiệp chiếm 21%, còn lại là LĐ làm công ăn lương chiếm 36% (tương đương 18,7 triệu người).
“Trong số LĐ làm công ăn lương có 11,3 triệu người có hợp đồng LĐ (chiếm 22%). Trong đó, tỷ lệ có hợp đồng cao nhất là tại cơ quan nhà nước với 4 triệu người (chiếm 7,6%), tiếp đó là LĐ tại DN tư nhân: 3,9 triệu người (7,5%), tại DN FDI 2 triệu người (3,8%) và tại DNNN 1,4 triệu người (2,6%). Các số liệu này cho thấy, cứ 10 người lao động (NLĐ) thì có 1 người làm công ăn lương tại khu vực tư nhân. Việc tăng LĐ làm công ăn lương ở khu vực tư nhân đóng vai trò nền tảng giúp cải thiện mức sống ở Việt Nam”, báo cáo nêu rõ.
![]() |
NLĐ ngày càng được bảo vệ |
Khi so sánh mức lương tối thiểu/mức lương trung bình của khối phi nhà nước, tỷ lệ tại Việt Nam cao hơn đa số các nước khác. Sau những lần tăng gần đây, các mức lương tối thiểu (khối phi nhà nước) là khoảng 1/2 mức lương trung bình. Lương tối thiểu đã tăng hơn gấp đôi kể từ năm 2006, trong khi năng suất LĐ tăng thấp hơn nhiều. Theo nhận định của WB, lương tối thiểu đặc biệt cao nếu được thực hiện, sẽ có khả năng cắt giảm việc làm chính thức do “hiệu ứng hải đăng” nếu một số lao động được trả nhiều lương tối thiểu. Bởi Việt Nam thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) một phần là nhờ chi phí nhân công rẻ nên tồn tại rủi ro mức lương tối thiểu rất cao sẽ ngăn cản thu hút vốn đầu tư FDI và việc làm tạo ra nhờ FDI. Tăng mức lương tối thiểu góp phần làm giảm lợi thế cạnh tranh của Việt Nam so với các quốc gia như Băng-la-đét hoặc Căm-pu-chia, những nước có mức tiền lương thấp hơn Việt Nam.
Ngoài ra, một điểm đáng lưu ý nữa trong bản báo cáo của WB là mức lương tối thiểu chưa được thực hiện đầy đủ, đặc biệt đối với LĐ không có hợp đồng. Nhìn chung, 8% lao động toàn thời gian được trả thấp hơn lương tối thiểu. Trong khu vực chính phủ, DNNN và doanh nghiệp tư nhân có vốn đầu tư nước ngoài, đa số LĐ có hợp đồng lao động và rất ít trong số họ nhận lương thấp hơn lương tối thiểu. Tại các doanh nghiệp tư nhân trong nước, 11% lao động không có hợp đồng được trả thấp hơn lương tối thiểu. Con số lao động nhận lương thấp hơn lương tối thiểu cao nhất trong nhóm lao động làm việc cho hộ kinh doanh không có hợp đồng lao động (17%). Theo báo cáo của các công ty may mặc tham gia chương trình Better Work Việt Nam, 7% không trả công ít nhất bằng lương tối thiểu cho số giờ làm việc bình thường.
Khó khăn trong sa thải nhân viên kém
Các quy định này có thể là rào cản với tăng trưởng việc làm được trả công trong tương lai. Đặc biệt, các quy định bảo đảm việc làm khá chặt chẽ đã làm khó khăn trong việc sa thải nhân viên làm việc không hiệu quả và cắt giảm việc làm tại những thời điểm ít nhu cầu. Việc này có thể khiến các Cty “kén” tuyển LĐ, làm giảm việc làm chính thức và năng suất LĐ nói chung. |
Báo cáo của WB đánh giá cao quy định pháp luật về bảo vệ việc làm (EPL) ở Việt Nam, cho rằng các quy định bảo vệ người LĐ (nhất là những thay đổi của Bộ luật Lao động Việt Nam năm 2012 ) rất tốt, “khắt khe” hơn nhiều so với tiêu chuẩn toàn cầu và so với nhiều nước khác. Điều này có lợi cho NLĐ đang có việc làm, trong khi ít đem lại cơ hội mới cho “người ngoài cuộc” (là những người vẫn chưa có việc làm, đặc biệt là đối với lao động trẻ, phụ nữ, người mới tham gia thị trường lao động và lao động không có trình độ) và cũng khó cho chủ LĐ khi muốn sa thải nhân viên. Các quy định này có thể là rào cản với tăng trưởng việc làm được trả công trong tương lai. Đặc biệt, các quy định bảo đảm việc làm khá chặt chẽ đã làm khó khăn trong việc sa thải nhân viên làm việc không hiệu quả và cắt giảm việc làm tại những thời điểm ít nhu cầu. Việc này có thể khiến các Cty “kén” tuyển LĐ, làm giảm việc làm chính thức và năng suất LĐ nói chung.
Để khuyến khích sự tăng trưởng lâu dài của việc làm, ông Sandeep Mahajan, Chuyên gia Kinh tế trưởng của WB đã đưa ra những gợi ý về việc tiếp tục chuyển đổi thị trường LĐ của Việt Nam: “Nên điều hòa việc tăng lương tối thiểu trong tương lai đi liền với tăng năng suất LĐ. Cùng với đó, nới lỏng các quy định đối với các DN cho thuê lại LĐ và các hợp đồng tạm thời, hợp đồng thuê ngoài. Thúc đẩy sự đồng thuận trong thị trường LĐ bằng việc cải cách hệ thống quan hệ LĐ, giúp cho quyền lợi NLĐ được đại diện tốt hơn”.
Ngoài ra, WB cũng cho rằng, Việt Nam còn thiếu các thể chế thích hợp để đàm phán và giải quyết tranh chấp liên quan tới LĐ, đồng thời đưa ra một số gợi ý chính sách để giải quyết những điểm yếu này, nhằm khuyến khích phát triển một thị trường LĐ hiệu quả hơn.
K.Thoa
Có thể bạn quan tâm
Nên xem
![Thông cáo báo chí Kỳ họp thứ 43 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/quocdai/072024/16/22/e1baa2nh20ok20240716223710.3944710.jpg?rt=20240716224008?240716105626)
Thông cáo báo chí Kỳ họp thứ 43 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương
![Đã thông qua nghị quyết về thu hồi đất tái định cư liên quan Quốc lộ 6](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/16/21/croped/5cm20240716215919.jpg?240716102900)
Đã thông qua nghị quyết về thu hồi đất tái định cư liên quan Quốc lộ 6
![Cụm thi đua số 1 MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội: Thi đua sôi nổi, đạt được nhiều kết quả tốt](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/16/21/croped/mt20240716215318.jpg?240716102538)
Cụm thi đua số 1 MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội: Thi đua sôi nổi, đạt được nhiều kết quả tốt
![Dấu ấn Hội khỏe CNVCLĐ, lực lượng vũ trang và sinh viên quận Cầu Giấy năm 2024](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/16/21/hoi-khoe-cong-nhan-vien-chuc-lao-dong-luc-luong-vu-trang-va-sinh-vien-quan-cau-giay-nam-2024-20240716211137.jpg?rt=20240716211357?240716102145)
Dấu ấn Hội khỏe CNVCLĐ, lực lượng vũ trang và sinh viên quận Cầu Giấy năm 2024
![Tập huấn sử dụng tiện ích, tính năng của ứng dụng “Công dân Thủ đô số - iHanoi”](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/16/21/croped/z5639922738668-2618c2b32a78b248c7dc775c1236245d20240716215901.jpg?240716101301)
Tập huấn sử dụng tiện ích, tính năng của ứng dụng “Công dân Thủ đô số - iHanoi”
![Chuẩn bị tốt nhất cho Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Thủ đô](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/16/21/croped/z5638333070054-93b94a00a122665363386de8fde0b94620240716214236.jpg?240716100503)
Chuẩn bị tốt nhất cho Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Thủ đô
![LĐLĐ huyện Hoài Đức kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/16/19/croped/z5639511432491-c76444364dfddbb5044cb1ca7b6fb20620240716195201.jpg?240716093350)
LĐLĐ huyện Hoài Đức kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam
Tin khác
![6 tháng, Hà Nội chi trả trợ cấp xã hội trên 890 tỷ đồng](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/13/18/chi-tra-tro-cap20240713183415.jpg?rt=20240713183416?240713094801)
6 tháng, Hà Nội chi trả trợ cấp xã hội trên 890 tỷ đồng
Đời sống 13/07/2024 21:48
![Điều độ viên hệ thống điện: Những chỉ huy “dàn nhạc giao hưởng” của lưới điện Thủ đô](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/08/13/croped/dsc-977820240708135816.jpg?240708083724)
Điều độ viên hệ thống điện: Những chỉ huy “dàn nhạc giao hưởng” của lưới điện Thủ đô
Đời sống 08/07/2024 20:37
![LĐLĐ tỉnh Bình Dương hỗ trợ công nhân bị thương trong vụ nổ bồn chứa bụi gỗ](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/08/10/croped/img-124920240708105443.jpg?240708120116)
LĐLĐ tỉnh Bình Dương hỗ trợ công nhân bị thương trong vụ nổ bồn chứa bụi gỗ
Đời sống 08/07/2024 12:01
![Trả lương hưu qua tài khoản: Tiện lợi, nhanh gọn](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/14/anh-120240703141738.jpg?240703051014)
Trả lương hưu qua tài khoản: Tiện lợi, nhanh gọn
Chuyển đổi số 03/07/2024 17:10
![Chất lượng nhà trọ công nhân: Đến lúc cần có tiêu chuẩn?](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/17/13/220240617133216.jpg?rt=20240617133220?240618114924)
Chất lượng nhà trọ công nhân: Đến lúc cần có tiêu chuẩn?
Đời sống 18/06/2024 11:49
![Cần chính sách hỗ trợ để người nghỉ hưu đủ sống](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/13/22/croped/luong-huu-120240613224140.jpg?240614061501)
Cần chính sách hỗ trợ để người nghỉ hưu đủ sống
Đời sống 14/06/2024 06:15
![Tạo xung lực phát triển nhà ở xã hội](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/12/19/cong-nhan-kien-nghi20240612190906.jpg?240613065733)
Tạo xung lực phát triển nhà ở xã hội
Đời sống 13/06/2024 06:57
![Chuyện những phụ nữ nặng tình với biển](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/04/18/croped/z5507116920638-b5d555216e3de4b22ab900399bbaa3d620240604181832.jpg?240605123837)
Chuyện những phụ nữ nặng tình với biển
Đời sống 05/06/2024 12:38
![Dấu ấn Tháng Công nhân tại Nghệ An](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/052024/30/10/croped/trong-thang-cong-nhan-cong-doan-kkt-dong-nam-da-thanh-lap-duoc-10-cdcs-phat-trien-them-2247-doan-vien-cong-doan20240530102230.jpg?240530125449)
Dấu ấn Tháng Công nhân tại Nghệ An
Đời sống 30/05/2024 12:54
![An toàn lao động vẫn… đáng báo động!](http://laodongthudo.vn/stores/news_dataimages/2024/052024/30/10/croped/1-anh-bai-trang-720240530102518.jpg?240530114648)
An toàn lao động vẫn… đáng báo động!
Đời sống 30/05/2024 11:46