Lao động Việt Nam chưa sẵn sàng hội nhập

	Lao động Việt Nam thiếu tự tin vì khả năng ngoại ngữ kém?
	Tại sao lương của người lao động Việt Nam quá thấp?
	Nghịch lý lao động Việt Nam: Thứ hạng thi cao, năng suất lao động thấp
	Lao động Việt Nam thiếu kỹ năng mềm

“Việc dịch chuyển lao động vẫn theo quy định cũ, bởi thực tế luồng lao động di cư vẫn là lao động thiếu tay nghề”, bà Nguyễn Thị Lan Hương, trưởng Ban biên tập Bản tin thị trường lao động Việt Nam (Bộ LĐTBXH) cho biết.

Chưa thể triển khai ngay

Ông Nguyễn Quang Việt, Phó Viện Nghiên cứu khoa học dạy nghề (Tổng cục Dạy nghề) cho biết: Trước khi thành lập AEC, đã có sự di chuyển lao động trong khối, nhưng chủ yếu là lao động chưa qua đào tạo, kỹ năng nghề thấp. Trong khi đó, AEC chủ yếu hướng tới sự dịch chuyển tự do lao động có kỹ năng cao, hành nghề chuyên nghiệp. Những ngành nghề này chỉ chiếm 1% tổng số lao động của Việt Nam, nên tác động của AEC đến thị trường lao động trong ngắn hạn là chưa lớn.

Lao động Việt Nam có điểm yếu là khẳ năng giao tiếp tiếng Anh kém. Ảnh: Tổng cục dạy nghề

Đồng quan điểm này, một chuyên gia đánh giá, việc dịch chuyển trước mắt chưa đáng kể, do còn nhiều rào cản kỹ thuật. Cụ thể, để có thể tự do di chuyển trong nội khối AEC, lao động đó phải chứng minh được trình độ kỹ thuật, khả năng ngôn ngữ (trong đó gồm tiếng Anh hoặc có thể là tiếng của nước sở tại) và những kỹ năng mềm khác như làm việc theo nhóm, hiểu về văn hóa của nước sở tại.

Về phía cơ quan quản lý, theo bà Hà Thị Minh Đức, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ LĐTBXH) cho biết: “Hiện AEC mới hình thành sự công nhận lẫn nhau về trình độ của 8 nghề lao động luân chuyển tự do. Trong khi, mỗi nước đều căn cứ vào nhu cầu thị trường lao động của nước mình mà đưa những rào cản “kỹ thuật” nhất định như Thái Lan là lao động muốn hành nghề y phải nói được tiếng Thái, hoặc với Malaysia muốn hành nghề kỹ sư phải chứng minh ít nhất 10 năm kinh nghiệm và phải được một công ty sở tại bảo lãnh. Chính vì vậy, cần phải có thời gian cho lao động Việt Nam đáp ứng được những nhu cầu này để có thể thực hiện di chuyển.

Đổi mới đào tạo nghề

Bước đầu hình thành việc di chuyển tự do 8 ngành nghề trong quá trình hội nhập cũng đặt ra cho Việt Nam phải đổi mới việc đào tạo nghề theo chuẩn chung của khu vực. Ông Phạm Đỗ Nhật Tân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu lao động Việt Nam cho rằng, để nắm bắt được cơ hội việc làm trong AEC, cần sớm thống nhất về chứng chỉ bằng cấp, nhằm giúp cho lao động đào tạo ở Việt Nam có trình độ tương đương với lao động các nước trong cộng đồng ASEAN. Bên cạnh đó, cần đổi mới cơ cấu giáo dục nghề nghiệp, gắn kết giữa đào tạo với thị trường lao động đồng thời đẩy mạnh sự tham gia của doanh nghiệp; đẩy mạnh hợp tác quốc tế về giáo dục nghề nghiệp. Trên cơ sở đó, người lao động không chỉ được trang bị kỹ về trình độ chuyên môn, kiến thức, mà còn có thêm các hiểu biết về môi trường làm việc, văn hóa xã hội và hệ thống luật pháp của nước tiếp nhận, giúp người lao động di chuyển sang có thể hòa nhập ngay với xã hội và môi trường công việc. Du lịch là lĩnh vực chịu tác động nhiều nhất trong 8 ngành nghề đã có sự chuyển dịch trong đào tạo nghề. Ông Vũ Hoài Phương, Hiệu trưởng trường Cao đẳng nghề du lịch Huế cho biết: “Để học sinh, sinh viên thích ứng với gia nhập cộng đồng AEC, đơn vị đã áp dụng triển khai đào tạo nghề kỹ năng VTOS theo chuẩn châu Âu. Trong đó, nhà trường liên kết với doanh nghiệp để đào tạo theo nhu cầu thị trường, tăng giờ dạy tiếng Anh, thực hành. Nhờ đó, đa số học sinh, sinh viên tốt nghiệp đều có việc làm”. Theo ông Cao Văn Sâm, Phó Tổng cục trưởng cục Dạy nghề, hiện Tổng cục đã cơ bản xây dựng tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia và được các quốc gia trong khu vực công nhận; thực hiện đánh giá kỹ năng và công nhận kỹ năng nghề giữa Việt Nam với các nước trong khu vực ASEAN. Hiện các trường trong hệ thống đã triển khai đào tạo các lĩnh vực trong 8 lĩnh vực nghề nghiệp đã được ASEAN thỏa thuận công nhận gồm nha khoa, điều dưỡng, kỹ thuật, xây dựng, kế toán và du lịch. “Điểm yếu lâu nay của lao động là tiếng Anh cũng được các trường nghề trọng điểm tăng thời gian giảng dạy để người học nghề có khả năng giao tiếp trong quá trình làm việc và có khả năng làm việc tại các nước trong khu vực ASEAN và thế giới, ông Cao Văn Sâm nói.