Phát triển vùng phát thải thấp trong nội đô Hà Nội theo “vết dầu loang”

Chiều 24/7, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn đã làm việc với phường Cửa Nam về triển khai vùng phát thải thấp và trung tâm công nghiệp văn hóa trên địa bàn phường.

Không đột ngột cấm xe máy trong vùng nội đô

Tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn nhấn mạnh, Nghị quyết về vùng phát thải thấp và trung tâm công nghiệp văn hóa… có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Để xây dựng không khí sạch, không gian sạch thì mới phát triển được văn hóa du lịch và đô thị. Để có những yếu tố sạch đó thì phải xây dựng vùng phát thải thấp.

Tại Hà Nội, các yếu tố phát thải cao trong không khí hiện nay không chỉ có do riêng phương tiện giao thông. Tuy nhiên thực hiện Chỉ thị 20 của Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, Hà Nội phải có giải pháp căn cơ để hạn chế từng bước, tiến tới cấm phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong Vành đai 1 để xây dựng vùng phát thải thấp.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn làm việc với phường Cửa Nam về triển khai vùng phát thải thấp và trung tâm công nghiệp văn hóa trên địa bàn phường.

Thành phố lựa chọn thí điểm với cửa phường Cửa Nam để triển khai như “vết dầu loang”, từ khu vực trung tâm và mở rộng dần ra. Và từ một điểm thực hiện tốt nhân rộng ra các địa bàn khác để đạt mục tiêu cả Vành đai 1 đạt phát thải thấp. Quá trình từng bước chắn chắn bởi nếu đồng loạt thực hiện quá rộng, dàn trải thì khả năng thành công sẽ thấp.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội nhấn mạnh chúng ra còn khoảng 1 năm để thực hiện theo mốc thời gian mà Chỉ thị 20 đã nêu. Do đó, việc xây dựng đề án của Hà Nội phải có lộ trình cụ thể tính theo tháng và đặc biệt đề ra được giải pháp căn cơ như cơ chế hỗ trợ, hạ tầng xe điện, chất lượng thiết bị, tuyên tuyền vận động người dân… Trong đó, lưu ý đến việc không đột ngột cấm các phương tiện để tránh gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Về 2 Nghị quyết liên quan đến văn hóa được HĐND Thành phố thông qua mới đây, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội nêu rõ không có đơn vị nào có lợi thế như phường Cửa Nam. Do đó, sau Đại hội Đảng bộ tới đây, phường Cửa Nam sẽ trình 3 đề án liên quan đến các nội dung của buổi làm việc này và phải triển khai được ngay. Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội gợi ý phường Cửa Nam sẽ thí điểm từng địa điểm lõi, một số tuyến phố trung tâm sau đó có thể nhân rộng ra các địa bàn. Nếu làm được thì đây sẽ là dấu ấn rất tốt.

Phát biểu tại buổi làm việc, Bí thư Đảng ủy phường Cửa Nam Phạm Tuấn Long cho biết, phường nằm trên địa bàn nội đô lịch sử có nhiều di tích lịch sử, di sản, cơ quan, bệnh viện, trường Đại học… và có vị trí giao thoa giữa các khu vực có chức năng quan trọng, hình thành một trung tâm văn hóa thương mại mới của Thủ đô… Phường Cửa Nam có đầy đủ điều kiện sẵn sàng để triển khai các Nghị quyết của HĐND Thành phố, chỉ đạo của UBND Thành phố về thực hiện vùng phát thải thấp – khu phát triển thương mại và văn hóa - trung tâm công nghiệp văn hóa trên địa bàn phường.

Bí thư Đảng ủy phường Cửa Nam Phạm Tuấn Long phát biểu tại buổi làm việc.

Liên quan đến vùng phát thải thấp, báo cáo về những nội dung phường Cửa Nam đã triển khai, Phó Chủ tịch Thường trực UBND phường Cửa Nam Nguyễn Tùng Lâm cho biết, phường có dân số 52.000 người, số lượng phương tiện giao thông có 18.200 xe các loại; 15 tuyến buýt hoạt động thường xuyên.

Với việc xác định hoạt động giao thông vận tải là một trong những nguồn phát thải lớn các chất ô nhiễm không khí ở Hà Nội, phường Cửa Nam định hướng thiết lập hạ tầng giám sát giao thông trong vùng phát thải thấp; thiết lập hạ tầng thông tin, biển báo vùng phát thải thấp; thực hiện không sử dụng xe mô tô, xe gắn động cơ chạy bằng nhiên liệu hóa thạch từ 1/7/2026 theo tinh thần chỉ đạo của Chỉ thị 20; Các chính sách và biện pháp hỗ trợ chuyến đổi phương tiện xe máy chạy xăng sang xe máy điện cho các đôi tượng sinh sông và làm việc trong vùng phát thải thấp; tiếp tục đấy mạnh phát triên giao thông phi cơ giới trong khu vực phát thải thấp;

Hiện nay, UBND phường đang chủ động, tích cực phối hợp với đơn vị tư vấn để tiếp tục thực hiện công tác thu thập thông tin dữ liệu lập Đề án vùng phát thải thấp trên địa bàn phường (phạm vi dự kiến thực hiện trên toàn bộ địa bàn phường Cửa Nam hiện nay). Dự kiến hoàn thành công tác lập Đề án trước ngày 20/09/2025.

Tuy nhiên, phường Cửa Nam cũng nêu một số khó khăn trong quá trình thực hiện, trong đó, tiến độ khó có thể đảm bảo khi việc thực hiện Nghị quyết 47 của HĐND Thành phố ngày 12/12/2024, công tác dự toán chuẩn bị kinh phí, việc lựa chọn đơn vị tư vấn phải được tổ chức đấu thầu. Trong khi đó, việc thực hiện luôn Chỉ thị 20 sẽ làm thay đổi trực tiếp đến các giải pháp của Đề án.

Phân vùng và vẽ lại bản đồ vùng phát thải chi tiết

Thảo luận tại buổi làm việc, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, Chỉ thị 20 của Thủ tướng nêu rõ 9 nhiệm vụ Hà Nội cần làm ngay. Theo lộ trình Thủ tướng yêu cầu Hà Nội thực hiện, từ 1/7/2026 sẽ cấm xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1 và mở rộng trong các năm tiếp theo với cả ô tô.

Phường Cửa Nam đã triển khai xây dựng vùng phát thải thấp.

Hiện nay, các đơn vị tham mưu thành phố Hà Nội đang xây dựng Nghị quyết, kế hoạch triển khai Chỉ thị 20 và dự kiến sẽ trình trong đầu tuần tới.

Trước đó, trong Luật Thủ đô đã có điều khoản về việc Hà Nội xây dựng vùng phát thải thấp và HĐND Thành phố đã ban hành Nghị quyết 47 giao cho 2 quận Hoàn Kiếm và Ba Đình thí điểm vùng phát thải thấp, hạn chế phương tiện giao thông theo định nghĩa trong Luật Thủ đô. Tuy nhiên, vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và việc thực hiện theo Nghị quyết 47 sẽ tương đối khó khăn trong thời gian cấp bách như hiện nay. Thời gian sắp tới không nhiều do đó các phường liên quan và Sở cần có sự phối hợp khẩn trương và cụ thể.

Trao đổi về vấn đề này, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội nhấn mạnh sự cần thiết sửa lại một số nội dung trong Nghị quyết 47 HĐND thành phố Hà Nội đã ban hành. Bởi cần mở rộng phạm vi điều chỉnh như chế tài, hỗ trợ liên quan đến kinh phí, hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, người dân trực tiếp chịu ảnh hưởng… so với giai đoạn trước đây.

“Những chính sách liên quan đến người dân phải được nghiên cứu kỹ và làm bài bản. Trên tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng” nhưng cũng cần làm tốt công tác tuyên truyền và lấy ý kiến chuyên gia, đặc biệt lấy ý kiến nhân dân”, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội nói.

Đại diện lãnh đạo các Sở, ngành nêu ý kiến tại buổi làm việc.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội đề nghị các đơn vị soạn thảo đề án xây dựng kế hoạch các nội dung như phạm vi áp dụng, giải pháp thực hiện, lộ trình thực hiện...

“Nghị quyết về vùng phát thải thấp lần này không chỉ xoáy riêng vào xe máy, phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch mà phải mở rộng đối tượng áp dụng. Tầm nhìn của Nghị quyết phải rộng và dài, toàn diện bởi phát thải còn có cả các yếu tố khác. Ngoài ra, Nghị quyết phải có tính khoa học và thực tiễn, đồng thời chia ra từng giai đoạn với mục tiêu là để nội đô xanh sạch, phát triển văn hóa, du lịch; phân vùng và vẽ lại bản đồ vùng phát thải chi tiết”, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội lưu ý.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội nhấn mạnh việc xây dựng Nghị quyết lần này phải làm ngay và gắn với Luật Thủ đô. Tuy Sở Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan chủ trì nhưng cũng là câu chuyện của toàn thành phố. Trên cơ sở đó, Sở phải phối hợp với Sở Tư pháp tham mưu sửa đổi Nghị quyết 47, trong quá trình nghiên cứu phải có thêm đề xuất khác như xử lý hệ thống điều hòa ở công sở, trung tâm thương mại… và chọn phạm vi thực hiện thí điểm.