“Ma trận” gửi tiền tiết kiệm

Qua tìm hiểu thấy rằng, nhiều khách hàng được nhân viên “tư vấn” đã nhầm tưởng mình vẫn đang gửi tiết kiệm cho ngân hàng do các mỹ từ đánh tráo khái niệm được đặt tên cho sản phẩm như “tiết kiệm linh hoạt”, “tiết kiệm kết hợp đầu tư”, “tiết kiệm công nghệ 4.0” hoặc các gói bảo hiểm nhân thọ được giới thiệu như một dạng “tiết kiệm kết hợp đầu tư” với lãi suất cao, lại còn được bảo vệ khi gặp rủi ro, tai nạn.

Đằng sau “ma trận” về tên gọi là các sản phẩm tài chính: Trái phiếu doanh nghiệp, hợp tác đầu tư, hợp tác kinh doanh, chứng chỉ quỹ, ủy thác đầu tư, đầu tư kết hợp bảo hiểm...

Ảnh minh họa.

So với tiết kiệm thông thường, nhân viên tư vấn đưa ra một loạt điểm khác biệt, ưu thế như: “Rút tiền linh hoạt” - tức có thể rút tiền trước hạn mà vẫn được giữ lãi suất cao, hoặc “lãi suất cao hơn gửi tiết kiệm thông thường”. Đây là điểm “đánh gục” rất nhiều người vì ai cũng muốn hưởng lãi suất tốt nhất, lại được chủ động rút tiền khi cần mà vẫn không bị chuyển về lãi suất không kỳ hạn ở mức thấp.

Thêm vào đó, tư vấn viên đều là nhân viên ngân hàng, mặc đồng phục nên khách hàng dễ tin tưởng. Các giao dịch chuyển tiền, thao tác trên app, ký hồ sơ đều được thực hiện tại ngân hàng, tạo ấn tượng việc ký kết được thực hiện trực tiếp với ngân hàng. Khách hàng cũng lười đọc, lười tìm hiểu các hồ sơ, hợp đồng dài hàng chục trang với nhiều thuật ngữ khó hiểu nên họ thường chấp nhận để nhân viên tư vấn “bảo đâu ký đấy”.

Hệ quả xảy ra rất khó lường. Nhiều người mua nhầm trái phiếu của doanh nghiệp không uy tín, mất khả năng thanh toán. Số khác mua phải chứng chỉ quỹ hay ủy thác đầu tư theo nguyên tắc “lời ăn lỗ chịu” khiến khoản tiền tưởng là tiết kiệm nay trở nên âm vào vốn hàng chục %. Còn khách hàng mua “bảo hiểm nhân thọ kết hợp đầu tư” bị chia tiền vào hai túi: Phí bảo hiểm và ủy thác đầu tư, nguy cơ cao là bị mất trắng phần phí khi vi phạm hợp đồng và hứng chịu mọi rủi ro khi ủy thác đầu tư, do không có cam kết lãi suất, lợi nhuận.

Việc ngân hàng bán chéo các sản phẩm khác như: Trái phiếu, chứng chỉ quỹ, bảo hiểm nhân thọ... là nghiệp vụ kinh tế bình thường và hợp pháp để gia tăng lợi nhuận và thu nhập cho nhân viên. Bản chất của bảo hiểm không xấu. Bản thân tôi cũng tham gia bảo hiểm nhân thọ để mua sự an tâm cho cá nhân và gia đình. Nhưng một số nhân viên tư vấn có thể không hiểu biết toàn diện sản phẩm, bị sức ép KPI (chỉ số đánh giá hiệu suất làm việc của nhân viên) quá cao, hoặc bị cám dỗ bởi khoản hoa hồng hậu hĩnh đã tư vấn không đầy đủ, khiến khách hàng mua phải sản phẩm trái với nhu cầu của họ.

Để bảo vệ những đồng tiền mồ hôi, công sức của mình, điều quan trọng là mỗi người phải dành thời gian đọc hiểu các văn bản mà mình ký kết. Trong đó, câu hỏi cần cân nhắc kỹ là mình đang ký hợp đồng với ai. Nếu đối tác không phải là ngân hàng mà mình đang giao dịch thì sản phẩm đó chắc chắn không phải là gửi tiết kiệm.

Thiết nghĩ, các cơ quan quản lý cần sớm ban hành quy định về các sản phẩm bán chéo tại ngân hàng, đưa ra yêu cầu về chứng chỉ tư vấn, định danh nhân viên tư vấn để giám sát chất lượng và tăng tính trách nhiệm của họ. Những biện pháp minh bạch được triển khai sớm sẽ giúp gửi tiết kiệm sớm trở lại theo đúng bản chất giản đơn vốn có là một kênh đầu tư an toàn, rủi ro thấp.