Hộ gia đình sẽ không được vay vốn ngân hàng?

	Cần thêm vốn cho chương trình giải quyết việc làm
	Người dân cũng có thể kinh doanh nhà ở xã hội

Thông tin này đang khiến nhiều chủ hộ, gia đình làm ăn buôn bán, kinh doanh nhỏ lẻ lo ngại vì vay vốn ngân hàng sẽ khó khăn hơn. Khi người đứng tên vay và chịu trách nhiệm trả nợ với tư cách cá nhân thì sẽ phải chịu điều chỉnh lãi suất theo cá nhân thông thường, không còn được hưởng một số lãi suất ưu đãi nhằm khuyến khích hộ sản xuất, kinh doanh.

Đại diện Vụ Pháp chế (NHNN) cho biết, Thông tư 39/2016/TT-NHNN và Thông tư 43/2016/TT-NHNN được ban hành để thực hiện các quy định của Bộ luật Dân sự 2015 (BLDS 2015), Nghị định 39/2014/NĐ-CP. Theo quy định tại Bộ luật dân sự 2015, chủ thể tham gia quan hệ dân sự chỉ bao gồm pháp nhân, cá nhân. Để thực hiện quy định mới này của Bộ luật dân sự, Thông tư 39 quy định khách hàng vay vốn tại tổ chức tín dụng là pháp nhân, cá nhân. Như vậy, các đối tượng không phải là pháp nhân (ví dụ như hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân) không đủ tư cách chủ thể vay vốn tại tổ chức tín dụng.

“Trường hợp vay phục vụ hoạt động kinh doanh, hoạt động khác, khách hàng vay là cá nhân có thể vay để đáp ứng nhu cầu vốn của chính cá nhân đó và nhu cầu vốn của hộ kinh doanh, doanh nghiệp tư nhân mà cá nhân đó là chủ hộ kinh doanh, chủ doanh nghiệp tư nhân”, NHNN cho biết.

Như vậy có thể hiểu, để vay vốn, các hộ kinh doanh phải chuyển đổi thành doanh nghiệp hoặc chủ hộ phải tự đứng tên vay. Trước đó, quy định tại Quyết định 1627/2001/QĐ-NHNN, chủ thể được vay vốn bao gồm tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài, bao gồm cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp tư nhân, tổ hợp tác và các tổ chức khác có năng lực pháp luật dân sự. Theo Luật sư Trương Quốc Hòe – Trưởng văn phòng luật sư Interla – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội, quy định trên có thể đang bị mọi người hiểu không đúng theo hướng từ trước đến nay hộ gia đình hoặc các tổ chức không có tư cách pháp nhân được vay vốn và từ nay không được vay vốn.

Luật sư Trương Quốc Hòe cho rằng, quy định của Thông tư 39 chỉ đơn thuần điều chỉnh lại để làm rõ thuật ngữ, khái niệm. Việc bỏ chủ thể vay vốn hộ gia đình (hay hộ kinh doanh) chỉ là thay đổi cái vỏ hình thức là tên gọi, còn trong ruột bản chất thì vẫn cơ bản như cũ, chỉ khác là hộ gia đình, hộ kinh doanh sẽ giao dịch với tư cách của một hoặc một số cá nhân, chứ chủ hộ không còn đương nhiên đại diện cho hộ như trước đây nữa.

Nhiều ý kiến cho rằng, quy định này là một điểm tiến bộ, nó quy định rõ ràng trách nhiệm đối với người tham gia giao dịch. Xét về góc độ quản lý rủi ro pháp lý thì điều này lại tốt cho tổ chức tín dụng. Thực tế những năm qua, vấn đề giải quyết tranh chấp giữa giao dịch kinh doanh với hộ gia đình và tổ chức tín dụng rất phức tạp và ngành ngân hàng đã phải chịu nhiều hậu quả pháp lý trong quá trình giao dịch do hộ gia đình là thành phần dựa trên sổ hộ khẩu.

“Có những trường hợp đại diện hộ gia đình khi vay vốn tại ngân hàng để kinh doanh, tài sản thể chấp cho khoản vay là diện tích đất được nhà nước giao theo Nghị định 64. Do trong quá trình sản xuất kinh doanh hộ gia đình gặp nhiều khó khăn chưa thể thanh toán được nợ cho ngân hàng, ngân hàng khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền và đề nghị kê biên tài sản. Tuy nhiên, vướng mắc pháp lý lớn nhất ở đây liên quan đến vấn đề về diện tích đất được nhà nước giao cho hộ gia đình, mà thời điểm giao đất thì trên hộ khẩu ngoài vợ chồng người đứng tên đại diện hộ gia đình thì còn có các con. Vậy, khi kê biên tài sản trên tòa án có phải xem xét đến phần tài sản của các con của chủ hộ không?”, Luật sư Trương Quốc Hòe lý giải thêm.

Và cũng theo nhiều chuyên gia, quy định trên của Thông tư 39 nhằm xác định lại đối tượng vay vốn NH gồm pháp nhân và cá nhân theo thông lệ chung của thế giới. Theo thông lệ thế giới, chỉ có hai loại chủ thể pháp luật dân sự là cá nhân và pháp nhân. Hộ gia đình, hộ kinh doanh hay tổ hợp tác là chủ thể ảo, thực chất là một hoặc một nhóm cá nhân.

Vũ Quế