Hà Nội bứt phá trong kỷ nguyên mới

Thủ đô vươn vai Phù Đổng

Với vị trí đặc biệt là Thủ đô - trung tâm hành chính, chính trị của cả nước, Hà Nội là nơi hội tụ các giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc. Phát huy vai trò và lợi thế của mình, Thủ đô đang là vùng kinh tế trọng điểm, là đầu tàu dẫn dắt các địa phương khác cùng đi lên phát triển.

Kết thúc năm 2024, kinh tế - xã hội của Thủ đô đạt được kết quả khá toàn diện với 23/24 chỉ tiêu hoàn thành và hoàn thành vượt mức so kế hoạch đề ra, trong đó có 6 chỉ tiêu vượt kế hoạch; tăng trưởng kinh tế đạt 6,52%...; thu ngân sách Nhà nước lần đầu tiên vượt ngưỡng 500 nghìn tỷ đồng (đạt trên 512 ngàn tỷ đồng - cao nhất cả nước, tăng gần 28,3% so với 2023)...

Trong quý I/2025, trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới có nhiều biến động ảnh hưởng tiêu cực, song tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của Hà Nội ước tính tăng 7,35% - mức tăng cao trong 5 năm gần đây. An sinh xã hội, an ninh trật tự được đảm bảo.

So với Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước, mặc dù chỉ bằng 21,2% và 1% tương ứng về diện tích, 41,7% và 8,1% về dân số nhưng Thủ đô Hà Nội đóng góp tương ứng 47,46% và 12,59% về GRDP, 52,48% và 17,07% về thu ngân sách Nhà nước, 14,19% và 4,61% kim ngạch xuất khẩu, 29,77% và 10,77%. Từ một quy mô diện tích và dân số nhỏ bé (152,2km² với 43,7 vạn người), Hà Nội hôm nay mang tầm vóc của một đô thị lớn với tổng diện tích gần 3.400km², đứng thứ 2 cả nước về dân số và quy mô GRDP, xếp thứ 8 về GRDP bình quân đầu người (thu nhập của người dân bình quân 150 triệu đồng/người/năm). Kinh tế Thủ đô liên tục tăng trưởng, năng suất lao động ngày càng tăng, đạt bình quân trên 7%/năm…

Một góc Hà Nội.

Không chỉ vậy, Hà Nội còn là trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, kinh tế và giao lưu quốc tế. Đến nay, Hà Nội đã ký thỏa thuận hợp tác với 61 thủ đô, Thành phố các nước; có quan hệ kinh tế thương mại với gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ...

Giáo dục Thủ đô tiếp tục phát triển, dẫn đầu cả nước về quy mô giáo dục và chất lượng đào tạo. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông chung toàn Thành phố đạt 99,81%, tăng 0,25% và 5 bậc so với năm 2023, kết quả cao nhất trong 10 năm qua. Thủ đô có nhiều thủ khoa, đứng đầu cả nước trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia với 184 học sinh đoạt giải.

Hà Nội xây dựng nông thôn mới về đích trước 2 năm so với kế hoạch, 100% các xã, huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Đây là thành tựu quan trọng góp phần nâng cao đời sống của người dân khu vực nông thôn; thu hẹp khoảng cách giữa thành thị và nông thôn và tạo ra sự phát triển đồng đều, bền vững.

Nhiều dự án, công trình giao thông được triển khai, đưa vào sử dụng và phát huy hiệu quả. Thành phố đã hoàn thành, đưa vào sử dụng tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông và tuyến đường sắt số 3, đoạn trên cao Nhổn - Cầu Giấy, đẩy nhanh tiến độ thực hiện đoạn đi ngầm từ Cầu Giấy đến Ga Hà Nội.

Cùng với việc cơ bản khép kín đường Vành đai 1, Vành đai 2, Vành đai 3, Hà Nội và các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh đang quyết liệt triển khai dự án đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô... Khi tuyến đường được đưa vào khai thác sẽ mở ra không gian, tạo thêm động lực phát triển cho cả vùng đồng bằng sông Hồng…

Trước yêu cầu phát triển về kiến trúc cảnh quan đô thị, đưa Thành phố cùng cả nước bước vào giai đoạn phát triển mới, Hà Nội đang xây dựng, hoàn thiện những công trình mang tính biểu tượng của đô thị tương lai. Ngày 19/5 vừa qua, UBND thành phố Hà Nội khởi công Dự án đầu tư xây dựng cầu Tứ Liên và đường hai đầu cầu (từ nút giao với đường Nghi Tàm đến nút giao với đường Trường Sa). Riêng với cầu Tứ Liên, sẽ là cây cầu dài nhất qua sông Hồng, tính đến thời điểm hiện tại, được đánh giá là biểu tượng mới ở phía Bắc Thủ đô.

Một công trình ghi dấu ấn khác, đánh dấu bước chuyển mình giữa quá khứ và hiện tại, đáp ứng những đòi hỏi của tương lai là Trung tâm Hội chợ triển lãm quốc gia (huyện Đông Anh). Công trình này là sự tiếp nối từ Trung tâm Hội chợ triển lãm Giảng Võ (quận Ba Đình) đã ngừng hoạt động từ năm 2016, sau hơn 40 năm hoạt động. Đây từng là nơi sôi động với các hội chợ, sự kiện thương mại tầm quốc gia, nay sẽ chỉ còn là mảng ký ức sống động, khắc họa chiều sâu và làm nên bản sắc riêng biệt của Thủ đô nghìn năm tuổi. Dự án được khởi công ngày 30/8/2024, dự kiến sẽ về đích toàn bộ các hạng mục sau 10,5 tháng. Công trình được xác định là biểu tượng thịnh vượng mới của Thủ đô Hà Nội.

“Cú hích” để Hà Nội phát triển nhanh và bền vững

Trong xu hướng hội nhập mạnh mẽ cùng thời đại, Hà Nội cũng như nhiều thành phố trong khu vực đã phải đối mặt với những thách thức chưa từng có từ một thế giới đầy biến động. Tuy nhiên, cùng với sự chỉ đạo kịp thời, sâu sát của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội; sự hợp tác, giúp đỡ của các ban, bộ, ngành, địa phương trong cả nước và bạn bè quốc tế, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô đã phát huy bản lĩnh, tinh thần, trí tuệ người Hà Nội, vượt qua khó khăn, bất cập, đạt được nhiều thành tựu, tạo dấu ấn mới trên nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng.

Tuyến metro trong nội đô Hà Nội.

Trong đó, Luật Thủ đô năm 2024 được Quốc hội thông qua với những cơ chế vượt trội đã tạo ra hành lang pháp lý mới, với những cơ chế đặc thù chưa từng có, là dấu ấn rất quan trọng để Thủ đô Hà Nội bứt phá; 2 quy hoạch Thủ đô (Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065) cũng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tạo tiền đề quan trọng cho sự phát triển của thành phố trong giai đoạn tới.

Trong cuộc làm việc với Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm mong muốn: “Hà Nội sẽ tiếp tục tiên phong, gương mẫu trong việc triển khai các chủ trương lớn của Trung ương với những thay đổi mạnh mẽ để đưa đất nước bước sang giai đoạn phát triển mới, với những bước phát triển vượt bậc”.

Tình hình mới cũng tiếp tục đặt ra cho Thủ đô Hà Nội không ít cơ hội rộng mở và thách thức đòi hỏi Thành phố phải vượt qua, tận dụng cơ hội để tiếp tục phát triển, thực sự đóng vai trò là động lực, khởi tạo và dẫn dắt sự phát triển của Vùng và của cả nước.

Năm 2025, Thủ đô đặt mục tiêu tăng trưởng 8%, trong bối cảnh mới của đất nước và quốc tế, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong công tác lãnh đạo, điều hành. Đây là một bài toán lớn đặt ra cho Thành phố.

Để nỗ lực cho mục tiêu trên, về các nhiệm vụ cụ thể, Thành phố khẩn trương triển khai các chủ trương, chỉ đạo của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, đặc biệt là quán triệt và triển khai hiệu quả các quan điểm, chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm để Thủ đô vững bước cùng đất nước phát triển nhanh, bền vững, trong “kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam”; triển khai thực hiện đồng bộ, kịp thời, hiệu quả Luật Thủ đô và 2 Quy hoạch Thủ đô đã được phê duyệt.

Thành phố tập trung xây dựng và ban hành các cơ chế, chính sách có tính đột phá, hiệu quả, khả thi để đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế; tăng cường công tác quản lý quy hoạch, quản lý đất đai, phát triển đô thị. Thành phố cũng tập trung triển khai 4 Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị: Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 59 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết số 68 về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết số 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Thành phố tập trung cụ thể hóa, quán triệt thực hiện các văn bản chỉ đạo của Trung ương về xây dựng Đảng, công tác cán bộ. Triển khai quyết liệt các nhiệm vụ trọng tâm, những nhiệm vụ có tính chất chiến lược liên quan đến sự phát triển của Thủ đô như: Nghị quyết 1286/NQ-UBTVQH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của thành phố Hà Nội giai đoạn 2023 - 2025; triển khai tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”; tích cực triển khai công tác đổi mới, sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị Thành phố....

Cùng đó, Hà Nội tập trung xử lý, giải quyết triệt để, hiệu quả các vấn đề ô nhiễm môi trường, xử lý rác thải, nước thải, không khí, hạ tầng giao thông; tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường phân cấp, uỷ quyền, duy trì kỷ luật, kỷ cương; phát triển đồng bộ, toàn diện các lĩnh vực văn hóa, giáo dục đào tạo, y tế... hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện cơ chế, chính sách thí điểm, đặc thù, đột phá, cơ chế “luồng xanh”, “làn xanh” nhằm đơn giản hóa, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính; thực hiện phân cấp, phân quyền triệt để, giảm thiểu các bước trung gian.

Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông trên cao, đường sắt đô thị nổi và ngầm, các công trình ngầm gắn với khả năng kết nối đồng bộ giữa các loại hình vận tải hành khách công cộng. Hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô, từ đó góp phần tăng cường khả năng kết nối, tạo động lực, tác động lan tỏa liên vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; chuẩn bị cho triển khai xây dựng đường Vành đai 5 trước năm 2027. Đầu tư, xây dựng phát triển đô thị, hoàn chỉnh mô hình cấu trúc phát triển Thủ đô.

Hiện nay, Hà Nội đang tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng 18 cầu vượt sông Hồng (đã đầu tư xây dựng 8 cầu và cải tạo cầu Long Biên; tiếp tục xây dựng mới 9 cầu. Hiện nay đã phê duyệt dự án đầu tư xây dựng thêm 3 cầu (Hồng Hà, Mễ Sở, Vân Phúc), HĐND Thành phố đã thông qua Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư đối với 3 cầu gồm: cầu Tứ Liên, cầu Trần Hưng Đạo và cầu Ngọc Hồi) với tổng mức đầu tư gần 48.000 tỷ đồng. Cùng với đó, Hà Nội điều chỉnh, bổ sung danh mục 35 công trình, dự án thu hồi đất năm 2025 trên địa bàn. Huy động tối đa mọi nguồn lực, đa dạng hóa phương thức đầu tư, xác định cơ chế, chính sách đặc thù để đẩy nhanh tiến độ, phấn đấu trước năm 2035 hoàn thành 14 tuyến đường sắt đô thị, dự kiến tổng chiều dài 550km, nhằm đẩy mạnh đột phá về kết cấu hạ tầng…

Bước vào Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Thủ đô Hà Nội kiên định, vững vàng, đồng thời đột phá mạnh mẽ tư duy, tầm nhìn chiến lược; đổi mới phương thức lãnh đạo, năng động, chủ động tận dụng thời cơ, khai thác, phát huy tối đa các động lực, nguồn lực tổng hợp để phát triển Hà Nội nhanh hơn, mạnh hơn, bền vững hơn...