Giải bài toán lừa đảo trực tuyến bắt đầu từ việc bảo vệ dữ liệu cá nhân

Lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi, bủa vây người dùng

Thời gian gần đây, các cơ quan chức năng liên tục tiếp nhận phản ánh của người dân liên quan đến lừa đảo trực tuyến, điểm chung của các vụ lừa đảo mặc dù cách thức lừa đảo không mới song vẫn khiến không ít người tin theo.

Ảnh minh họa. (Nguồn: Cục An toàn thông tin)

Mới đây, Công an phường Phú Thượng, quận Tây Hồ tiếp nhận đơn trình báo của một công dân, sinh năm 1983, là kế toán của Công ty TNHH xây dựng trên địa bàn quận Tây Hồ trình báo về việc vào trưa ngày 4/3, anh đã bị lừa đảo mất tiền dưới hình thức các đối tượng giả danh là nhân viên Chi cục thuế quận Tây Hồ gọi điện thoại yêu cầu kết bạn Zalo để thông báo về việc hoàn thuế cho công ty và yêu cầu bị hại truy cập vào đường link lạ trên phần mềm điện thoại di động của mình để được hỗ trợ về thuế.

Tưởng đó là cán bộ cơ quan nhà nước thật nên người dân này đã làm theo và sau đó chỉ 10 phút số tiền của Công ty đang do người bị hại quản lý đã bị rút hết khỏi tài khoản ngân hàng.

Ngoài chiêu trò lừa đảo giả danh cán bộ, cơ quan chức năng, chiêu trò lừa đảo tuyển cộng tác viên online cũng khiến nhiều người dân “sập bẫy”. Mới đây, một nữ sinh viên (sinh năm 2005), đang tạm trú tại phường Yên Phụ, quận Tây Hồ nhận được điện thoại của một đối tượng lạ kết bạn Zalo, mời tham gia làm cộng tác viên cho một công ty với nhiệm vụ ứng trước tiền của mình để thanh toán cho công ty các đơn hàng trên mạng, sau đó công ty sẽ thanh toán tiền gốc và tiền hoa hồng.

Nghĩ đến có thêm thu nhập nên sinh viên này đã truy cập đường link do các đối tượng gửi và bắt đầu thanh toán đơn đầu tiên với trị giá 300.000 đồng. Sau đó, do từng nhận được nhiều cảnh báo của Cơ quan Công an nên sinh viên này đã nghi ngờ đây là thủ đoạn lừa đảo, sinh viên đã báo tin đến Công an quận Tây Hồ.

Ngay sau đó, sinh viên này được lực lượng Cảnh sát hình sự - Công an quận Tây Hồ tiếp cận hỗ trợ và ngăn chặn không bị các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Hiện Công an quận Tây Hồ đang khẩn trương, tích cực điều tra, làm rõ thủ phạm để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Đó chỉ là hai trong số rất nhiều người dân “nhẹ dạ cả tin”, trở thành nạn nhân của những vụ lừa đảo trực tuyến. Đáng nói, mặc dù thời gian qua, các cơ quan chức năng đã liên tục tuyên truyền, cảnh báo tới người dân, nhiều người dân đã đề cao cảnh giác, tuy nhiên các hình thức lừa đảo được các đối tượng sử dụng ngày càng tinh vi, thiết nghĩa để hạn chế tình trạng lừa đảo trực tuyến cần những giải pháp căn cơ, triệt để đồng bộ từ các yếu tố: Thể chế chính sách, công nghệ và tuyên truyền.

Rà soát tình hình lộ lọt, mua bán dữ liệu thông tin cá nhân

Chia sẻ về vấn đề lừa đảo trực tuyến, tại buổi họp báo thường kỳ tháng 3 của Bộ Thông tin và Truyền thông, ông Trần Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông), cho biết, lừa đảo có nhiều hình thức nhưng tựu chung ở ba câu chuyện lớn: Đối tượng tấn công dẫn dụ người dùng cài phần mềm độc hại lên máy tính; lừa bấm vào link để gửi mã OTP chuyển tiền; dẫn dụ người dùng chuyển khoản. Gốc rễ của lừa đảo trực tuyến chính là động cơ tài chính. Do đó, nếu xử lý được bài toán định danh trên không gian mạng, định danh tài khoản, xử lý bài toán SIM rác, SIM chính chủ, thuê bao ngân hàng rác, câu chuyện lừa đảo trực tuyến sẽ giảm.

Các đối tượng giả danh cán bộ, cơ quan chức năng gọi điện lừa đảo người dân. (Ảnh minh họa: Nguồn Cục An toàn thông tin)

Hiện tại, các đơn vị chức năng của Bộ Thông tin và Truyền thông đang phối hợp với các cơ quan, đơn vị nghiệp vụ thuộc Bộ Công an, các doanh nghiệp viễn thông thường xuyên theo dõi, rà soát tình hình lộ lọt, mua bán dữ liệu thông tin cá nhân của cơ quan, tổ chức tại Việt Nam và cảnh báo, hỗ trợ xử lý kịp thời một số nhóm tội phạm công nghệ cao; không để xảy ra sự cố thiệt hại nghiêm trọng do lộ lọt thông tin.

Một số biện pháp kỹ thuật khác đang được Cục An toàn Thông tin triển khai bao gồm tăng cường giám sát, theo dõi, cảnh báo, ngăn chặn tên miền độc hại; chỉ đạo, điều phối ngăn chặn các trang web/blog vi phạm pháp luật, bảo vệ người dân không truy cập vào các website lừa đảo trực tuyến, vi phạm pháp luật trên không gian mạng; Thúc đẩy phát triển cơ sở dữ liệu chống lừa đảo trực tuyến quốc gia; Triển khai hệ sinh thái Tín nhiệm mạng để đánh giá, xác nhận website bảo đảm an toàn thông tin mạng.

Cùng đó, Cục An toàn thông tin sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông nâng cao nhận thức của người dân như xây dựng và phát hành các bộ Cẩm nang về nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến, Cẩm nang An toàn trực tuyến; Triển khai xây dựng chuỗi Điểm tin tuần với các thông tin về tình hình lừa đảo trực tuyến nổi bật để đưa ra cảnh báo, cũng như các khuyến cáo kịp thời giúp người dân tự bảo vệ mình trên môi trường mạng.

Đồng thời, Cục tăng cường giám sát, vận hành hệ thống hỗ trợ tiếp nhận phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác thông qua đầu số tiếp nhận 5656, 156; tổ chức chỉ đạo, điều phối các nhà mạng chủ động rà soát, nâng cao năng lực các hệ thống chặn lọc tin nhắn rác, cuộc gọi rác.

Song song cùng với các biện pháp cơ quan chức năng đang triển khai, để tự bảo vệ mình không trở thành nạn nhân trong các vụ lừa đảo trực tuyến, mỗi người dân cần luôn chủ động cập nhật các thông tin, nâng cao cảnh giác, tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân: Căn cước công dân, mã OTP, số thẻ ngân hàng,... cho bất kỳ ai hoặc trên bất kỳ trang web lạ nào.