Sức khỏe tâm thần và những nguy cơ tiềm ẩn

	Trẻ em cũng có nguy cơ mắc bệnh dạ dày
	Phòng chống tác hại thuốc lá
	Phòng bệnh nhồi máu cơ tim

Chưa thực sự được quan tâm

Tiến sỹ Jean-Marc Olivé, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, cho rằng, sức khỏe tâm thần được định nghĩa là tình trạng sức khỏe mà mỗi cá nhân nhận thức rõ khả năng của mình, có thể đối phó với những căng thẳng bình thường trong cuộc sống, làm việc hiệu quả có thể đóng góp cho cộng đồng.

Các rối loạn tâm thần đang ngày càng trở nên phổ biến, có rất nhiều nguyên nhân khác nhau ảnh hưởng tới sức khỏe tâm thần như các điều kiện kinh tế (thiếu điều kiện giáo dục, ăn ở, triển vọng công ăn, việc làm, công việc quá tải), các thay đổi nhanh chóng về kinh tế, xã hội, xung đột chính trị và thiên tai…

Nhiều năm làm việc trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần, bác sĩ Dương Minh Tâm - Phòng điều trị các rối loạn liên quan đến stress, Viện Sức khỏe tâm thần, cho biết, rối loạn lo âu và trầm cảm là hai chứng phổ biến trong con người, nhất là những người có nhân cách yếu hoặc có nhiều stress trong cuộc sống. Tuy nhiên, có khoảng 70 - 80% số bệnh nhân không nhận ra mình bị rối loạn này dẫn đến không được điều trị một cách thỏa đáng.

70 - 80% số BN không nhận ra mình bị rối loạn dấn đến không được điều trị một cách thỏa đáng.

Chính từ việc ít được quan tâm, chăm sóc nên hầu hết những người có vấn đề về sức khỏe tâm thần cũng không được khám và chữa trị dứt điểm dẫn tới khi gặp stress nặng, người bệnh không kiểm soát được hành vi dẫn tới những hệ lụy đau lòng. Trong hồ sơ của cơ quan điều tra, thời gian gần đây xảy ra không ít vụ án giết người mà hung thủ có vấn đề về sức khỏe tâm thần, có vụ trở thành thảm án khi có gia đình gần như bị “xóa sổ”. Đó là vụ thảm án xảy ra ở huyện Thanh Hà, Hải Dương, khi Phạm Duy Quý (21 tuổi), người bị bệnh tâm thần phân liệt ra tay sát hại bố mẹ, bà nội và chị họ.

Theo quy định của pháp luật, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần (nghĩa là họ không có năng lực trách nhiệm hình sự) bắt buộc phải chữa bệnh. Trong khi đó, có những bệnh tâm thần chỉ chữa được ổn định, không khỏi hẳn, nên khi họ ở bệnh viện trở về là nỗi lo lắng, hoảng sợ của rất nhiều người.

Nên chủ động chăm sóc sức khỏe tâm thần

Các bệnh tâm thần khác, đặc biệt là trầm cảm, chưa được quản lý. Điều này có nghĩa là những người mắc những bệnh này không nhận được sự chăm sóc và điều trị đầy đủ tại cộng đồng, thậm chí tại các cơ sở y tế. Hơn nữa, khái niệm về rối loạn tâm thần – tình trạng ban đầu của bệnh tâm thần, chưa được nhận thức đầy đủ. Kết quả là các vấn đề về sức khỏe tâm thần chỉ được xem như là các vấn đề của ngành y tế và chương trình sức khỏe tâm thần hiện nay có xu hướng chú trọng vào khía cạnh lâm sàng hơn là phát hiện sớm và phòng ngừa bệnh phát sinh với sự tham gia của các ban ngành và xã hội.

Hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế đã được cải thiện từ khi có Chương trình Mục tiêu Quốc gia về sức khỏe tâm thần. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn như mạng lưới chưa hoàn thiện, thiếu nhân lực, thuốc men và trang thiết bị. Chi phí để điều trị các rối loạn tâm thần cũng khá cao do bản chất kinh niên của bệnh. Thay vì điều trị, chăm sóc tại các bệnh viện chuyên khoa tâm thần lớn, WHO khuyến khích tất cả các quốc gia lồng ghép sức khỏe tâm thần vào chăm sóc sức khỏe ban đầu, cung cấp điều trị, chăm sóc sức khỏe tâm thần tại các bệnh viện đa khoa và phát triển các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần dựa vào cộng đồng.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến khẳng định, công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần luôn được ngành y tế đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên đến nay, mới chỉ đáp ứng một phần nhu cầu chăm sóc sức khỏe tâm thần. Hiện số người bị rối loạn tâm thần ngày càng gia tăng và nếu không được phát hiện sớm, điều trị, quản lý đúng hướng, kịp thời sẽ dẫn đến hậu quả nặng nề cho chính bản thân người bệnh, gia đình và xã hội.

Trang Thu