Những chuyện kỳ lạ quanh chân đèo Pha Đin

Đèo Pha Đin có độ dài 32km nằm trên Quốc lộ 6, một phần thuộc huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La và một phần khác thuộc tỉnh Điện Biên. Bất cứ ai từng đặt chân đến địa danh này đều có chung cảm nhận rằng Pha Đin hùng vĩ và đẹp. Khách “phượt” qua đây thường xếp Pha Đin vào một trong "tứ đại đèo" hiểm trở bậc nhất đất Tây Bắc, bên cạnh Ô Quý Hồ, Khau Phạ, Mã Pì Lèng và đèo Lũng Lô. 
nhung chuyen ky la quanh chan deo pha din Rét đậm, rét hại xuất hiện ở vùng núi, có băng giá ở đèo Pha Đin
nhung chuyen ky la quanh chan deo pha din Vẻ đẹp ngoạn mục của 5 cung đường đèo hiểm trở nhất Việt Nam
nhung chuyen ky la quanh chan deo pha din Khám phá “tứ đại đèo”, nghe gà gáy vang 3 nước

Ngoài sự hùng vĩ, quanh con đèo huyền thoại này còn có không ít câu chuyện lạ kỳ, những con người dũng cảm “đánh” nghiện, xóa cây anh túc... để vùng đất cằn dưới chân đèo lột xác, đổi thay trong gian khó.

Con đèo đi vào huyền thoại

Trong một chuyến công tác đến huyện Thuận Châu (Sơn La), nhằm tìm hiểu cuộc sống hậu tái định cư của các bản làng vùng cao Tây Bắc, giữa lưng chừng đường anh bạn đồng nghiệp ghé tai thủ thỉ “Pha Đin đẹp bậc nhất trong tứ đèo, liệu có ham thú khám phá thử”. Chẳng kịp nghĩ, hai kẻ lãng du lại “kẹp” chiếc hon đa thồ ọc ạch, cứ nhằm hướng đường 6 lên Điện Biên mà tới.

…Theo một số cao niên ở các bản quanh Pha Đin chỉ nghĩa thì tên gọi con đèo có thể hiểu là điểm giao thoa giữa trời và đất. Người Thái vẫn thường than “Phạ ơi” dịch ra tiếng Kinh thì tương đương với “trời ơi”. “Pha” ở đây gọi chệch từ Phạ, có nghĩa là “cha trời”, còn “Đin” là mẹ đất. Gắn với đỉnh Pha Đin, dân bản địa còn truyền tai nhau một dị bản phân chia lãnh thổ giữa đất Sơn La và Lai Châu cũ (nay là Điện Biên).

nhung chuyen ky la quanh chan deo pha din
Con đường dẫn vào bản Pom Mé, xã Mường É lầy lội với nhiều khúc quanh

Nghe kể, thuở ấy để phân định ranh giới vùng đất này, các bản làng quanh vùng đã họp nhau và tiến hành một cuộc đua ngựa. Trong luật đua ngựa chia đất ấy thì bên nào thắng sẽ hưởng phần đất rộng lớn tương đương với diện tích đất có vó ngựa chạy qua. Kết quả là, ngựa Lai Châu chạy nhanh hơn, điểm gặp nhau của đôi ngựa chính là đỉnh đèo Pha Đin, đèo thuộc sự quản lý của cả Sơn La và Lai Châu cũ.

Chẳng biết những câu chuyện quanh Pha Đin đúng bao nhiêu phần nhưng ngược cung đường 6 lên Tây Bắc thời điểm này cho đến tháng 12, bất kỳ ai cũng dễ dàng thấy mùa hoa ban đã nhường chỗ cho những mầm lộc non mơn mởn. Qua gần con đèo Pha Đin, bất giác tôi ngước trông hai bên đường nơi có không ít thiếu nữ dân tộc Thái đang gùi búp ban xanh. Những quẩy búp ban ấy còn mơn mởn, chúng tỏa ra nguyên mùi hương ngai ngái đặc trưng.

Nghe những sơn nữ này kể thì chính loài hoa đẹp, lại là thứ rau đặc sản thanh ngon chẳng nơi đâu có. Nghe đâu, những búp ban e ấp mới chỉ lún phún đâm ra đôi lá đã được đồng bào bản địa tỏa đi hái chúng từ tít trên các mỏm đồi cao. Họ mang chúng về rồi rửa sạch, cho vào vại muối như người ta muối dưa cải ở miền xuôi. Rau ban là món “đưa cơm” truyền thống bao đời của đồng bào Thái vùng Tây Bắc, nếu ăn nó với cá sông thì chẳng mấy thứ mỹ vị bì kịp.

Vượt qua không ít khúc cua “tay áo” hiểm trở, những sơn nữ vội vã trong tiếng cười nói trong trẻo, tôi đã leo đến được đỉnh con đèo. Từ trên đỉnh đèo nhìn xuống, Pha Đin hiện ra chênh vênh như dải lụa mỏng manh vắt vẻo giữa một bên là vách núi và một bên là vực sâu hun hút. Kỳ thực, ở dọc thân đèo, người ta cắm không ít biển cảnh báo về độ dốc của con đèo hiểm trở này. Trung bình, đèo có độ dốc khoảng 10%, có chỗ đến 15%, thậm chí có những đoạn cua ngược dốc cục bộ 19%. Lúc lên và xuống dốc đếm vội con đường đèo ngoằn ngoèo với không dưới 8 đường cua, nhiều đoạn chỉ đủ cho một ô tô đi qua.

Nhưng cần phải nói thêm một điểm rằng, nếu so mười năm về trước với thời điểm hiện tại, hiện con đèo hùng vĩ này xe cộ cũng ít lưu thông qua hơn. Hay nói cách khác, qua đèo Pha Đin thời điểm hiện tại chỉ còn phù hợp với khách du lịch ưa mạo hiểm. Vì sao ư? Bởi suốt những năm từ 2006 đến 2009, dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 6 đoạn Sơn La - Tuần Giáo với tổng mức đầu tư hơn ngàn tỷ đồng đã hoàn tất. Tuyến đường tránh đèo Pha Đin được xây dựng bám theo sườn núi với đỉnh đèo phụ phía trái Quốc lộ 6 cũ, có độ cao khoảng 1.000m, thấp hơn đèo Pha Đin 200 - 400m và hơn hết việc lưu thông qua đường tránh này cũng giúp đảm bảo an toàn giao thông hơn.

Ông cán bộ “đánh” nghiện, xóa cây anh túc

Từ chân đèo Pha Đin chúng tôi lại tiếp tục xuôi theo một con đường đá khoảng 3km, để về xã Mường É. Nghe đâu, suốt bao đời nay, người dân Mường É đã cố công chinh phục suối Nặm É có nguồn từ chân đèo Pha Đin. Nước từ con suối này chảy quanh năm, là nguồn chính giúp phục vụ sinh hoạt và sản xuất cho hàng trăm gia đình nơi đây.

Nhưng cần phải nói thêm một điểm rằng, nếu so mười năm về trước với thời điểm hiện tại, hiện con đèo hùng vĩ này xe cộ cũng ít lưu thông qua hơn. Hay nói cách khác, qua đèo Pha Đin thời điểm hiện tại chỉ còn phù hợp với khách du lịch ưa mạo hiểm. Vì sao ư? Bởi suốt những năm từ 2006 đến 2009, dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 6 đoạn Sơn La - Tuần Giáo với tổng mức đầu tư hơn ngàn tỷ đồng đã hoàn tất.

Tuyến đường tránh đèo Pha Đin được xây dựng bám theo sườn núi với đỉnh đèo phụ phía trái Quốc lộ 6 cũ, có độ cao khoảng 1.000m, thấp hơn đèo Pha Đin 200 - 400m và hơn hết việc lưu thông qua đường tránh này cũng giúp đảm bảo an toàn giao thông hơn.

Mới đây, cùng sự quan tâm sát sao và đầu tư kịp thời của Nhà nước, Mường É đã xây dựng 30km kênh mương và 7 đập kiên cố, 30 đập tạm. Sự đầu tư chăm lo đời sống sinh hoạt, sản xuất kịp thời này đã thúc đẩy kinh tế nơi đây phát triển vượt bậc. Theo một thống kê gần đây, toàn xã hiện có 135 hộ sản xuất kinh doanh giỏi các cấp, trong đó, 53 hộ làm giàu từ sản xuất cây lương thực, 20 hộ kinh doanh tổng hợp và 62 hộ chăn nuôi.

Đời sống người dân ở Mường É đang từng ngày thay da đổi thịt, thế nhưng được sự “mách nước” của cư dân bản địa, chúng tôi quan tâm hơn đến chuyện một vị nguyên là cán bộ xã đã dũng cảm trả lại dân chức để đi cai nghiện. Nghe đâu, vị cán bộ này tên Khổ, ông cũng là một trong số ít người vì mê đánh án cướp bóc trên đèo Pha Đin, triệt phá cây anh túc ở Mường É mà khiến bản thân mắc nghiện.

Vật lộn với nhiều khúc quanh, và con đường lầy lội hố hõm chưa kịp “bê tông hóa”, mãi sau nửa giờ đồng hồ, chúng tôi mới tìm được vào nhà ông Khổ ở đầu bản Pom Mé. Ông Khổ tên đầy đủ là Bạc Cầm Khổ, mới nghỉ chức Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Mường É từ năm 2012. Theo lời của nguyên cán bộ xã này thì khắp đất Mường É chẳng đâu kiếm được cái tên họ kỳ lạ như của ông. Cái tên ấy cũng ít nhiều khiến cuộc đời ông xảy ra biến cố khổ sở. Nhưng có điều trùng hợp là vợ ông Khổ cũng có một cái tên “lạ” - Quàng Thị Khốn. Ghép tên hai người lại thì người ta được một cặp Khốn – Khổ.

Nghe kể lại, trước khi về công tác tại địa phương, ông Khổ từng là lính trinh sát đặc công thuộc đơn vị C44 – E335, đóng quân ở Xiêng Khoảng (Lào). Năm 1977 ông xuất ngũ về đảm nhiệm “chân” cán bộ lâm nghiệp. Đến năm 1983, ông Khổ được bầu làm phó chủ tịch xã kiêm vị trí trưởng công an Mường É. Nhớ lại chuyện quá khứ “đánh” cây anh túc ở Mường É và chống giặc cướp ở đèo Pha Đin, ông Khổ thuật lại: “Mường É trước đây tím ngắt hoa thuốc phiện. Số người nghiện nặng lên tới hơn 80 người, Riêng bản Chiềng Ve sát Quốc lộ 6 có tới 90% nhà có người nghiện và tham gia trộm cướp các xe khách dọc tuyến Quốc lộ 6 từ Sơn La đi Tuần Giáo”.

Là cán bộ nắm rõ sự tình địa bàn, ban ngày ông Bạc Cầm Khổ tích cực tuyên truyền để người dân xóa cây anh túc. Đêm đến, ông lại cùng lực lượng Công an huyện Thuận Châu phá án. Những đận đánh án ấy, khi thì ông phá được lô hàng cướp quân trang, quân dụng, lúc lại triệt được đường dây buôn hàng trắng, Bạc Cầm Khổ trở thành tấm gương sáng trong bản làng. Ấy nhưng, chính vào lúc ông Khổ đánh án “sung mãn” nhất lại chẳng hay bản thân đã dính vào nghiện ngập. Thì ra, trong những chuyến mật phục, trà trộn vào đội ngũ kẻ xấu, ăn nằm và giao du với chúng ông đã nghiện.

Cũng nhờ việc cai khó khăn ở bản thân, ông Khổ mới hiểu kẻ nghiện ngập gặp khó khi rũ bỏ “cái chết trắng” như thế nào. Cũng từ đấy, ông càng nỗ lực hơn trong việc tuyên truyền chống trồng cây anh túc trong bản làng. Ông lấy bản thân mình ra để người trong bản hiểu rằng nghiện ngập sẽ gây đau khổ. Và đáng quý là, hàng trăm người đã được cai nghiện ma tuý ở Mường É, thậm chí có cả trường hợp cụ ông 80 tuổi với thâm niên 60 năm chìm trong làn khói trắng đã dứt nghiện thành công.

Cuộc sống ấm no đang đến từng ngôi nhà, từng ngõ bản dọc đèo Pha Đin bốn mùa mây phủ. Khắp con đèo huyền thoại này đang từng ngày thay da đổi thịt nhờ “bộ ba” cà phê – táo mèo – sa nhân. Chỉ mươi năm nữa thôi, nếu đặt chân lại vùng đất này, tôi tin chắc “quả ngọt” đã về với cuộc sống bà con nơi đỉnh đèo Pha Đin lộng gió...

Giang Nam – Văn Học

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Nhiều tồn tại trong hoạt động đấu thầu tại Thành phố Hồ Chí Minh

Nhiều tồn tại trong hoạt động đấu thầu tại Thành phố Hồ Chí Minh

(LĐTĐ) Trong Báo cáo 1504 gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đã chỉ rõ nhiều tồn tại, hạn chế trong công tác đấu thầu trên địa bàn Thành phố trong năm 2023.
Giao ông Nguyễn Đình Hưng phụ trách, điều hành Sở Y tế Hà Nội

Giao ông Nguyễn Đình Hưng phụ trách, điều hành Sở Y tế Hà Nội

(LĐTĐ) Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh giao ông Nguyễn Đình Hưng, Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố Hà Nội phụ trách, điều hành Sở Y tế sau khi bà Trần Thị Nhị Hà được điều động đến nhận công tác tại Ban Dân nguyện, thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Công đoàn Nghệ An sẽ triển khai Tháng Công nhân năm 2024 với nhiều hoạt động đổi mới

Công đoàn Nghệ An sẽ triển khai Tháng Công nhân năm 2024 với nhiều hoạt động đổi mới

(LĐTĐ) Tháng Công nhân năm 2024 được Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An xây dựng với chủ đề “Đoàn kết công nhân - Triển khai Nghị quyết”.
Giám sát, đánh giá 145 dự án đầu tư công trên địa bàn Đồng Nai

Giám sát, đánh giá 145 dự án đầu tư công trên địa bàn Đồng Nai

(LĐTĐ) Trong năm 2024 tỉnh Đồng Nai sẽ giám sát, đánh giá đối với 145 dự án đầu tư công nhằm kiểm tra việc chấp hành quy định về quản lý dự án của chủ đầu tư và quá trình giải ngân vốn.
Đồng chí Nguyễn Duy Hiển giữ chức Chủ tịch LĐLĐ huyện Thường Tín

Đồng chí Nguyễn Duy Hiển giữ chức Chủ tịch LĐLĐ huyện Thường Tín

(LĐTĐ) Mới đây, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) huyện Thường Tín đã tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành để bầu bổ sung Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, chức danh Chủ tịch LĐLĐ huyện; ủy viên Ủy ban Kiểm tra và Chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra LĐLĐ huyện Thường Tín khóa XI, nhiệm kỳ 2023 - 2028.
Gắn biển công trình chào mừng Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII

Gắn biển công trình chào mừng Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII

(LĐTĐ) Sáng 29/3, Ủy ban nhân dân - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ tổ chức lễ gắn biển công trình nâng cấp, cải tạo Trường Trung học cơ sở (THCS) Quảng An. Đây là công trình được quận Tây Hồ lựa chọn gắn biển chào mừng Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII - nhiệm kỳ 2024 - 2029.
LĐLĐ huyện Đan Phượng sơ kết hoạt động công đoàn quý I/2024

LĐLĐ huyện Đan Phượng sơ kết hoạt động công đoàn quý I/2024

(LĐTĐ) Ngày 29/3, Liên đoàn lao động (LĐLĐ) huyện Đan Phượng tổ chức hội nghị sơ kết hoạt động công đoàn quý I/2024; triển khai nhiệm vụ, công tác công đoàn quý II/2024.

Tin khác

Nỗ lực đưa thương hiệu tương truyền thống vươn xa

Nỗ lực đưa thương hiệu tương truyền thống vươn xa

(LĐTĐ) Với mong muốn giữ nghề truyền thống của quê hương, tạo thêm việc làm cho lao động tại địa phương và đưa thương hiệu tương Việt Hùng (Đông Anh) trở thành sản phẩm uy tín, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Việt Hùng đã chủ động thành lập mô hình hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế hộ gia đình thông qua việc thành lập Tổ liên kết sản xuất tương.
Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

(LĐTĐ) Nhằm cung cấp thêm kiến thức và kỹ năng để cha mẹ có thể thực hành hỗ trợ cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ tại gia đình, ngày 28/3, tại Hà Nội, Quỹ Bảo trợ em Việt Nam tổ chức Hội thảo giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ”.
Cơ hội giúp lao động nữ tạo lập sinh kế bền vững

Cơ hội giúp lao động nữ tạo lập sinh kế bền vững

(LĐTĐ) Mô hình “Cùng MAGGI nấu nên cơ nghiệp”, đã cung cấp kiến thức kinh doanh, kỹ năng nấu nướng, hỗ trợ vốn cho nhiều chị em khởi nghiệp, mở mới hoặc nâng cấp quán ăn, từ đó phát triển bản thân, xây dựng mô hình dịch vụ gia đình, góp phần phát triển kinh tế gia đình và truyền cảm hứng cho cộng đồng.
Bàn giao 11 hệ thống máy lọc nước cho các trường học tại Đà Nẵng

Bàn giao 11 hệ thống máy lọc nước cho các trường học tại Đà Nẵng

(LĐTĐ) Quỹ Coca-Cola Foundation - Tổ chức từ thiện toàn cầu thuộc Công ty Coca-Cola vừa phối hợp cùng Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Đà Nẵng và Trung tâm Sức khỏe Gia đình và Phát triển Cộng đồng - CFC Việt Nam tổ chức bàn giao 11 hệ thống máy lọc nước uống tại vòi cho các trường THCS trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
Lan tỏa những câu chuyện cảm động về cha và con gái

Lan tỏa những câu chuyện cảm động về cha và con gái

(LĐTĐ) Sáng ngày 27/3, Tạp chí Gia đình Việt Nam đã tổ chức Lễ phát động cuộc thi viết về “Cha và con gái” lần thứ 2, năm 2024.
Tháng Ba nói gì với em

Tháng Ba nói gì với em

(LĐTĐ) Tháng ba, với những cơn gió ấm áp thổi qua, đã gửi đến em lời yêu thương nhẹ nhàng. Trong ánh mắt anh tràn đầy trìu mến, em tìm thấy câu trả lời cho những băn khoăn của mình. Đôi mắt ấy, như đang kể em nghe về một mùa xuân đang sắp qua, về một thế giới đầy sắc màu và niềm vui mới mẻ.
Cây Gòn - người bạn tuổi thơ

Cây Gòn - người bạn tuổi thơ

(LĐTĐ) Men theo con đường cỏ, băng qua những ô ruộng xinh xinh là đường mòn dẫn về xóm tôi, một xóm nghèo trên dải đất hẹp miền Trung. Nhìn từ xa, xóm nhỏ bao trùm bởi một màu xanh cây cỏ. Mỗi dịp xuân về, cây lá hân hoan, rặng dừa, rặng tre xanh mướt rì rào. Những lùm chuối non tơ ong óng màu nắng mới. Chỉ riêng cây gòn đầu xóm đứng sừng sững với những chùm trái xanh treo lủng lẳng, đung đưa như một tháp nến khổng lồ xanh rờn, thật đẹp mắt. Chắc là cây muốn đón chào chúng tôi, những người làng thân yêu đi xa trở về.
Hàng chục nghìn người “cháy” hết mình tại sự kiện vì môi trường “Ngày hội Xanh”

Hàng chục nghìn người “cháy” hết mình tại sự kiện vì môi trường “Ngày hội Xanh”

(LĐTĐ) Ngày 24/3, sự kiện “Ngày hội Xanh” do Quỹ Vì tương lai xanh (thuộc tập đoàn Vingroup) lần đầu tiên tổ chức đã diễn ra trên quy mô lớn tại tại Grand World, Ocean City. Chuỗi hoạt động về môi trường sôi động, hấp dẫn đã thu hút hàng chục nghìn người tham gia.
Triển khai nhiều giải pháp nhằm chặn tin nhắn rác

Triển khai nhiều giải pháp nhằm chặn tin nhắn rác

(LĐTĐ) Để ngăn chặn tin nhắn rác, Bộ Thông tin và Truyền thông tiếp tục triển khai các biện pháp bảo đảm sim chính chủ, xử lý triệt để tình trạng một thuê bao sở hữu nhiều sim, quy định nghĩa vụ của doanh nghiệp phải xác thực, quản lý thông tin thuê bao, xử lý các sim có thông tin không đầy đủ…
Ngày 26/3, ký ức của những năm 90

Ngày 26/3, ký ức của những năm 90

(LĐTĐ) Ngày 26/3 không chỉ là dấu mốc của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh mà còn gợi nhớ tuổi trẻ rực rỡ, nhiệt huyết của thế hệ 8x đời đầu, khi Huy hiệu đoàn là niềm tự hào, là ước mơ và sự trưởng thành.
Xem thêm
Phiên bản di động