Làng chè Ba Trại: Điểm sáng kinh tế của huyện Ba Vì

	Ba Vì xây dựng nông thôn mới gắn với bảo vệ môi trường
	Ba Vì hướng đến phát triển nông nghiệp hàng hóa, tăng trưởng bền vững

Đổi thay nhờ cây chè

Đặt chân vào làng chè xã Ba Trại, chúng tôi được nghe người dân kể nhiều về cây chè nơi đây. Theo các hộ gia đình trồng chè, 15 - 20 năm trước, nhiều hộ trồng chè đã chặt hạ đồi chè, bỏ vườn bãi đi làm ăn xa hoặc trồng những cây khác. Vì thế cái nghèo vẫn cứ đeo bám họ như một “định mệnh”. Nhưng với phương châm, phải tự cứu mình trước khi trời cứu, không bằng lòng chấp nhận cái nghèo, quyết bám đất quê hương mà tiên tổ để lại để vươn lên thoát nghèo. Vì thế, sau nhiều lần thử nghiệm, bàn bạc, nghiên cứu... cây chè lại được lãnh đạo cùng người dân Ba Trại chọn để trồng bởi họ nhận thấy điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu nơi đây chỉ phù hợp với cây chè.

Bên cạnh đó, được sự hỗ trợ và quan tâm của UBND huyện Ba Vì, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội, xã Ba Trại cải tạo những vườn chè già cỗi, xen canh trồng mới những nương chè. Đặc biệt, qua các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật của cán bộ ngành nông nghiệp, người trồng chè ở Ba Trại đã thay đổi phương thức sản xuất, hướng đến trồng chè sạch, chất lượng cao... Hơn nữa, các hộ gia đình đẩy mạnh chuyển đổi, mở rộng sản xuất nhằm nâng cao giá trị của cây chè. Sau nhiều năm chuyển đổi, đưa giống mới, khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nhiều hộ trồng chè nơi đây đã đầu tư công nghệ, máy móc phục vụ phun tưới, sao chè…

Người dân xã Ba Trại thu hoạch chè

Nhờ đó, cây chè dần dần làm thay đổi diện mạo làng xã Ba Trại, đưa nơi đây trở thành một vùng nông thôn mới, người dân đoàn kết phát triển kinh tế. Hiện các con đường vào làng của xã đều được bê tông hóa đan xen cùng những dãy nhà cao tầng, điển hình cho một môi trường nông thôn trong sạch, yên bình. Chính nhờ cây chè, nhiều hộ dân nơi đây đã có “của ăn, của để”, một số gia đình mở rộng quy mô trồng và chế biến, không những thoát nghèo mà còn trở nên giàu có. Năm 2018, thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 41,7 triệu đồng/người/năm, tăng 3,550 nghìn đồng/người/năm so với năm 2017.

Chia sẻ về sự đổi thay ấy, ông Nguyễn Văn Dũng (thôn 5, xã Ba Trại) cho hay: “Gia đình chúng tôi về đây lập nghiệp từ đầu những năm 60 của thế kỷ trước. Cây chè đã nuôi sống bao hộ gia đình ở Ba Trại hơn nửa thế kỷ nay nên dù nhiều cây trồng khác có thể cho giá trị kinh tế cao hơn nhưng bà con nơi đây vẫn giữ lấy cây chè”.

Cùng chung sự phấn khởi, tay thoăn thoắt hái chè, chị Đặng Thị Chanh (thôn 3, xã Ba Trại) cho biết, nhận thấy hiệu quả của cây chè trong phát triển kinh tế, nhận thấy cách chế biến chè theo phương thức cũ khiến chất lượng chè thành phẩm chưa ngon và ảnh hưởng đến môi trường, sau khi được hướng dẫn trồng và chăm sóc chè theo quy trình VietGap, sản phẩm chè của gia đình chị đã được nâng cao cả về năng suất và chất lượng.

Nói rõ hơn về hiệu quả của cây chè đối với sự phát triển kinh tế của xã, ông Hoàng Văn Chuyển, Phó Chủ tịch UBND xã Ba Trại cho hay: Tổng diện tích cây chè trên địa bàn xã 471ha, trong đó diện tích cho thu hoạch 436ha năng suất ước đạt 8,5 tấn/ha, sản lượng 3.706 tấn, đăng ký trồng thay thế 35ha chè già cỗi cho nhân dân do Hội Nông dân trực tiếp nhận và giao cho hộ dân, duy trì chăm sóc diện tích chè trồng mới năm thứ nhất và năm thứ hai.

Trong xã, 80% lao động địa phương tham gia trồng, sản xuất chè. Cây chè hiện đang là cây trồng đem lại hiệu quả kinh tế hiệu quả, tăng thu nhập cho người dân trong vùng. Do đó, hiện nay địa phương tập trung thay đổi cơ cấu giống, từ giống chè lá nhỏ chuyển sang các giống mới cho năng suất cao đồng thời tiếp cận với chương trình hỗ trợ của thành phố Hà Nội, địa phương được hỗ trợ cây giống để đẩy mạnh phát triển các diện tích trồng chè.

Hướng đến phát triển du lịch làng nghề

Chè xanh vốn là đặc sản của nhiều tỉnh miền núi phía Bắc, đặc biệt ở vùng đất Thủ đô, chè Ba Trại nhờ vào sự thuận lợi của thổ nhưỡng, phương pháp chế biến riêng, đã tạo được hương vị rất riêng làm hài lòng nhiều thực khách. Chè Ba Trại so với nhiều vùng chè khác của Thủ đô có vị khác biệt, hương thơm tự nhiên, vị đậm đà, nước chè khi pha có màu xanh, sánh vàng, nhấp ngụm trà đầu có vị chát nhẹ, sau đó vị ngọt đậm dần cùng hương thơm lan tỏa... Đó là vị hòa quyện, kết tinh của đất và trời Ba Trại cùng với bí kíp chọn chè, sao chè của người dân nơi đây...

Không chỉ tạo ra sản phẩm chè chất lượng cao, những nương chè Ba Trại đang trở thành điểm du lịch hấp dẫn. Những năm gần đây, Ba Trại bắt đầu đón những đoàn khách tới tham quan khu vườn trồng chè và trải nghiệm các công đoạn sản xuất chè thủ công. Được tận mắt ngắm những nương chè xanh mát, trải dài, uốn lượn theo triền đồi giữa không gian trong lành, thơ mộng đặc biệt được tự tay hái chè, sao chè và mang về làm quà khiến nhiều du khách thích thú. Qua đó, có thể thấy, mô hình sản xuất chè sạch, giá trị cao gắn với du lịch sinh thái tại Ba Trại đang là hướng đi hiệu quả và là cách quảng bá hữu hiệu cho sản phẩm này.

Theo lãnh đạo địa phương cho biết, thời gian qua, Ba Trại đã xây dựng Nghị quyết của Đảng ủy, Hội đồng Nhân dân về định hướng phát triển nông nghiệp kết hợp với du lịch, đặc biệt là du lịch làng nghề chè. Một số đường làng đã được trồng hoa, cây cảnh tạo điểm nhấn cho khách du lịch đến với Ba Trại có cảm giác được đến với làng quê tươi đẹp.

“Chúng tôi mong muốn đẩy mạnh du lịch cộng đồng, đặc biệt là các vùng sản xuất chè, vận động bà con nhân dân chỉnh trang đường làng ngõ xóm, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất cây chè theo hướng sạch và an toàn, từng bước tuyên truyền bà con nhân dân dùng chế phẩm sinh học để đảm bảo việc sử dụng thuốc trừ sâu an toàn. Chúng tôi đã xây dựng được mô hình trồng chè VietGap, toàn xã hiện có 4ha và đang tiến tới nhân rộng mô hình này với hướng 10ha chè VietGap, 40ha chè an toàn. Đến năm 2020 xã sẽ cố gắng chuyển đổi toàn bộ cơ cấu giống thay thế cho giống chè cũ bằng những giống chè mới có năng suất chất lượng cao”.

Tuy nhiên theo Phó chủ tịch Hoàng Văn Chuyển để đạt được những kế hoạch đề ra mặc dù địa phương đang có một số điều kiện tự nhiên thuận lợi như hạ tầng được đầu tư một cách khá bài bản, đường giao thông nông thôn đã được bê tông hóa trên 90% nhưng vẫn có nhiều khó khăn. Trong đó quan trọng nhất cần thay đổi ý thức của bà con nhân dân, trước kia chỉ sản xuất hàng hóa theo hướng nhỏ lẻ, tự phát nay cần định hướng người dân sản xuất hàng hóa theo hướng tập trung, mỗi hộ trồng chè cần đáp ứng điều kiện vật chất của gia đình để đáp ứng nhu cầu lưu trú của khách du lịch.

“Trước kia người dân chỉ nghĩ họ sản xuất sản phẩm của riêng gia đình nên không chú ý nhiều đến cảnh quan môi trường, an toàn thực phẩm nhưng ngày nay họ thấy rằng việc sản xuất gắn với du lịch thì cần quan tâm đến nhiều yếu tố môi trường, an toàn vệ sinh… nên họ có nhiều ý thức hơn, đó là điều đáng mừng để giúp địa phương đẩy mạnh sản xuất kết hợp với khai thác du lịch”, Phó Chủ tịch Chuyển nhấn mạnh.

N. Hoa - P. Ngân - P. Thảo