Kỳ 1: Lãng phí và kém hiệu quả

	Chợ khang trang “đắp chiếu” trong khi chợ… vẫn thiếu
	Chợ tiền tỷ bỏ hoang gây lãng phí

Chợ sau khi xây dựng nhưng không được đưa vào sử dụng là nguyên nhân trực tiếp khiến những hạng mục, hạ tầng liên quan xuống cấp. Ở nhiều địa phương, đặc biệt là vùng ngoại thành Hà Nội, chợ “đắp chiếu” còn là sự lãng phí không nhỏ về ngân sách. Nghịch lý hơn cả, hiện người dân thiếu nhưng lại không mặn mà với những khu chợ này. Họ cho rằng, nếu chợ hoạt động việc buôn bán thậm chí còn có xu hướng ế ẩm hơn.

Chợ Kẻ Thượng Cát chưa đi vào hoạt động khiến người dân phải buôn bán, trao đổi hàng hóa tràn lan bên vệ đường.

Xây xong để… đắp chiếu

Ghi nhận thực tế tại nhiều khu vực ngoại thành như: Quận Bắc Từ Liêm, huyện Chương Mỹ… không ít chợ dù đã được đầu tư xây dựng nhiều năm song cho đến nay vẫn chưa được đưa vào sử dụng. Hoặc nếu có thì chợ cũng hoạt động cầm chừng, hiệu quả chưa được như mong muốn. Chợ Văn Phú, xã Hoàng Văn Thụ (Chương Mỹ) là một ví dụ.

Theo tìm hiểu, năm 2003, chợ ở thôn Văn Phú được đầu tư, xây dựng với diện tích gần 2.000m2 bằng ngân sách nhà nước với 11 ki ốt được quy hoạch tập trung nhằm phục vụ nhu cầu kinh doanh, buôn bán của nhân dân trong vùng.

Năm 2004, chợ được đưa vào sử dụng, 10 hộ dân (trong số 28 hộ tham gia) đã trúng thầu 11 ki ốt, những tưởng, chợ mới sẽ giúp cải thiện việc kinh doanh, buôn bán, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của nhân dân, bảo đảm an ninh, trật tự trên khu vực. Tuy nhiên, khi đi vào hoạt động, chợ Văn Phú đã không phát huy được hiệu quả như kỳ vọng. Được biết, nhiều tiểu thương nơi đây vẫn không “mặn mà” vào chợ.

Đáng chú ý, do hoạt động kém hiệu quả, một phần khác vì các hạng mục hạ tầng đắp chiếu quá lâu nên đang có nhiều dấu hiệu xuống cấp. Cụ thể, hiện hệ thống cửa xếp của các ki ốt đang bị hoen gỉ, tường nhà rêu mốc, sân chợ cỏ mọc um tùm, rác ngập lối đi. Nghịch lý ở chỗ, trái ngược với cảnh đìu hiu, hoang tàn, trong khuôn viên chợ, cách đó không xa, một chợ tự phát lại tấp nập mua - bán trên ngay đoạn đường phía bên ngoài các ki ốt.

Chung tình cảnh trên, là khu chợ Phúc Lý - Minh Khai nằm trên địa bàn phường Minh Khai (quận Bắc Từ Liêm). Khu chợ này được đầu tư xây dựng khang trang với mục đích “xóa” chợ tạm, chợ cóc nảy sinh, phục vụ nhu cầu giao thương buôn bán của người dân. Thế nhưng, sau khi hoàn thiện khu chợ này vẫn đóng cửa im lìm và không có bất kỳ hoạt động buôn bán nào.

Theo tìm hiểu, chợ Phúc Lý – Minh Khai nằm gần khu vực tổ dân phố Phúc Lý 1, trên một vị trí khá thưa vắng dân cư. Do lâu ngày không được đưa vào sử dụng nên một số hạng mục của chợ như rào chắn, cột, nền nhà… đã có hiện tượng hoen gỉ, nứt nẻ. Chưa hết, theo nhiều người dân thuộc tổ dân phố Phúc Lý, việc chậm đưa chợ vào hoạt động ngoài việc khiến hạ tầng nhanh xuống cấp còn khiến hoạt động trao đổi hàng hóa của họ gặp nhiều khó khăn, nảy sinh nhiều chợ tạm, chợ cóc trên địa bàn. Đáng nói, để trao đổi, hàng hóa nông sản trên 1.250 hộ dân thuộc các tổ dân phố Phúc Lý 1, 2, 3, 4 phải qua chợ Tây Tựu cách đó hơn 1km.

Tại phường Thượng Cát, quận Bắc Từ Liêm, chợ Kẻ Thượng Cát cũng trong tình cảnh suốt một thời gian dài xây dựng xong nhưng không đi vào hoạt động. Theo những tiểu thương quanh khu vực, do chợ xây dựng xong đã lâu nhưng chưa hoạt động nên vẫn phải kinh doanh bên ngoài trục giao thông. Hệ lụy nhãn tiền là, tình cảnh ùn tắc giao thông thường xuyên diễn ra.

Người dân không mặn mà?

Theo tìm hiểu của người viết, chợ được đầu tư hàng tỷ đồng nhưng không hiệu quả một phần xuất phát từ việc các tiểu thương không mặn mà. Phần khác vì chợ nằm ở vị trí hẻo lánh, gây khó khăn cho việc buôn bán của các tiểu thương. Cụ thể, tại chợ Văn Phú, từ khi xây dựng hoàn thành đến nay, nhiều người dân trong xã Hoàng Văn Thụ cho biết, do địa điểm họp chợ không phù hợp, thiết kế chưa hợp lý với chợ truyền thống của địa phương nên khó thu hút.

Cụ thể, chợ được xây dựng nằm quá sâu trong con ngõ nhỏ, cổng chợ quá hẹp hạn chế phương tiện ra vào, hệ thống ki ốt quá kín… Với những bất cập từ quy hoạch đến việc đưa vào thực tế đã khiến cho chợ này không thể đem lại lợi ích thiết thực cho người dân trong xã.

Còn tại khu chợ Phúc Lý - Minh Khai, theo người dân địa phương, chợ chưa đi vào hoạt động đã gây ra không ít bất cập. Bà Trần Thị Vụ, thôn Phúc Lý, phường Minh Khai cho biết: Chợ Phúc Lý được xây dựng khá lâu rồi nhưng chưa thấy khi nào hoạt động. Người dân chúng tôi muốn mua đồ ăn thì phải đi tận chợ Văn Trì hoặc chợ Tây Tựu, hoặc chợ Cầu Diễn mới mua được đa dạng các loại đồ ăn tươi sống. Ở Phúc Lý thì cũng có chợ nhưng là chợ cóc. Chợ chỉ họp vào tầm 9 giờ đến 10 giờ sáng. Đáng nói, theo nhiều người dân, vị trí của chợ Phúc Lý – Minh Khai được cho là không phù hợp, nằm khuất nẻo ở khu đồng trống.

Tại chợ Kẻ Thượng Cát, các tiểu thương cũng cho rằng chợ nằm khuất, khó tìm. Theo tìm hiểu, mặc dù xây xong đã khá lâu, thế nhưng đến nay chợ Kẻ Thượng Cát vẫn chưa đi vào hoạt động. Điều này khiến các tiểu thương rất bức xúc, bởi hàng ngày họ vẫn phải kinh doanh, buôn bán ở chợ tạm, ngay sát bên chợ chính. Theo quan sát, khu chợ tạm này nằm trên đường giao thông liên thôn, rất nhếch nhác, mất vệ sinh và không đảm bảo an toàn giao thông.

Trao đổi với phóng viên, bà Đông – một người hiện vẫn đang phải hàng ngày buôn bán tại chợ tạm bức xúc: “Chúng tôi cứ tưởng chợ mới xây xong sẽ được vào buôn bán, ai ngờ mấy năm trời rồi mà vẫn chưa hoạt động. Thiết kế chợ thất cách vô cùng, không tiện cho chúng tôi kinh doanh. Giờ sắp vào Tết rồi mà chợ vẫn chưa hoạt động, chúng tôi bán hàng vẫn phải ngồi dầm mưa dãi nắng ngoài đường, trong khi đó chợ xây xong thì bỏ hoang, cửa đóng im ỉm. Dây leo khắp sân, tường… ngày mưa nước ngập lênh láng. Nhìn mà xót xa!”.

Một tiểu thương khác cho biết: “Đã 3 năm rồi chúng tôi mong mỏi được vào chợ buôn bán chứ ai muốn phơi mặt ra ngoài đường thế này đâu. Thế nhưng, rất nhiều lần chúng tôi kêu lên chính quyền mà vẫn không được xem xét. Khu chợ tạm này tồi tàn, nhếch nhác lắm rồi làm sao buôn bán được. Lại nằm trên trục đường liên thôn nên sáng nào cũng tắc, chiều thì vắng tanh chả ai mua bán gì cả”.

Theo những gì chúng tôi tận mắt chứng kiến, khu chợ tạm này ngày càng xuống cấp nghiêm trọng, các cột chống xiêu vẹo, mái che rách nát, rác bẩn rải khắp chợ và dọc đường giao thông liên thôn…

Rõ ràng, việc xây chợ xong nhưng không sử dụng đã và đang gây lãng phí tiền của và công sức của nhân dân và Nhà nước. Qua bài viết này, chúng tôi xin gửi những bức xúc của người dân tới các cơ quan chức năng của quận Bắc Từ Liêm và TP Hà Nội. Mong rằng sẽ sớm có các giải pháp hữu hiệu để các tiểu thương yên tâm kinh doanh buôn bán, đảm bảo cuộc sống, cũng như bộ mặt văn minh đô thị sẽ được cải thiện.

Luyện Đinh – Hà Phong