Công tác “hậu di dời” xử lý linh vật ngoại lai: Gặp khó

Hà Nội di dời 146 tượng sư tử đá ngoại lai

Trước thực trạng mất kiểm soát các linh vật ngoại lai tại các di tích, trụ sở cơ quan, không gian công cộng trong cả nước thời gian qua, Bộ VHTTDL đã kịp thời ban hành công văn 2662. Nhiều hoạt động tuyên truyền, khuyến cáo, ngăn chặn và loại bỏ các hiện vật ngoại lai không phù hợp đã được đồng loạt triển khai.

Đến nay, sau 5 tháng, bước đầu ghi nhận những chuyển biến tích cực trong việc làm lành mạnh hóa môi trường văn hóa, thẩm mỹ tại di tích. Có 22/35 di tích ở 8 địa phương mà đoàn thanh tra tới kiểm tra, có hiện vật ngoại lai, thì đến ngày 15/12/2014 cơ bản đã di dời hết. Ông Trương Minh Tiến, PGĐ Sở VHTT&DL Hà Nội cho biết, Sở đã tập huấn, tuyên truyền tại hơn 30 quận, huyện, thị xã. Đặc biệt, Hà Nội đã di dời 146 tượng sư tử, riêng quận Long Biên đã vận động di dời 30 tượng sư tử đá ngoại lai tại 11 điểm di tích trước 30/11/2014.

Không chỉ riêng Hà Nội, các tỉnh thành như Đà Nẵng, Ninh Bình, Hưng Yên, Hà Nam bước đầu cũng đạt được kết quả khả quan. Tại Ninh Bình, 6 sư tử đá trong Cố đô Hoa Lư và 2 sư tử đá ở đền Đức thánh Nguyễn cũng đã được đưa ra khỏi di tích.

Lúng túng trong ứng xử với hiện vật

Công văn 2662 tuy nhận được sự đồng thuận của xã hội và bước đầu có chuyển biến, song công tác "hậu di dời" không thể thực hiện trong một sớm một chiều. Ông Trương Minh Tiến cho biết, việc di dời hiện vật ngoại lai ban đầu tưởng dễ, nhưng khi thực hiện lại gặp nhiều khó khăn. Không chỉ người dân chưa hiểu thấu đáo mà ngay cả một số cán bộ văn hóa cũng chưa nắm được chính xác sự khác biệt giữa linh vật ngoại lai và linh vật thuần Việt. Việc xử lý tượng sư tử ngoại lai tại các di tích, có nơi đem ra nghĩa trang, có nơi cất kho, thậm chí có nơi còn định đem chôn xuống đất. Khối lượng linh vật nhiều nên kinh phí vận chuyển cũng là vấn đề.

Ông Nguyễn Hữu Chiến - PGĐ Sở VHTT&DL Đà Nẵng cho biết, hiện nay, Sở đang băn khoăn về 4.500 tượng và sư tử đá ngoại lai đang tồn đọng. Giải pháp xuất khẩu hoặc biến chúng thành nguyên liệu tái sinh thông qua việc nghiền thành bột đá để đúc thành tượng mới của các nghệ nhân làng đá Non Nước - Đà Nẵng nhận được nhiều ý kiến đồng tình. Nhiều ý kiến các chuyên gia, nghệ nhân làng nghề về những dự án sáng tạo mẫu linh vật Việt được đề xuất. Theo PGS.TS Trần Lâm Biền, cách ứng xử với những hiện vật này vừa phải khéo léo, vừa cương quyết, tránh nửa vời nếu không sẽ trở nên phức tạp.

Là 1 trong 10 sự kiện văn hóa nổi bật năm 2014, việc di dời tượng sư tử đá ngoại lai ra khỏi di tích, bước đầu có chuyển biến tích cực song vẫn cần sự vào cuộc sát sao, tích cực hơn của nhiều địa phương,  cơ quan, đoàn thể.

Lưu Nhi