Những bước chân không mỏi, ngày đêm trông giữ hàng chục hecta rừng nguyên sinh

Dưới thời tiết nắng chói chang, chúng tôi tìm về khu rừng Lim "độc nhất vô nhị" nằm ở đỉnh Cồn Lim (xã Tân Hóa, huyện Minh Hóa, Quảng Bình). Đây là khu rừng nguyên sinh, xung quanh là những dãy núi, đồi trùng điệp giữa đại ngàn Trường Sơn. Khu rừng Lim quý hiếm này còn nguyên vẹn đến hôm nay là nhờ công lao, bảo vệ nghiêm ngặt của ông Trương Quốc Đô (72 tuổi, ở làng Yên Thọ, xã Tân Hóa).

Chỉ về khu rừng, ông Đô kể lại: Sinh ra và lớn lên khi đất nước đang chiến tranh, tôi chứng kiến khu rừng này hứng nhiều bom đạn khiến những cây cổ thụ ngã gục xuống, sau chiến tranh thì khu rừng lâm đại nạn "lâm tặc" đua nhau khai thác trái phép gỗ quý. Thấy rừng kiệt quệ, những cây Lim, cây Táu bị tàn phá, tôi đau nhói trong tim mà không tài nào ngăn được.

Năm 1993, khi Nhà nước có chủ trương giao đất, giao rừng cho người dân bảo vệ, tôi tình nguyện nhận ngay 17 hecta rừng để giữ, chăm sóc và bảo vệ. Gác công việc đồng áng, hằng ngày tôi lên rừng sống với cây, tuần tra, canh gác trên khu rừng Cồn Lim. Từ đó, nhiều cây Lim cổ thụ quý hiếm với tuổi đời trên trăm năm, trị giá bạc tỷ, những cây lớn có đường kính to khoảng từ 0,5-1m được tôi gìn giữ, trông coi như là "báu vật".

Những cây Lim có hàng trăm năm tuổi trong khu rừng ông Đô trông coi.

“Biết rằng gỗ Lim có giá trị lớn nên nhiều lái buôn đã tìm đến nhà tôi để hỏi mua cây nhưng tôi đều từ chối không bán. Nhiều người hỏi mua không được thì dọa đốn chặt. Với quyết tâm bảo vệ khu rừng Lim này, tôi và gia đình không ít phen lao đao, vất vả, thậm chí đổ máu”, ông Đô kể lại.

Ông Nguyễn Công Chung, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Minh Hóa cho biết: “Mặc dù diện tích đất rừng trên địa phương chưa giao hẳn hoàn toàn cho ông Đô, nhưng với uy lực và sự bảo vệ nghiêm ngặt của ông Đô, khu rừng mới có thành quả như hôm nay. Ông Đô là tấm gương sáng điển hình trong công tác bảo vệ và phòng, chống cháy rừng, góp phần nâng cao độ che phủ của rừng trên địa bàn, truyền cảm hứng cho người dân nâng cao ý thức bảo vệ rừng.

Rời miền sơn cước chúng tôi về cửa biển gặp ông Dương Minh Huy (SN 1960) – Đội trưởng đội bảo vệ rừng Trâm Bầu ở thôn Thanh Bình, xã Quảng Xuân, huyện Quảng Trạch. Ông Huy dẫn chúng tôi đến khu rừng Trâm Bầu hơn 500 tuổi. Tại đây chúng tôi tận mắt chứng kiến một khuôn viên xanh nằm trên bãi cát như một bức "bình phong" trong thơ ca.

Dẫn chúng tôi theo lối đường mòn nhỏ, hẹp xuyên qua những nhà dân mới ra khu rừng, ông Dương Minh Huy kể: "Rừng Trâm Bầu cổ thụ ở thôn Thanh Bình này có từ thời khai canh lập làng, đến nay cũng hơn 500 năm. Rừng Trâm Bầu nơi đây trải dài trên 4km, rộng hơn 150 hecta".

Ông Dương Minh Huy, Đội trưởng đội bảo vệ rừng trâm bầu.

Người dân nơi đây cho biết rừng Trâm Bầu ở thôn Thanh Bình có thảm thực vật vô cùng phong phú, nhiều loài chim cư ngụ như: Chào mào, vành khuyên, cu gáy, nhông cát và nhiều loài bò sát, lưỡng cư khác cùng sinh sống. Cộng sinh với trâm bầu là cây Mà Ca, Lộc Vừng, rồi có cả quần thể sâm Mã Lai có tác dụng chữa bệnh rất tốt. Từ những loài chim làm cảnh, cây cối có tác dụng đó đã gây sự chú ý đến những nhóm săn bắt, và khai thác những loài cây về làm thuốc gây ảnh hưởng đến khu rừng trong những năm qua.

Vịn tay vào những cây Trâm Bầu hàng trăm năm tuổi, ông Huy kể: “Năm 1959, chính thức có Đội bảo vệ rừng 11 người, nay chỉ còn 5 thành viên. Những thành viên được chọn làm bảo vệ rừng phải có uy tín, trách nhiệm, được người dân trong thôn bầu lên.

Tôi tham gia công tác bảo vệ rừng Trâm Bầu đến nay được 38 năm. Không chỉ là công việc mà còn là trách nhiệm, tình yêu thương dành cho khu rừng cổ. Tôi coi rừng Trâm Bầu như cuộc sống của mình, mỗi ngày tôi đều rảo bước quanh khu rừng, vừa trông coi vừa ngắm nhìn những rặng cây Trâm Bầu xanh tốt”.

Ông Phạm Minh Phương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) xã Quảng Xuân cho biết: Khu rừng Trâm Bầu trên địa phương có từ bao đời nay, để được như hôm nay nhờ vào vào đội bảo vệ rừng và người dân chung tay bảo vệ. Cây Trâm Bầu có tính chất chắn cát và lọc nước giúp người dân ổn định canh tác hoa màu. Hiện khu rừng này thuộc rừng nguyên sinh và rừng trồng thuộc kiểm lâm quản lý vào rừng phòng hộ ven biển. Đội bảo vệ rừng Trâm Bầu theo quy ước từ bao thế hệ để lại, họ chỉ được hỗ trợ từ người dân, mỗi thành viên được 8 tạ thóc/năm.

Điều thú vị khi mỗi người dân hay du khách khi đến với những khu rừng là được ngắm nhìn nền trời xanh đầy nắng gió và ngắm rất nhiều ngọn núi cao khác cũng như bầu nước biển trong xanh do dãy Trầm Bầu chặn lại. Khung cảnh này như một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp nơi núi non hùng vĩ.

Nguyễn Đạt