Ra mắt “Kịch của những người bị áp chế”

	Ra mắt cẩm nang phòng chống xâm hại tình dục trẻ em
	Ký ức tuổi thơ trong “Ba áng mây trôi dạt xứ bèo”
	Ấm nồng trong gian khó “Hồi ức tình yêu”

Bìa ấn phẩm "Kịch của những người bị áp chế". Ảnh: L.Q.V

Phải công nhận Augusto Boal đã rất kỳ công khi qua ấn phẩm này, đã giúp đưa bạn đọc ngược dòng thời gian tiếp cận với các thi pháp, thi loại đã được đề xuất từ thời Aristotlo cho tới Hegel rồi Bretch. Tuy nhiên, tác giả không đi sâu phân tích thi pháp, thi loại ấy, mà chú trọng chỉ ra vị trí của khán giả và diễn viên khác nhau ra sao trong từng thi pháp. Để rồi, ông đề ra một hệ thống mới - nơi quyền lực sáng tạo là sự cân bằng giữa 2 đối tượng trên.

Cuốn “Kịch của những người bị áp chế” được xuất bản lần đầu ở Buenos Aires vào năm 1973 - khi tác giả khởi đầu hành trình rời đất nước Brazil đang oằn mình dưới chế độ độc tài dân sự và quân sự bạo tàn, thảm khốc, để lưu vong liền 16 năm. Từ đó đến nay, cuốn sách này đã được chuyển ngữ tới 35 thứ tiếng trên toàn cầu.

Bà Barbara Santos (một đồng nghiệp lâu năm của tác giả Augusto Boal) và anh Vũ Hải Lình (người đảm nhiệm phần hiệu đính cuốn sách) giao lưu cùng các bạn đọc. Ảnh: L.Q.V

Bản tiếng Việt của cuốn sách này được Alpha Books và NXB Thế Giới ấn hành, do nhóm dịch “Nhà buôn chuyện” và Vũ Hải Linh (hiệu đính) thực hiện, với sự tham gia của bà Barbara Santos - một đồng nghiệp lâu năm của tác giả Augusto Boal - và sự hỗ trợ từ các Tổ chức Oxfam và Warecod.

Trong “Lời nói đầu” của phiên bản năm 1974 cuốn “Kịch của những người bị áp chế”, tác giả đã chia sẻ: “Cuốn sách này muốn chứng minh rằng tất cả các loại kịch nhất định đều có tính chính trị, bởi tất cả các hoạt động của con người đều mang tính chính trị, mà kịch là một trong số đó”.

Phần diễn tiểu phẩm đề tài xã hội được các bạn đọc/khán giả rất chú ý. Ảnh: L.Q.V

Tác giả cũng cho rằng, bởi kịch là một vũ khí rất lợi hại, nên ở một số nơi, tầng lớp thống trị muốn kiểm soát và sử dụng nó như một công cụ để thống trị. Nhưng, với việc làm như vậy. họ đã làm thay đổi khái niệm “kịch”. Do vậy, cần phải tạo ra các loại hình sân khấu phù hợp, trong đó có sự tương tác của khán giả.

Thông thường, khán giả tới xem diễn kịch, chỉ biết tiếp thu theo cách thụ động những điều được chuyển tải trong vở kịch. Vô tình, một hố sâu được tạo ra, ngăn cách sân khấu và khán giả. Theo tác giả Augusto Boal, khán giả cần chiếm lĩnh sân khấu, đảm trách vai trò diễn viên, xâm chiếm nhân vật và thay đổi những hình tượng thể hiện trên đó, “bởi sự lấn sân này là một sự phá cách mang tính biểu tượng. Nó tượng trưng cho những hành động phá cách chúng ta phải thực hiện để giải phóng bản thân khỏi những gì áp chế chúng ta…”.

Phần diễn tiểu phẩm được thực hiện bởi các chàng trai Việt Nam và quốc tế. Ảnh: L.Q.V

Buổi ra mắt sách đã thu hút đông đảo bạn đọc Hà Nội tới tham dự, trong đó phần lớn là giới trẻ. Ảnh: L.Q.V

Trong buổi ra mắt sách tối 23/5, bà Barbara Santos đã chia sẻ với khán giả Hà Nội về thông điệp của tác phẩm, đồng thời đặt nhiều câu hỏi với những người tham dự. Một số người đã lên sân khấu ứng diễn tương tác với các tình huống đặt ra trong tiểu phẩm ở phần trình diễn của một số bạn trẻ Việt Nam và quốc tế.

Cuốn sách này của Augusto Boal thực sự là một tác phẩm học thuật quan trọng nhất về sân khấu kịch thời kỳ hiện đại. Bởi như Augusto Boal đã viết: “Khi chúng ta nghiên cứu về Shakespeare, chúng ta cần nhận thức được rằng, chúng ta không phải đang nghiên cứu về lịch sử của kịch, mà đang tìm hiểu về lịch sử của nhân loại.

Chúng ta đang khám phá chính bản thân mình. Và trên hết, chúng ta đang khám phá rằng, chúng ta có thể thay đổi bản thân, và thay đổi thế giới. Không có gì là mãi mãi không thay đổi. Ngay giờ đây, trong hiện tại này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về quá khứ, để cùng kiến tạo tương lai”.

Lê Quang Vinh