Thúc đẩy tạo việc làm cho người khuyết tật

Đầu tư thỏa đáng từ ngân sách

Phát biểu tại hội thảo, ông Tô Đức - Chánh Văn phòng Ủy ban Quốc gia về người khuyết tật Việt Nam, Cục trưởng Cục Bảo trợ Xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết, Việt Nam hiện có hơn 7 triệu NKT, chiếm 7,06% dân số từ 2 tuổi trở lên. Trong đó, có 87,27% NKT sống ở nông thôn, tỉ lệ NKT sống ở khu vực này thuộc diện nghèo và cận nghèo thường cao gấp 3 tỉ lệ nghèo trung bình của toàn quốc.

Số NKT còn trong độ tuổi lao động là 61%, trong đó 40% còn khả năng lao động. Trình độ học vấn của NKT thấp: 41.01% NKT từ 6 tuổi trở lên không biết chữ; số có trình độ từ tốt nghiệp trung học cơ sở trở lên chỉ chiếm 19,5%. Về trình độ chuyên môn kỹ thuật: 93,4% NKT từ 16 tuổi trở lên không có chuyên môn; số có bằng cấp là chứng chỉ nghề trở lên chỉ chiếm 6,5%.

NKT làm việc tại Hợp tác xã Vụn Art (Hà Đông, Hà Nội)

Theo ông Tô Đức, điểm sáng là chính sách hỗ trợ việc làm cho NKT ở Việt Nam đã tương đối đầy đủ, toàn diện, với các quy định ưu tiên, trợ giúp NKT trong học nghề, tạo việc làm, trợ giúp các cơ sở dạy nghề cho NKT nhằm giúp họ có năng lực thực hành nghề phù hợp với khả năng lao động của mình. Hơn thế nữa, xác định vấn đề dạy nghề, tạo việc làm cho NKT có ý nghĩa quan trọng giúp NKT hòa nhập xã hội nên Đảng và Chính phủ Việt Nam rất quan tâm, chỉ đạo sát sao việc tổ chức thực hiện công tác này.

Điển hình, tại Quyết định 1190/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình trợ giúp NKT giai đoạn 2021-2030, Chính phủ đặt chỉ tiêu đến năm 2030 có 300.000 NKT được hỗ trợ đào tạo nghề, tạo việc làm. Cùng với đó, Chính phủ cũng hỗ trợ đầu tư cơ sở vật chất thiết bị cho 6 cơ sở giáo dục nghề nghiệp chuyên biệt để đào tạo nghề nghiệp cho NKT tại 6 vùng trong cả nước và cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo nghề cho NKT. 100% NKT có nhu cầu và đủ điều kiện được vay vốn với lãi suất ưu đãi theo quy định.

Ngoài ra, để thực hiện được chỉ tiêu dạy nghề và tạo việc làm, từ năm 2012 đến nay, mỗi năm, Chính phủ đã bố trí ngân sách khoảng gần 10 tỷ đồng để dạy nghề, tạo việc làm cho khoảng 19.000 NKT. Mức hỗ trợ dạy nghề của Nhà nước cũng được điều chỉnh cao hơn (tối đa 6 triệu đồng/người/khóa).

"Bình quân mỗi năm, các trung tâm dịch vụ việc làm hỗ trợ khoảng 20.000 lượt NKT học nghề, việc làm, tỷ lệ thành công đạt trên 50%. Nhiều NKT được vay vốn ưu đãi giải quyết việc làm, xóa nghèo, học nghề, được tập huấn nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh", Cục trưởng Cục Bảo trợ Xã hội cho biết.

Phát huy vai trò của chính quyền địa phương

Mặc dù có nhiều điểm sáng như vậy, tuy nhiên, theo Cục trưởng Cục Bảo trợ Xã hội, công tác dạy nghề, tạo việc làm cho NKT vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Đó là, số lượng NKT được học nghề và có việc làm vẫn còn hạn chế, thiếu chương trình, đội ngũ giáo viên dạy nghề.

Cùng với đó, trình độ học vấn của nhiều NKT còn thấp, cộng với tâm lý tự ti, mặc cảm của bản thân NKT và gia đình khiến cơ hội tiếp cận thông tin việc làm, nghề nghiệp của NKT còn hạn chế. Nhận thức của các cấp chính quyền, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư… trong việc tạo cơ hội việc làm cho NKT còn hạn chế. Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhận NKT vào làm việc chưa thực sự hiệu quả trong khi nhiều doanh nghiệp không muốn tuyển dụng NKT…

Tại hội thảo, các đại biểu đã nêu một số giải pháp thúc đẩy tạo việc làm cho NKT, bao gồm việc lồng ghép nội dung này trong triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia để có thêm nguồn lực thực hiện. Đó là các chương trình về xây dựng nông thôn mới; chương trình giảm nghèo bền vững; chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Cùng với đó, phải tiếp tục phát huy sự phối hợp với các cơ quan quản lý Nhà nước về NKT trong tham gia giải quyết việc làm cho NKT.

Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp hội về NKT Việt Nam Đặng Văn Thanh nhấn mạnh giải pháp nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương và các cấp hội, bảo đảm thực thi đúng chính sách, đặc biệt là Quyết định 1100/QĐ-TT ngày 21/6/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch thực hiện công ước của Liên hợp quốc về quyền của NKT và Chỉ thị 39 do Ban Bí thư ban hành ngày 1/11/2019 về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác NKT.

Chung quan điểm này, ông Tô Đức nhấn mạnh thêm một số giải pháp trọng điểm để bảo đảm quyền có việc làm của NKT. Thứ nhất, phải nâng cao nhận thức, khả năng tiếp cận cơ chế chính sách việc làm, sinh kế cho NKT. Bản thân NKT, gia đình NKT phải chủ động tìm kiếm thông tin, nắm rõ các quyền của mình.

Thứ hai, các bộ, ngành, cơ quan quản lý Nhà nước phải tăng cường hướng dẫn các địa phương chú trọng công tác cấp giấy chứng nhận cho NKT làm cơ sở giải quyết chính sách hỗ trợ cho NKT. Thứ ba, để giúp NKT có cơ hội học nghề, có việc làm, phải phát huy vai trò của chính quyền địa phương và các hội bảo vệ quyền của NKT, dựa trên dữ liệu lao động cụ thể về nhu cầu học nghề, việc làm của NKT.

Phạm Diệp