Để trẻ yếu thế được hưởng môi trường giáo dục bình đẳng

Hiệu quả từ các mô hình trường học an toàn, thân thiện

Là một ngôi trường tiêu biểu cho thành công của mô hình trường học an toàn, thân thiện, hòa nhập, nhiều năm nay, Trường Trung học phổ thông (THPT) Ba vì, huyện Ba Vì, Hà Nội đã tiếp nhận và dạy dỗ không ít học sinh yếu thế. Đặc biệt, hiện nay trường đang có 6 học sinh nhiễm HIV theo học. Các em học sinh này đều hòa nhập với các học sinh khác rất tốt.

Trong quá trình học tập không xảy ra tình trạng bị phân biệt đối xử, bị kì thị hay bất cứ sự phản ánh tiêu cực nào từ phía phụ huynh học sinh. Thậm chí, các em còn có những người bạn thân thiết là các bạn học sinh trong lớp và thường xuyên nhận được sự yêu thương, giúp đỡ của tất cả thầy cô, bạn bè trong trường.

Các em học sinh tại Trường THPT Ba Vì được hưởng môi trường giáo dục bình đẳng (Ảnh chụp trước khi dịch Covid-19 bùng phát).

Ông Nguyễn Đình Thắng - Hiệu trưởng Trường THPT Ba Vì cho hay: “Từ năm 2015-2016, Trường THPT Ba Vì bắt đầu tiếp nhận các em học sinh nhiễm HIV vào học. Đến thời điểm hiện tại, Trường đã tiếp nhận 18 học sinh. Trong đó có những em tốt nghiệp, ra trường đang theo học tại các trường đại học, cao đẳng, có em vào làm trong các doanh nghiệp và một số ở lại tiếp tục gắn bó và cống hiến cho Trung Tâm Bảo trợ xã hội số 2, xã Yên Bài, huyện Ba Vì - nơi nhận nuôi dưỡng các em từ thủa bé. Ngoài các em nhiễm HIV thì trường cũng đang tiếp nhận và hỗ trợ nhiều học sinh yếu thế khác như có dị tật bẩm sinh, nhận thức kém, trầm cảm nặng… các em học sinh này đều được đối xử bình đẳng và tạo điều kiện tối đa nhất”.

Không chỉ riêng Trường THPT Ba Vì, hiện nay, nhiều địa phương trên địa bàn thành phố Hà Nội cũng đang chú trọng tới mô hình này. Ngoài các trường phổ thông bình thường còn có một số trường chuyên biệt cho học sinh yếu thế như: Trường Tiểu học Bình Minh (quận Hoàn Kiếm) có chức năng, nhiệm vụ dạy học sinh khuyết tật trí tuệ và học sinh tiểu học học hòa nhập; Trường Phổ thông cơ sở Xã Đàn (quận Đống Đa) là trường dạy học sinh bình thường và học sinh khiếm thính chiếm khoảng 60%; Trường THCS Nguyễn Đình Chiểu (quận Hai Bà Trưng) dạy học sinh khiếm thị…

Các nhà trường chú trọng xây dựng kế hoạch hoạt động sao cho tất các học sinh đều được tham gia, đảm bảo sự thân thiện, bình đẳng. (Ảnh chụp trước khi dịch Covid-19 bùng phát).

Ông Kiều Cao Trinh - Phó Trưởng phòng Chính trị Tư tưởng, Sở GĐ&ĐT Hà Nội chia sẻ: Để tạo điều kiện cho các em học sinh yếu thế được hưởng môi trường giáo dục an toàn, hòa nhập, các trường chuyên biệt trên luôn chú trọng việc giáo dục học sinh về tri thức, thể chất nói riêng và văn - thể - mỹ nói chung. Đồng thời, xây dựng kế hoạch hoạt động sao cho tất cả học sinh đều có thể tham gia, đảm bảo sự thân thiện giữa học sinh bình thường và học sinh khiếm thính.

“Vì học sinh khiếm thính khó khăn trong việc nghe nên nhà trường tuyệt đối không để hiện tượng đi xe đạp, xe máy hay ô tô vào sân trường, cổng trường. Các gốc cây ở khu vực trường đều xây bồn bao quanh để tránh xe đi lại. Các hoạt động tập thể như chào cờ hàng tuần, chào mừng các ngày lễ lớn, tham quan dã ngoại tập thể và đặc biệt là Ngày hội Văn hoá - Thể thao chào mừng Ngày Khuyết tật Việt Nam 18/4, nhà trường giao cho Đoàn Đội thiết kế các cuộc thi, các trò chơi phù hợp mà ở đó học sinh bình thường và học sinh khiếm thính được cùng chơi, cùng thi…”, ông Trinh nhấn mạnh.

Chú trọng giải pháp tăng cường hoạt động công tác xã hội và tư vấn tâm lý trong trường học

Có thể thấy, trong thời gian qua với sự vào cuộc, phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành, phong trào xây dựng trường học an toàn, trường học thân thiện, trường học hạnh phúc, mô hình giáo dục hòa nhập,… cho học sinh các trường phổ thông nói chung và cho học sinh khuyết tật nói riêng được quan tâm và triển khai khá sâu rộng ở các trường phổ thông trong cả nước. Tuy nhiên, việc xây mô hình nhà trường an toàn, thân thiện và hòa nhập cho nhóm học sinh yếu thế là một mô hình mới mẻ, mang tính chất tổng hợp các mô hình trên

Theo TS. Lê Minh Công - Phó Trưởng khoa công tác xã hội, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh), hiện nay đang tồn tại rất nhiều rào cản đối với việc xây dựng mô hình trường học an toàn, thân thiện cho học sinh yếu thế, mà rào cản quan trọng nhất chính là nhận thức của cộng đồng về những khó khăn tâm lý của học sinh còn hạn chế. Cụ thể, nhiều giáo viên vẫn hiểu hoc sinh rối loạn học tập, rối loạn hành vi là do đạo đức kém, điều này dẫn tới việc không thực hiện các hoạt động trợ giúp mà chủ yếu là giáo dục (răn đe); nhiều phụ huynh không hiểu các vấn đề sức khoẻ tâm thần của các con nên thường không tiếp cận dịch vụ cho trẻ. Ngoài ra, năng lực phát hiện sớm và can thiệp tại trường học với nhóm giáo viên còn rất nhiều hạn chế. Chúng ta đã có đào tạo nhưng việc đào tạo vẫn chưa giúp họ được nhiều.

Tuyên truyền nâng cao nhận thức là một giải pháp quan trọng. (Ảnh chụp trước khi dịch Covid-19 bùng phát).

Trên cơ sở đó, TS. Lê Minh công đưa ra đề xuất cần thúc đẩy sự phát triển mạnh của đa dịch vụ từ các tổ chức khác nhau (công - tư - tôn giáo...) trên cơ sở mô hình tâm lý trường học được công bố bởi Bộ GD&ĐT. Bộ GD&ĐT có thể tham khảo sự đồng thuận của hội chuyên ngành trong việc thiết kế mô hình chuẩn phù hợp với Việt Nam, đồng thời, đưa ra các tiêu chuẩn và nguyên tắc đạo đức thực hành với các nhà chuyên môn cung cấp dịch vụ công tác xã hội và tư vấn tâm lý trường học trong trường học. Bên cạnh đó, cần trao quyền cho hiệu trưởng trong việc phát triển mô hình này trong trường học tại đơn vị của mình.

Còn ông Kiều Cao Trinh cho rằng, để xây dựng hiệu quả mô hình trường học an toàn, thân thiện cho học sinh yếu thế, điều cốt yếu nhất là phải xây dựng mối quan hệ phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa 3 môi trường giáo dục: gia đình, nhà trường, xã hội và giữa các cấp, các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức với trẻ em nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp thực hiện công tác phòng, chống bạo lực xâm hại trẻ em. Trong đó, gia đình và nhà trường giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc nuôi dưỡng, giáo dục trẻ em, hình thành và hoàn thiện nhân cách, trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết cho trẻ em, tạo điều kiện cho trẻ em phát triển một cách toàn diện nhất.

Từ kinh nghiệm thực tiễn, ông Nguyễn Đình Thắng - Hiệu trưởng Trường THPT Ba Vì cho hay, việc tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho phụ huynh và học sinh về trẻ yếu thế là việc làm hết sức quan trọng. Đơn cử như với các em học sinh nhiễm HIV của Trường THPT Ba Vì. Trước khi nhận các em vào trường học, Ban Giám hiệu đã kết hợp với các chuyên gia, bác sĩ để tổ chức các buổi tuyên truyền, truyền thông mà trước hết là cho toàn bộ giáo viên trong nhà trường hiểu đúng về căn bệnh này, cách phòng tránh lây nhiễm cũng như khả năng lây nhiễm. “Khi bản thân giáo viên hiểu đúng, thì chính các giáo viên sẽ là người truyền đạt lại cho các học sinh của mình và từ đó những hiểu lầm, rào cản được gỡ bỏ, các em học sinh yếu thế được đón nhận một cách hết sức thoải mái và được đối xử bình đẳng, công bằng”, ông Thắng chia sẻ.

Lê Thắm