Chỉ gói gọn trong vòng nửa ngày, nhưng trong nhiều giây phút Hội trường Diên Hồng như lặng đi trước những phản ánh, kiến nghị và cả tâm tư của đoàn viên, người lao động đến từ mọi miền đất nước; đại diện cho tất cả các lĩnh vực, phân ngành của nền kinh tế. Những phản ánh, kiến nghị thêm một góc nhìn toàn cảnh về đời sống, thu nhập, việc làm của người lao động để cơ quan lập pháp tối cao có thêm góc nhìn và kịp thời tháo gỡ về mặt cơ chế, chính sách cho người lao động.

Trước khi diễn ra Diễn đàn Người lao động, các cấp Công đoàn đã lấy ý kiến của công nhân lao động cả nước. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã ghi nhận có 1.589 kiến nghị của đoàn viên, người lao động được tổng hợp từ báo cáo của 79 Liên đoàn Lao động tỉnh, thành phố, Công đoàn ngành Trung ương, Công đoàn Tổng Công ty trực thuộc và hơn 3.000 ý kiến từ các cơ quan báo chí, các nền tảng mạng xã hội của các cấp Công đoàn.

Trong đó, nhiều vấn đề rất được đoàn viên, người lao động quan tâm như nhà ở; bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, việc rút bảo hiểm xã hội một lần; các giải pháp đảm bảo việc làm, nâng cao thu nhập, tăng lương tối thiểu, lương cho đối tượng cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang… Đặc biệt, nhiều ý kiến phản ánh những vấn đề xã hội nhức nhối của công nhân như tình trạng nợ đọng, trốn đóng bảo hiểm xã hội; những khó khăn trong khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe của công nhân, trong sinh hoạt văn hóa, thể thao; khó khăn trong chăm sóc, bảo vệ trẻ em là con công nhân…

Có mặt tại toà nhà Quốc hội nơi diễn ra Diễn đàn Người lao động từ rất sớm, anh Nguyễn Minh Sơn - Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH SWCC SHOWA Việt Nam hồi hộp cho biết: Đây là lần đầu tiên, Diễn đàn Người lao động được tổ chức, lại được tổ chức tại phòng họp Diên Hồng, nơi thường xuyên tổ chức các kỳ họp Quốc hội thường kỳ, nơi đưa ra các quyết sách về công tác lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng nên anh thấy Diễn đàn đặc biệt ý nghĩa.

“Là 1 trong 500 đại biểu dự Diễn đàn hôm nay tôi thực sự tự hào, xúc động và cũng rất hồi hộp vì ý kiến của tôi cùng các đại biểu khác sẽ được các đồng chí lãnh đạo Quốc hội, đại biểu Quốc hội các Bộ, ngành lắng nghe và giải quyết kịp thời”, anh Sơn chia sẻ.

Cũng như anh Sơn, chị Đào Thị Loan - công nhân Công ty TNHH Công nghiệp Hài Mỹ (tỉnh Bình Dương) chia sẻ, biết tin chị ra Hà Nội dự Diễn đàn Người lao động với Quốc hội, nhiều bạn bè, đồng nghiệp nhắn gửi là phải nói được các vấn đề mà rất nhiều công nhân đang quan tâm, trong đó có vấn đề nhà ở. Hiện, công nhân từ miền Bắc, miền Trung và cả miền Tây lên Bình Dương và các tỉnh, thành phố làm việc, hầu hết phải thuê nhà trọ; nhà thuê thường diện tích chật hẹp, ẩm thấp, tạm bợ, khó khăn trong sinh hoạt.

Đại diện cho 31.356 người lao động (100% là đoàn viên công đoàn) trong Công ty, anh Đinh Sỹ Phúc - Chủ tịch Công đoàn Công ty Taekwang Vina (tỉnh Đồng Nai) xúc động: Tôi rất xúc động và tự hào được có mặt tại Hội trường Diên Hồng của Quốc hội, nơi quyết sách những vấn đề quan trọng của đất nước trong vai một cử tri nói lên tâm tư, nguyện vọng của cán bộ Công đoàn, đoàn viên, người lao động với lãnh đạo Quốc hội. Được ra Hà Nội nhiều lần, nhưng lần này với tôi có một cảm xúc rất đặc biệt và trách nhiệm cũng rất nặng nề, vì nhiều đoàn viên gửi gắm đối với tôi.

Cũng là một Chủ tịch Công đoàn cơ sở, người trực tiếp thấu hiểu khó khăn vướng mắc cũng như tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên, công nhân lao động, anh Lại Hoàng Dũng - Chủ tịch Công đoàn Công ty Samsung Electronic cũng cho biết, rất đông công nhân lao động đã gửi gắm kiến nghị tới anh.

Anh Dũng cũng cho biết, anh rất hiểu anh chị em công nhân sẽ luôn cố gắng lao động, sản xuất khi đất nước, doanh nghiệp cần (như khi cả nước ta phải chống chọi với dịch bệnh Covid-19 vừa qua). Nhưng hầu hết anh chị em công nhân đều mong muốn được giảm giờ làm để có thêm thời gian chăm sóc gia đình, nhất là con nhỏ và tái sản xuất sức lao động.

Cũng theo anh Dũng việc giảm giờ làm là rất cần thiết cho người lao động, các đồng chí lãnh đạo cũng hết sức yên tâm, khi các doanh nghiệp cần huy động làm thêm giờ, người lao động luôn sẵn sàng nhằm nâng cao thu nhập và giúp doanh nghiệp đáp ứng đơn hàng. Thậm chí, khi hầu hết các doanh nghiệp có nhu cầu làm thêm giờ, người lao động cũng rất chia sẻ. Vì vậy tại Diễn đàn anh Dũng nêu ý kiến và mong Quốc hội quan tâm giám sát, thúc đẩy để vấn đề giảm giờ làm việc sớm trở thành hiện thực.

Tại Diễn đàn, chị Đào Thị Loan - công nhân Công ty TNHH Công nghiệp Hài Mỹ (tỉnh Bình Dương) nêu: Bản thân rất mừng khi được biết Chính phủ có đề án xây 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho công nhân và người người có thu nhập thấp. Nhất là gần đây trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) được Quốc hội thảo luận, nhiều đại biểu tán thành việc cho phép Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam được tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân. Đây là một tin vui đối với công nhân lao động, tuy nhiên chị Loan cũng băn khoăn lo lắng khi có thông tin các doanh nghiệp chưa mặn mà với nhà ở xã hội.

Chị Loan mong Quốc hội sớm sửa luật để các doanh nghiệp và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam có điều kiện thuận lợi, triển khai các dự án nhà ở cho công nhân, đồng thời Chính phủ và chính quyền các địa phương dành kinh phí xứng đáng cho nhiệm vụ xây dựng nhà ở cho công nhân và người có thu nhập thấp.

Cũng như chị Loan, anh Nguyễn Minh Sơn - Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH SWCC SHOWA Việt Nam nêu, qua nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của công nhân lao động, Ban Chấp hành Công đoàn Công ty TNHH SWCC SHOWA Việt Nam thấy anh chị em công nhân vui mừng, trông đợi vào gói hỗ trợ lãi suất tín dụng 120 nghìn tỷ đồng, áp dụng cho cả chủ đầu tư dự án và người mua, thuê nhà ở xã hội do Chính phủ vừa ban hành trong Đề án 1 triệu căn hộ.

Tuy nhiên, mức lãi suất 8,2%/năm vẫn là rất cao, quá sức chịu đựng của người có thu nhập thấp đô thị; thời gian ưu đãi của gói tín dụng đối với người mua nhà chỉ trong 5 năm là quá ngắn, gây tâm lý bất an cho công nhân, người lao động khi vay. Thực tế gần như công nhân lao động chưa tiếp cận được nguồn vốn này. Tại Diễn đàn anh Sơn đề nghị Quốc hội giám sát và yêu cầu Chính phủ có giải pháp về vấn đề này để giúp người lao động tiếp cận được nguồn vốn.

Anh Sơn cũng cho rằng chủ trương Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam làm cơ quan chủ quản dự án xây nhà xã hội cho công nhân lao động là rất phù hợp. Khi Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tham gia sẽ tạo điều kiện cho người lao động có cơ hội được thuê, mua nhà ở với giá cả hợp lý, phù hợp với khả năng tài chính của công nhân lao động.

Đại diện cho đoàn viên Tổng Công ty CP Bưu chính Viettel tham dự Diễn đàn, anh Nguyễn Việt Anh - đoàn viên công đoàn Công ty chia sẻ là một công nhân lao động anh chứng kiến rất nhiều khu công nghiệp có vài trăm nghìn công nhân nhưng vắng bóng các khu chung cư cho công nhân. Công nhân đành phải thuê nhà dân, do tiền ít nên thuê nhà xập xệ, nhỏ hẹp, thiếu ánh sáng, mất an ninh, an toàn. Chính vì vậy tại Diễn đàn anh Việt Anh mong Quốc hội, Chính phủ quan tâm đặc biệt vấn đề nhà ở cho công nhân, để công nhân an cư, lạc nghiệp. “Tôi tin là khi công nhân được quan tâm, có nhà thuê đảm bảo giá ưu đãi, chất lượng, chắc chắn anh chị em không phụ lòng sự quan tâm đó, sẽ làm việc với năng suất cao, chất lượng tốt hơn để đóng góp vào sự phát triển đất nước”, anh Việt Anh nêu.

Ngoài ý kiến về nhà ở, tại Diễn đàn các cán bộ Công đoàn, người lao động cũng gửi gắm đến các đồng chí lãnh đạo Quốc hội, các Bộ, ban, ngành kiến nghị về các chế độ chính sách như chế độ tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của người lao động.

Anh Đinh Sỹ Phúc - Chủ tịch Công đoàn Công ty Taekwang Vina (tỉnh Đồng Nai), cho biết, gần đây, khi một số Công đoàn cơ sở và cấp trên cơ sở lấy ý kiến công nhân lao động về dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), có nhiều ý kiến băn khoăn lo lắng, đó là dường như quyền lợi của người lao động đang có xu hướng suy giảm. “Trong lần sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội tới đây, đề nghị Quốc hội nghiên cứu, ban hành các quy định để không làm suy giảm quyền lợi của người lao động; tạo sự linh hoạt, hấp dẫn, thu hút người lao động tham gia bảo hiểm xã hội và giữ chân người lao động gắn bó lâu dài với hệ thống bảo hiểm xã hội”, anh Phúc nêu kiến nghị.

Cũng như anh Phúc, chị Lương Thị Tho - công nhân Xí nghiệp Quản lý và xử lý chất thải Đình Vũ (thành phố Hải Phòng) cho biết, hiện công nhân lao động rất lo lắng, bức xúc trước tình trạng doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền đóng bảo hiểm xã hội của người lao động. Để giảm thiểu tình trạng này, bên cạnh việc tăng cường các biện pháp thanh tra, kiểm tra, xử phạt người vi phạm, chị Lương Thị Thọ đề nghị Quốc hội khi sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội cần có các quy định rõ vai trò, quyền và trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội để hạn chế tình trạng trốn đóng, chậm đóng bảo hiểm xã hội gia tăng. Pháp luật cần có cơ chế phòng ngừa và giải quyết quyền lợi của người lao động khi doanh nghiệp bị phá sản, chủ doanh nghiệp bỏ trốn; có cơ chế tín dụng ưu đãi hỗ trợ người lao động khi gặp khó khăn để người lao động không phải chọn rút bảo hiểm xã hội một lần.

Đồng thời đề nghị Quốc hội sửa đổi bỏ quy định trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội: Công đoàn khởi kiện phải được người lao động ủy quyền, vì Công đoàn là tổ chức đại diện đương nhiên cho người lao động theo Điều 10 Hiến pháp và Điều l Luật Công đoàn. Nếu yêu cầu người lao động ủy quyền sẽ tăng thêm thủ tục hành chính, đối với những doanh nghiệp đông công nhân, vài chục nghìn người thì sẽ rất tốn kém thời gian, công sức và thiếu tính khả thi, thay vào đó, chỉ cần người lao động đề nghị với Công đoàn thay mặt họ khởi kiện là đủ.

Chị Lê Thị Hà - Chủ tịch Công đoàn Công ty may Minh Anh, tỉnh Nghệ An, cũng cho biết, qua chia sẻ của đồng nghiệp ở nhiều doanh nghiệp cả nước khi phải chứng kiến cảnh rất nhiều nữ công nhân sinh nở không được hưởng tiền thai sản, có bạn công nhân con đã 8 tuổi mẹ vẫn không được hưởng chế độ gì; nhiều người lao động thất nghiệp lâm vào cảnh ốm đau, mà không có được trợ cấp thất nghiệp; có người nghỉ hưu 7-8 năm mà vẫn chưa được cầm sổ hưu.

“Đó cũng là lý do mà nhiều người mất niềm tin, muốn rút bảo hiểm xã hội một lần để còn lo cho cuộc sống trước mắt. Nếu cứ để như thế, chúng ta đang nợ và có lỗi với người lao động, vì họ chỉ biết đóng đủ, chứ họ không biết gì đến lỗi của người khác, còn hậu quả thì chính họ phải gánh chịu. Rất mong Quốc hội và các cơ quan sớm giải quyết vấn đề này”, chị Hà nêu kiến nghị.

Chị H'Chuyên Niê - công nhân Nông trường cao su Cuôr Đăng, Công ty cổ phần cao su Đắk Lắk (tỉnh Đắk Lắk) đề nghị Quốc hội quan tâm giám sát, có giải pháp tiếp tục cải thiện lương cho công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và mức lương tối thiểu vùng để người lao động nâng cao chất lượng cuộc sống, tạo thêm động lực tiếp tục cống hiến cho cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và đất nước.

Là người công tác ở vùng khó khăn lại xa nhà nhiều năm, thầy giáo Trần Mạnh Hùng - giáo viên huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, cho biết bản thân thầy 9 năm công tác xa nhà, phải gửi con ở nhà cho người thân, các đồng nghiệp cũng vậy để lên biên giới cắm bản, thực hiện sự nghiệp giáo dục nơi biên giới. Thầy Hùng mong muốn, Quốc hội quan tâm nhà ở công vụ cho giáo viên tại vùng núi, hải đảo; đề xuất quy định giáo viên mầm non là nghề nặng nhọc, độc hại.

Bác sĩ Nguyễn Văn Trung - Bác sĩ, Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Nhi Thanh Hóa nêu ý kiến, vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 05/2023/NĐ-CP bổ sung phụ cấp ưu đãi nghề cho viên chức y tế dự phòng, y tế ở cơ sở có mức phụ cấp ưu đãi nghề từ mức 40 - 70% lên mức 100% trong 2 năm 2022, 2023. Tuy nhiên, đội ngũ cán bộ làm công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình lại không được hưởng phụ cấp ưu đãi này, mặc dù họ cũng là biên chế của ngành Y tế. Đây là thiệt thòi của đội ngũ cán bộ dân số làm công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình. Bác sĩ Trung đề xuất Quốc hội tiếp tục nghiên cứu tăng lương cho công chức, viên chức ngành đặc thù, trong đó là ngành y tế.

Nội dung: Trần Vũ - Phương Thảo | Đồ họa: Đức Hà