Khi AI giúp xử lý gian lận hoàn thuế

Sau một năm đưa hóa đơn điện tử vào áp dụng, tình trạng mua bán và sử dụng hóa đơn bất hợp pháp đã được kiểm soát. Với việc áp dụng dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI), Hệ thống Phân tích cơ sở dữ liệu và Quản lý hóa đơn điện tử dễ dàng truy vết và tìm ra trường hợp nghi ngờ mua bán hóa đơn bất hợp pháp. Việc mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp được phát hiện nhanh hơn so với khi sử dụng hóa đơn giấy.

Ảnh minh họa

Mặc dù hàng loạt vụ mua bán hóa đơn bị phanh phui, nhưng trên mạng xã hội vẫn còn khá nhiều cá nhân rao bán hóa đơn điện tử. Tình trạng rao bán hóa đơn điện tử trên mạng thời gian vừa qua còn có sự thiếu hiểu biết pháp luật về thuế. Đơn cử, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu hàng nông sản, thu mua hàng phế liệu, hoạt động trong lĩnh vực xây dựng… thu mua hàng hóa của người trực tiếp sản xuất nhỏ hoặc thu mua nhỏ lẻ từ các đầu mối thu gom không có hóa đơn, sau đó tìm mua hóa đơn.Do thiếu hiểu biết về chính sách thuế, các doanh nghiệp này cho rằng, cần phải có hóa đơn mới hợp lý hóa được hàng hóa mua vào, nên họ đi tìm mua hóa đơn điện tử trên mạng xã hội, mà không biết rằng, trong những trường hợp như vậy, chỉ cần có bảng kê mua hàng hóa.

Để xử lý tận gốc tình trạng bán hóa đơn trên mạng, Tổng cục Thuế đã và đang phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông ghi nhận các đầu mối, tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, website rao bán hóa đơn để xử lý. Nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật đến mức phải điều tra, truy tố, Tổng cục Thuế sẽ gửi hồ sơ sang cơ quan Công an để xử lý.

Cũng thông qua Big Data, AI, ngành Thuế đã phát hiện một bộ phận đối tượng thành lập doanh nghiệp nhưng không hoạt động sản xuất, kinh doanh chính đáng, mà chỉ nhằm bán hóa đơn, gây thất thoát và chiếm đoạt ngân sách của Nhà nước. Mua bán, sử dụng hóa đơn mua bất hợp pháp là hành vi vi phạm pháp luật đã được quy định trong Bộ luật Hình sự, Luật Quản lý thuế.

“Kiên quyết không hoàn thuế giá trị gia tăng đối với hồ sơ có dấu hiệu gian lận”, đó là quan điểm chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc tại Hội nghị giao ban trực tuyến đánh giá tình hình thực hiện chương trình công tác tháng 7 và kế hoạch triển khai chương trình công tác tháng 8 năm 2023.

Báo cáo về kết quả triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, Quyền Tổng cục trưởng Cục Thuế Mai Xuân Thành cho biết, tính đến ngày 20/7 đã có trên 27.430 doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khởi tạo từ máy tính tiền. Số lượng hóa đơn có mã khởi tạo từ máy tính tiền là 13,9 triệu hóa đơn, tương ứng với tổng doanh thu trên hóa đơn đạt trên 14.384 tỷ đồng; số thuế thu được là trên 870 tỷ đồng.

Lãnh đạo Tổng cục Thuế cũng khẳng định, việc áp dụng hóa đơn điện tử tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình phát hành hóa đơn, mua bán hàng hóa và quản trị doanh nghiệp tốt hơn. Đồng thời, qua hóa đơn điện tử, công tác quản lý thuế của cơ quan thuế kịp thời phát hiện các trường hợp gian lận về hóa đơn, qua đó góp phần làm lành mạnh môi trường kinh doanh, công bằng trong cạnh tranh.

Đối với công tác hoàn thuế giá trị gia tăng, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế đã ban hành văn bản chỉ đạo Cục Thuế trên toàn quốc và thành lập đoàn kiểm tra làm việc với các Cục Thuế để đẩy nhanh tiến độ hoàn thuế, qua đó kết quả hoàn thuế tháng 7 cao hơn so với tháng trước.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, trong thời gian tới tình hình có nhiều khó khăn, thách thức, toàn ngành Tài chính trong đó có ngành Thuế cần tiếp tục triển khai quyết liệt, hiệu quả các giải pháp quản lý thu thuế, tập trung thu đúng, thu đủ, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước những tháng cuối năm 2023. Đồng thời, Bộ trưởng chỉ đạo Tổng cục Thuế cần sớm hoàn thành xây dựng dự toán thu ngân sách Nhà nước năm 2024; hoàn thiện quy định của pháp luật về thuế; tăng cường công tác ngăn chặn hiệu quả việc sử dụng hóa đơn điện tử giả, gian lận trong hoàn thuế giá trị gia tăng.

“Tổng cục Thuế cần tăng cường ngăn chặn hiệu quả việc sử dụng hóa đơn điện tử giả, gian lận trong hoàn thuế giá trị gia tăng; tăng cường thanh tra, kiểm tra chống gian lận, trốn thuế, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để phân tích, đánh giá rủi ro, đặc biệt có giải pháp quyết liệt ngăn chặn sử dụng hóa đơn điện tử bất hợp pháp để phòng chống gian lận hoàn thuế, ngăn chặn, phát hiện từ sớm, từ xa đối với các hành vi gian lận về thuế. Đồng thời tập trung giải quyết các hồ sơ hoàn thuế đảm bảo công khai minh bạch, kiên quyết không hoàn thuế đối với hồ sơ không đủ điều kiện, hồ sơ có dấu hiệu gian lận cần chuyển cho cơ quan Công an phối hợp xử lý đúng theo quy định của pháp luật”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.

Rõ ràng, việc ngành Thuế sử dụng tiến bộ của công nghệ như Big Data, AI không chỉ kiểm soát tốt hơn vấn nạn trốn thuế, gian lận thuế thông qua hoàn thuế giá trị gia tăng... Mà còn là tiếng chuông cảnh tỉnh với những đơn vị, doanh nghiệp có ý định làm ăn gian dối, dựng doanh nghiệp ma để lừa đảo…

Bảo Thoa