Nhiều đơn vị tại TP.HCM nợ đọng gần 4.900 tỷ đồng tiền BHXH

Theo cơ quan BHXH TP.HCM, trong số gần 4.900 tỷ đồng tiền nợ đọng BHXH có hơn 580 tỷ đồng thuộc diện khó thu, có 6.641 đơn vị nợ trên 12 tháng với số tiền nợ trên 423 tỷ đồng.

Tính từ ngày 1/1 - 31/1/2023 cơ quan BHXH TP.HCM đã trình chuyển Ủy ban nhân dân (UBND) TP.HCM ban hành quyết định xử phạt theo thẩm quyền đối với 115 đơn vị với tổng số tiền nợ quỹ BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) - bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp 155 tỷ đồng, tổng số tiền xử phạt (115 quyết định) gần 16 tỷ đồng. Trong đó đã có 12 đơn vị chấp hành quyết định xử phạt với số tiền phạt đã nộp hơn 1,8 tỷ đồng; có 62 đơn vị khắc phục số nợ với tổng số tiền 22,3 tỷ đồng.

Theo BHXH TP.HCM, nguyên nhân dẫn tới số nợ đọng BHXH ở mức cao là do tính tự giác chấp hành pháp luật BHXH, BHYT của một số đơn vị chưa cao, đặc biệt là các đơn vị sử dụng ít lao động. Công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng chưa đạt hiệu quả mong muốn.

Cùng với đó là bất cập trong chế tài xử lý đối với các đơn vị "chây ì" không thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động. Cơ quan BHXH chưa được giao đầy đủ trách nhiệm xử lý hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHTN, BHYT nên việc thanh tra, kiểm tra và thực hiện các chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực này chưa đủ sức răn đe. Việc tổ chức thực hiện xử phạt chưa nghiêm, chưa kiên quyết dẫn đến một số đơn vị sử dụng lao động còn coi thường pháp luật, không chấp hành việc xử phạt, vẫn cố tình nợ đọng kéo dài qua nhiều năm hoặc trục lợi chính sách BHXH, BHYT.

Việc nợ đọng tiền BHXH sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi người lao động. Trong ảnh, công nhân Công ty TNHH PouYuen Việt Nam sau giờ tan ca. (Ảnh Minh Tuấn)

Đáng chú ý là do ảnh hưởng của dịch Covid-19 kéo dài nên hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, các doanh nghiệp trong ngành dệt may, da giày hoạt động không ổn định, thiếu đơn hàng buộc phải cắt giảm nhân sự. Người lao động bị mất thu nhập nên không có điều kiện tiếp tục tham gia BHXH và có xu hướng nhận BHXH một lần tăng cao, không quan tâm đến việc đóng BHXH tự nguyện để hưởng lâu dài.

Cùng với đó là do khối lượng công việc tăng quá nhanh, phát sinh nhiều nên nhiều viên chức không chịu được áp lực phải nghỉ việc. Mặc dù đã có nhiều giải pháp hợp lý hóa quy trình nghiệp vụ, ứng dụng công nghệ thông tin để xử lý hầu hết các lĩnh vực nghiệp vụ, nhưng có những công việc đòi hỏi phải có đủ nhân lực để thực hiện trực tiếp như tiếp nhận và trả hồ sơ, tiếp công dân, tư vấn đường dây nóng, kiểm tra - đốc thu, thanh tra tại các doanh nghiệp, giám sát tại các cơ sở khám chữa bệnh, nên việc thiếu hụt nhân sự là khó khăn lớn đối với BHXH TP.HCM.

Từ thực trạng nêu trên, cơ quan BHXH TP.HCM kiến nghị cơ quan Trung ương nghiên cứu điều chỉnh thống nhất chung việc hướng dẫn xử lý vi phạm hành chính theo từng hành vi trốn đóng, chậm đóng BHXH theo các Nghị định của Chính phủ phù hợp với tội danh “Trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN” được quy định tại Điều 216 Bộ luật Hình sự.

Mặt khác cần có sự tham gia của UBND các cấp, công an, tòa án, viện kiểm sát và các cơ quan ban ngành vào các đoàn thanh tra, kiểm tra do Sở Lao động - Thương binh và Xã hội hoặc cơ quan BHXH TP.HCM tổ chức.

Về nhiệm vụ của ngành, cơ quan BHXH TP.HCM sẽ thực hiện tốt công tác đốc thu, giảm nợ, tăng cường đối chiếu thu tại cơ sở. Đảm bảo công tác quản lý thu đúng quy định, quản lý đơn vị chặt chẽ về người tham gia, mức đóng và phương thức đóng, qua đó nắm bắt được tình hình kinh doanh của doanh nghiệp để thu đúng, thu đủ.

Tổ chức thanh tra, kiểm tra thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN các đơn vị sử dụng lao động, đại lý thu, cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn Thành phố; thực hiện nghiêm các biện pháp xử phạt theo quy định, xử lý những cá nhân, tổ chức vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN. Phối hợp với cơ quan công an, viện kiểm sát về việc thu thập hồ sơ chuyển điều tra, xử lý hình sự, chuyển hồ sơ đề nghị xử lý hình sự. Đồng thời phối hợp với các sở, ngành trong công tác thu hồi nợ, ngăn ngừa những trường hợp lạm dụng để trốn đóng, chậm đóng hoặc trục lợi quỹ BHXH, BHYT, BHTN.

Trần Tình