Nâng chất lượng cuộc sống theo hướng đô thị xanh

Cơ hội song hành với thách thức

Là một trong hai đô thị loại đặc biệt của Việt Nam, Hà Nội cũng gặp phải những vấn đề phát sinh do tốc độ đô thị hóa quá nhanh, do đó, Nghị quyết Đại hội XVII Đảng bộ Thành phố đã xác định mục tiêu: Đến năm 2025, Thủ đô phát triển nhanh và bền vững theo hướng đô thị xanh, thành phố thông minh, hiện đại; đến năm 2030, Hà Nội trở thành thành phố “xanh - thông minh - hiện đại” trên cơ sở phát huy các lợi thế, tiềm năng của Thủ đô.

Cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội, đòi hỏi của người dân về “sống xanh” cũng được tăng lên.

Điểm lại những kết quả đạt được trong thời gian qua, tại Hội thảo khoa học “Phát triển nhanh và bền vững Thủ đô theo hướng đô thị xanh, thành phố thông minh và hiện đại”, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Thị Tuyến cho biết, thành phố đã phát triển và hoàn thiện chính quyền điện tử, xây dựng chính quyền thông minh thông qua việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan Nhà nước. Hà Nội triển khai nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu cấp tỉnh kết nối với nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia, sẵn sàng khai thác các cơ sở dữ liệu quốc gia, hệ thống thông tin có quy mô, phạm vi từ trung ương đến địa phương từ năm 2020. Thành phố cũng đã có những đột phá trong cải cách hành chính, tăng tính minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp và tổ chức khi thực hiện thủ tục, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, bất cập.

Hà Nội tích cực ứng dụng khoa học, công nghệ vào giải quyết một số vấn đề cấp bách của đô thị, tạo các thành tố vững chắc xây dựng thành phố thông minh, nhất là trong lĩnh vực giao thông (như xử lý vi phạm, phân tích, điều khiển giao thông tự động qua hệ thống camera, quản lý đỗ xe qua ứng dụng iParking, số hóa dữ liệu cấp bằng lái xe,…); trong lĩnh vực y tế (như triển khai phần mềm quản lý hồ sơ người bệnh bằng bệnh án điện tử, quản lý viện phí, quản lý dược, quản lý xét nghiệm, kê đơn thuốc và điều trị ngoại trú, áp dụng mã vạch QR code, thẻ từ trong việc xác định người bệnh, triển khai ứng dụng “Sổ sức khỏe điện tử”…); trong lĩnh vực giáo dục (dạy và học trực tuyến), trong lĩnh vực quản lý thuế và nhiều lĩnh vực khác.

Có thể thấy, những năm qua, Hà Nội đã hình thành cơ bản các thành phần cốt lõi của thành phố thông minh, sở hữu những cơ hội lớn để phát triển đô thị xanh, thông minh bền vững, vận hành hiệu quả bằng công nghệ và hài hòa với môi trường. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến cũng điểm ra những tồn tại, hạn chế và thách thức: Công tác cải cách hành chính chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển. Năm 2020, chỉ số cải cách hành chính (PAR Index) của Hà Nội xếp thứ 8/63 tỉnh, thành phố, giảm 6 bậc sau 3 năm liên tiếp (2017, 2018, 2019). Nguồn nhân lực chất lượng cao đủ năng lực đáp ứng cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vẫn còn thiếu. Cơ sở vật chất phục vụ giáo dục - đào tạo ở những khu vực mật độ dân số cao, đô thị hóa nhanh còn chưa đáp ứng được yêu cầu. Quy mô, mật độ và tốc độ gia tăng dân số đô thị của Thành phố diễn ra nhanh gây ra những áp lực không nhỏ trong giải quyết các vấn đề an sinh xã hội và quản lý quy hoạch, quản lý dân cư, quản lý đất đai; hạ tầng giao thông chưa đáp ứng được so với tốc độ đô thị hóa…

Hướng tới đô thị “thông minh - xanh - bền vững”

Để Hà Nội thực hiện được mục tiêu phát triển đô thị “thông minh - xanh - bền vững”, mô hình phát triển thành phố thông minh của Hà Nội đã được hướng đến các mục tiêu là đô thị đáng sống. Hà Nội trước hết phải là đô thị sống tốt, chất lượng sống đô thị luôn được cải thiện về mọi mặt, hướng tới phục vụ người dân.

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Hoàng Cao Thắng, giai đoạn 2015-2020 Hà Nội bắt đầu xuất hiện các công trình được công nhận công trình xanh. Song Phó giám đốc Sở Xây dựng cũng nhìn nhận, nhiều chủ đầu tư công trình, dự án chưa quan tâm đến việc xây dựng các công trình xanh. Do đó, số lượng công trình xanh trên địa bàn Thành phố còn hạn chế so với nhiều Thủ đô khác trên thế giới. Các doanh nghiệp còn khó khăn trong việc tiếp cận các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư để hỗ trợ tín dụng, hỗ trợ vay vốn ưu đãi đối với các dự án đáp ứng yêu cầu về tiêu chuẩn công trình xanh.

Ngoài ra, theo ông Hoàng Cao Thắng, nguyên nhân dẫn tới tình trạng doanh nghiệp không mặn mà là do các chính sách ưu đãi của Hà Nội đối với các công trình, dự án xanh còn chưa thực sự hấp dẫn, trong khi đó chi phí đầu tư cho các hạng mục dự án này lại cao hơn so với loại nguyên vật liệu thông thường, dù hiệu quả lâu dài là không thể phủ nhận. “Giai đoạn 2021-2025, Thành phố cần ưu tiên thực hiện mục tiêu xây dựng đô thị tăng trưởng xanh, đặc biệt là ưu tiên huy động, bố trí các nguồn lực thực hiện xây dựng đô thị tăng trưởng xanh. Trong đó, cần có cơ chế, chính sách ưu đãi, khuyến khích, huy động nguồn lực xã hội trong nước và quốc tế”, Phó giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội chia sẻ.

Ở góc độ khoa học, PGS.TS Phạm Minh Anh - Trường Đào tạo cán bộ Lê Hồng Phong, cho rằng, Hà Nội cần tập trung quy hoạch và đầu tư xây dựng hạ tầng số đồng bộ, hiện đại, bảo mật cao bảo đảm tạo ra không gian số có mạng lưới chia sẻ thông tin rộng khắp, có khả năng kết nối ở tốc độ cao và tương tác, trải nghiệm liền mạch, đáp ứng nhu cầu quản lý, sản xuất, học tập và cuộc sống.

“Mục tiêu xây dựng đô thị thông minh là của cư dân, do cư dân và vì cư dân Thủ đô. Đô thị thông minh phải có cư dân và nhà quản lý thông minh. Do đó, Thành phố cần tập trung xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao nhận thức về lợi ích của đô thị thông minh, nâng cao năng lực ứng dụng và quản lý chính quyền số, kinh tế số, xã hội số dành cho cán bộ lãnh đạo, quản lý cũng như mọi người dân bằng nhiều hình thức khác nhau. Thành phố cần có chiến lược, kế hoạch xây dựng đô thị thông minh theo từng giai đoạn với mục tiêu rõ ràng, các dự án thực hiện có trọng tâm trọng điểm và tích cực hỗ trợ các nhà đầu tư”, PGS.TS Phạm Minh Anh nhấn mạnh…

Được biết, để hoàn thành mục tiêu phát triển đô thị “xanh - thông minh - hiện đại” trong giai đoạn 2021-2025, thành phố Hà Nội tiếp tục rà soát, điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, các quy hoạch đô thị và chương trình phát triển đô thị theo hướng tăng trưởng xanh và ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh; thực hiện quản lý phát triển đô thị xanh, với các hành động ưu tiên như hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật, ban hành cơ chế, chính sách, đào tạo nguồn nhân lực, đồng thời huy động, bố trí các nguồn lực xây dựng đô thị tăng trưởng xanh./.

Tuấn Dũng