Tỉnh táo trước “ma trận” tin giả về Covid-19

Đánh lận sự thật

Thời điểm này, trước sự bùng phát của dịch Covid-19, cả hệ thống chính trị và nhân dân đều nêu cao tinh thần “chống dịch như chống giặc”, quyết tâm đẩy lùi, chiến thắng đại dịch. Tuy nhiên, đi ngược tinh thần cả nước chung tay chống dịch, một số đối tượng đã phát tán trên không gian mạng nhiều thông tin sai sự thật, xuyên tạc tình hình dịch bệnh và công tác chỉ đạo, điều hành của Nhà nước, các cấp chính quyền trong nỗ lực phòng, chống dịch bệnh.

Điển hình, ngày 10/5, Công an thành phố Hà Nội phối hợp Sở Thông tin và Truyền thông phạt 12,5 triệu đồng và yêu cầu gỡ bài viết đối với anh T.V.D. (sinh năm 1982, trú tại quận Hoàng Mai, Hà Nội) vì hành vi sử dụng tài khoản Facebook có tên “Hà Nội phố” để đăng tin “Hà Nội phố thông thoáng trong ngày đầu phong tỏa” kèm 1 video về trải nghiệm đường phố Hà Nội ngày 4/5/2021.

Một tin giả về dịch Covid-19 trên Internet. Ảnh minh họa

Qua xác minh, lực lượng chức năng khẳng định nội dung thông tin đăng tải trên là sai sự thật, vi phạm quy định tại Điều 5 Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15/7/2013 của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng. Đây là thông tin nguy hại khiến cho một bộ phận người dân cảm thấy lo lắng, bất an.

Thực tế, ít ngày gần đây trên mạng xã hội Facebook, YouTube, nhiều đối tượng cũng đã thông tin sai lệch theo hướng nghiêm trọng hóa tình hình dịch bệnh ở Bắc Giang là không thể kiểm soát được theo kiểu “Bắc Giang toang rồi”; “Bắc Giang vỡ trận vì ổ dịch khu công nghiệp”...

Đáng lo ngại hơn, một số thông tin sai sự thật, có ý xuyên tạc, phê phán chính quyền, hệ thống chính trị lơ là, thờ ơ với công tác phòng, chống dịch bệnh, đối đãi không tử tế, bỏ rơi người bệnh khu cách ly… Phải khẳng định, những thông tin như đề cập ở trên hoàn toàn không chính xác và gây khó khăn cho công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Vì sao những thông tin giả, thiếu chính xác vẫn còn đất sống dù các cơ quan chức năng tăng cường vào cuộc chấn chỉnh?. Theo tìm hiểu, trong dòng chảy thông tin về dịch bệnh, rất nhiều người muốn được tham gia, thể hiện mình là người nhạy cảm với thời cuộc, có tác động đến xã hội.

Có người lợi dụng sự nhẹ dạ của nhiều người đã phao tin nhảm, nhằm câu like, view để họ bán được mặt hàng nào đó. Và như vậy, họ chọn cách tung ra những thông chưa kiểm chứng, thậm chí nguy hiểm, độc hại để gây hoang mang trong xã hội. Điều đáng lo là, những tin tức gây hoang mang như vậy thì lại càng được lan truyền, chia sẻ nhanh.

Nhìn rộng hơn, các tin thất thiệt còn có khả năng tạo tâm lý phản đối, mâu thuẫn trong xã hội khiến người dân không tin tưởng vào các cơ quan chức năng, chính quyền. Đặc biệt, những thông tin bóp méo, xuyên tạc, sai sự thật ít nhiều đã khiến thế giới hoài nghi, hiểu chưa đúng, chưa đầy đủ về quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, quyết tâm và kết quả phòng, chống dịch Covid-19 của Việt Nam; gây ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ đối ngoại của Việt Nam với các nước trong khu vực và thế giới.

Cần các biện pháp xử lý nghiêm minh

Thực tế, để đấu tranh, ngăn chặn, xử lý thông tin sai trái, vi phạm pháp luật trên Internet và mạng xã hội luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm, xác định là nhiệm vụ cấp bách, quan trọng. Dễ thấy, thời gian qua, Trung tâm Xử lý tin giả Việt Nam thuộc Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông đã liên tục công bố các thông tin giả mạo. Trên “mặt trận” truyền thông, từ Internet (gồm trang tin, báo điện tử, mạng xã hội...) cũng đã có rất nhiều bài viết hay và bổ ích giúp người dân cập nhật tình hình và biết cách phòng tránh bệnh dịch.

Tại các bến xe, hình thức tuyên truyền trực quan về cách phòng, chống dịch Covid-19 cũng được đẩy mạnh. Ảnh: Giang Nam

Ở khía cạnh pháp lý, theo tìm hiểu hàng loạt các quy định, nghị định tăng cường hiệu quả công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm trên mạng Internet đã được ban hành. Cụ thể, theo quy định của Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử, các đối tượng lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân sẽ bị phạt từ 5 - 10 triệu đồng; đối với tổ chức sẽ bị phạt từ 10 - 20 triệu đồng.

Ngoài ra, Luật An ninh mạng với 7 Chương, 43 Điều quy định về hoạt động bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trên không gian mạng cũng có điều khoản nghiêm cấm hành vi thông tin sai sự thật gây hoang mang cộng đồng, thiệt hại xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.

Theo đó, người có hành vi vi phạm quy định của luật này thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, Bộ luật Hình sự năm 2015 có quy định trường hợp người có hành vi đưa lên mạng xã hội thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, thông tin xuyên tạc gây dư luận xấu thì bị xử lý về Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông, với khung hình phạt cao nhất là bị phạt tiền từ 200 triệu đồng đến 1 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 2-7 năm…

Dẫn như vậy để thấy, các ngành chức năng đã nhìn nhận rất rõ mối nguy hại từ tin giả, tin không chính xác trên môi trường Internet, kèm đó là hệ thống pháp lý cũng từng bước được hoàn thiện với các quy định chặt chẽ và có tính răn đe hơn. Tuy nhiên, tăng cường các biện pháp kiểm soát, phát hiện và kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp đưa tin sai sự thật về diễn biến, tình hình dịch bệnh là cần thiết nhưng đó chỉ là giải pháp tình thế, giải pháp cuối cùng.

Nói cách khác, căn cơ, lâu dài vẫn phải là phát huy vai trò của các cấp, các ngành, các cơ quan chức năng, đặc biệt là các cơ quan báo chí, truyền thông trong đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, kiến thức về dịch Covid-19 cho nhân dân. Khi nhận thức đúng, có đủ kiến thức cần thiết người dân sẽ bình tĩnh, không cả tin, hoang mang trước những thông tin chưa được kiểm chứng trên mạng xã hội.

Tại thị xã Sơn Tây, ông Lê Đại Thăng - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân nhân thị xã Sơn Tây cho biết, với tinh thần “chống dịch như chống giặc” để kịp thời thông tin đến người dân thì bên cạnh hệ thống loa truyền thanh cơ sở, các phương cách tuyên truyền trên cổng thông tin điện tử, các tin bài, khuyến cáo 5K trực quan trên các bảng tin, các pano, băng rôn… cũng cùng vào cuộc.

Cụ thể, tại thị xã, thông qua tuyên truyền qua các loa đài, cổng thông tin điện tử… các tin bài, khuyến cáo 5K được đẩy mạnh để mỗi người dân đều nâng cao ý thức chấp hành. “Lực lượng Công an thị xã còn sử dụng hình thức tuyên truyền lưu động, đi vào các điểm như chợ đầu mối, khu vực tập trung nhiều quán xá để tuyên truyền. Với những nơi như đường giao thông, trụ sở các cơ quan hành chính Nhà nước đều bố trí tuyên truyền phòng, chống dịch Covid-19 trực quan...” - ông Lê Đại Thăng thông tin.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, kiến thức về dịch Covid-19 cho người lao động. Ảnh: Giang Nam

Theo bà Nguyễn Vân Anh - Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Văn Miếu (quận Đống Đa), bên cạnh tích cực triển khai đồng bộ các biện pháp phòng chống dịch trên địa bàn theo đúng tinh thần của thành phố Hà Nội, trong thời gian này phường chủ động công tác tuyên truyền, nhắc nhở người dân liên tục trên hệ thống loa truyền thanh.

Qua theo dõi, bà Vân Anh nhận định, nếu không có hệ thống loa phường thì công tác tuyên truyền rất khó đạt được những hiệu quả như mong muốn. Lấy ví dụ trên địa bàn, trước đây phường Văn Miếu có khoảng 30 loa truyền thanh, tuy nhiên sau này chỉ còn lại 10 loa nhưng hiệu quả vẫn rất cao.

“Với loa phường, điều dễ thấy nhất là ai ai cũng có thể nghe được, nếu tuyên truyền ở các khu dân cư, tổ dân phố chỉ thông qua hệ thống bảng tin hoặc qua các cuộc hội họp thì rất khó phổ biến rộng ra được 100%. Bên cạnh hệ thống loa phường, các bộ phận chức năng của Ủy ban nhân dân còn sử dụng loa kéo tay ở những nơi ngõ ngách sâu, loa phường không thể phủ đến được…” - Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Văn Miếu chia sẻ.

Cần phải khẳng định, đến nay, tình hình dịch bệnh Covid-19 ở nước ta hoàn toàn trong tầm kiểm soát. Mọi thông tin về dịch bệnh và các hoạt động phòng, chống Covid-19 bằng nhiều cách thức truyền tải khác nhau song đều được các ngành chức năng thông tin chính xác, kịp thời. Chính vì thế, bản thân mỗi người dân cần tỉnh táo trong lựa chọn, tiếp thu nguồn tin.

Nói cách khác, mỗi người cần tỉnh táo, trở thành “người đọc thông thái”, thực hiện trách nhiệm công dân trong việc đưa tin, chia sẻ trên mạng xã hội; không nên chia sẻ các thông tin chưa được kiểm chứng, chưa được xác thực, kịp thời thông báo đến cơ quan chức năng các trường hợp đăng thông tin bịa đặt, sai sự thật. Làm được điều đó, chắc chắn tin giả, tin sai sự thật sẽ không còn đất sống và đó cũng thể hiện sự chung sức, đồng lòng cùng các cơ quan chức năng sớm đẩy lùi dịch bệnh./.

Giang Nam - Lê Thắm