Việt Nam qua ô cửa kính

Ninh Bình lùi dần về sau, đồng lúa trải dài như một tấm chiếu hoa của tháng ba đang vào vụ. Tàu lướt qua những rặng nhãn xanh, những bụi tre nghiêng mình soi bóng xuống mương nước đang níu chân một vài con cò trắng nhẩn nha tìm cá. Qua ô cửa, tôi thấy Việt Nam đang trôi chậm rãi, nhẫn nại, thâm trầm như một bài thơ lục bát từ câu hát ru của bà.

Tôi thiếp đi rồi tỉnh giấc ở Vinh, mưa rơi lất phất trên mái tàu như tiếng thì thầm của xứ Nghệ dịu dàng, sâu lắng. Qua Quảng Bình, đất hẹp lại với những dãy núi đá vôi sừng sững, biển xám lặng như một khúc tráng ca và trong ánh nhìn người lính, tôi thấy cả sự kiên cường và bình yên của đất nước.

Sáng ở Huế, sương và mùi trầm nhẹ vương trong gió. Ga An Cựu yên ả như một bức thư tay chưa kịp gửi. Huế đón tôi bằng mái ngói rêu phong, bằng giọng hò lẫn trong sương sớm. Qua đèo Hải Vân, một bên núi, một bên biển, có người khẽ vén rèm nhìn sóng trôi như muốn giữ lại trong tim hình dáng quê hương đang lùi dần phía sau.

Tàu chạy qua Quảng Ngãi, nơi có những con đường làng rợp bóng keo; qua Phú Yên – mảnh đất có nhiều hơn một buổi chiều đẹp; rồi Khánh Hòa - nơi biển xanh quấn lấy những con thuyền như một tình nhân không rời. Trên chuyến hành trình, tôi ngồi cạnh một người đàn ông mang chiếc vali cũ kỹ, bên trong là bánh tráng và hạt tiêu mẹ già gửi vào cho con. Việt Nam của tôi đôi khi chỉ là những điều nhỏ xíu như thế mà gói ghém cả một đời người.

Khi tàu bắt đầu lướt qua những vùng đất cuối cùng của Nam Trung Bộ, nắng như mật ong rót xuống đường ray. Thành phố mang tên Bác hiện ra không rực rỡ ngay tức khắc mà như một tấm lụa lớn dần căng ra theo chiều ánh sáng. Ở đây, không ai chờ ai quá lâu, cũng chẳng để ai cô đơn mãi, người ta sống nhanh nhưng biết mở lòng.

Giữa nhịp sống ấy, tôi bỗng thấy lòng mình chùng xuống như thể sau mỗi trạm dừng, vẫn còn đâu đó những miền đất đang vẫy gọi trong sâu thẳm ký ức và ước mơ. Tôi biết mình vẫn còn nợ với đất nước nhiều chuyến đi chưa trọn. Còn Tây Bắc mùa nắng vàng, nơi ruộng bậc thang cong mềm như nét mày thiếu nữ. Còn biển Rạng, biển Ninh Chữ với sóng bạc đầu và tiếng gió kể chuyện ngàn xưa. Còn làng gốm Bàu Trúc lặng lẽ bên sông Dinh… Có những nơi tôi mới chỉ đi qua bằng lời kể của người khác, bằng ảnh cũ úa màu, bằng tiếng hát vọng lại giữa một buổi chiều nghe chênh vênh. Tôi mong mình sẽ đi, bằng đôi chân, bằng đôi mắt và bằng cả trái tim đang lớn dần lên cùng tổ quốc. Và nếu ai đó hỏi, tôi đã mang gì sau hành trình ấy, tôi sẽ nói: Một quê hương đủ rộng để yêu thương và đủ sâu để nhớ suốt một đời.

Trần Trọng