Thành phố sẽ thu hồi lại dự án xử lý rác thải nếu nhà đầu tư không đảm bảo năng lực

Chậm tiến độ vì lúng túng trong việc lựa chọn công nghệ

Cho rằng các nhà đầu tư còn lúng túng trong việc lựa chọn công nghệ, dẫn đến các dự án nhà máy xử lý rác thải rắn chậm tiến độ là vấn đề đại biểu Phạm Thị Hải Hoa (tổ huyện Mỹ Đức) hỏi Sở Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN). Bà Hoa đề nghị Giám đốc Sở KH&CN cho biết định hướng của Thành phố về công nghệ đối với các dự án xử lý rác thải rắn trên địa bàn Thủ đô.

Trả lời đại biểu, Giám đốc Sở KH&CN Nguyễn Hồng Sơn cho biết, công nghệ xử lý chất thải rắn liên tục thay đổi, vòng đời rất ngắn. Trước năm 2010 công nghệ xử lý rác chủ yếu chôn lấp tự nhiên với rất nhiều tồn tại, sau đó chôn lấp có kiểm soát có hạn chế được một phần nhược điểm.

Giám đốc Sở KH&CN Nguyễn Hồng Sơn trả lời chất vấn.

Năm 2014, Thủ tướng ban hành quy hoạch chất thải rắn Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 tầm nhìn đến 2050 trong đó yêu cầu các dự án của Hà Nội phải sử dụng công nghệ tái chế, đốt và chôn phải thu hồi năng lượng, ưu việt hơn phương pháp cũ nhưng vẫn phải phân loại rác vô cơ - hữu cơ, sử dụng nhân công, rác thải gây ô nhiễm môi trường còn rất nhiều...

Từ đó, năm 2016, UBND Thành phố ban hành yêu cầu mới có các tiêu chí bắt buộc phải đảm bảo có tỷ lệ phát điện cao, tỷ lệ tro sau đốt thấp; sau đó 2019 yêu cầu các dự án phải có nước thải và mùi phải được xử lý với công suất cao, hiệu quả kinh tế cao... Các dự án xử lý chất thải rắn đều đã được Sở thực hiện theo Luật Chuyển giao công nghệ năm 2017 và các văn bản hướng dẫn, theo 2 giai đoạn quyết định chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư.

Theo Giám đốc Sở KH&CN, với các công nghệ điều chỉnh thực hiện ở giai đoạn quyết định đầu tư, theo quy định việc thẩm định phải căn cứ quyết định chủ trương đầu tư, do đó trong quá trình thực hiện các dự án kéo dài thường các công nghệ ở giai đoạn chủ trương đầu tư đã cũ phải điều chỉnh. Với những dự án đủ điều kiện và thủ tục đã phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư, Sở thực hiện theo đúng quy trình không có vướng mắc gì.

Một số dự án hiện chưa thẩm định về công nghệ vì chưa được phê duyệt lại chủ trương đầu tư và điều chỉnh chủ trương đầu tư, nên chưa có căn cứ để thực hiện thẩm định cho ý kiến về công nghệ.

Làm rõ cơ sở pháp lý

Đại biểu Trần Khánh Hưng (tổ huyện Ba Vì) lại dành câu hỏi cho Giám đốc Sở Xây dựng về Nhà máy rác tại thị xã Sơn Tây đã có chủ trương đầu tư từ tháng 6/2020. Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế, nhà đầu tư không có cơ sở vay vốn để thực hiện dự án. Đại biểu đề nghị Giám đốc Sở xây dựng cho biết nguyên nhân, trách nhiệm chưa ký hợp đồng dịch vụ xử lý rác và giải pháp để giải quyết kiến nghị của nhà đầu tư?

Đại biểu Vũ Ngọc Anh (tổ quận Bắc Từ Liêm) chất vấn Giám đốc Sở Xây dựng. (Ảnh: Viết Thành)

Cùng chất vấn Giám đốc Sở Xây dựng, đại biểu Vũ Ngọc Anh (tổ quận Bắc Từ Liêm) hỏi về Dự án Nhà máy xử lý rác núi Thoong, huyện Chương Mỹ có nhiều nội dung phù hợp với thực tế nhưng chưa phù hợp với quy hoạch xử lý rác thải rắn của Thành phố được phê duyệt từ năm 2014. Đại biểu đề nghị làm rõ cơ sở pháp lý việc xem xét các điều chỉnh của nhà đầu tư và dự kiến xử lý những vướng mắc này.

Giám đốc Sở Xây dựng Võ Nguyên Phong cho biết, Nhà máy điện rác Seraphin trên địa bàn thị xã Sơn Tây và huyện Ba Vì có công suất 1.500 tấn ngày/đêm, sử dụng công nghệ đốt rác phát điện. Sau khi Thành phố chỉ đạo thành lập tổ công tác đàm phán hợp đồng xử lý rác thải, Sở Xây dựng đã cơ bản hoàn thành đàm phán với nhà đầu tư và chủ động chuẩn bị mặt bằng, các thỏa thuận đấu nối hạ tầng, thẩm định hồ sơ thiết kế cơ sở, với cả tiến độ nhà đầu tư cam kết, dự kiến công trình sẽ khởi công trong quý I/2022.

Theo Giám đốc Võ Nguyên Phong, với Nhà máy xử lý rác Núi Thoong, công nghệ tại thời điểm đó là phân loại, tách ủ, công nghệ đã lạc hậu, trong quá trình triển khai thực hiện gặp phải chưa đồng thuận của người dân, nên chậm giải phóng mặt bằng. Thành phố đã giao xem xét lại công nghệ, tập trung tuyên truyền, thuyết phục người dân, sau đó đã giải phóng mặt bằng được 10,3 ha.

iện, nhà đầu tư đề xuất điều chỉnh chủ trương là phát điện sử dụng lò đốt của Đức, nâng công suất lên 2.000 tấn, phù hợp với định hướng của Thành phố và diện tích giải phóng mặt bằng và vị trí của nhà máy xa khu dân cư, đã có đường đi vào khu xử lý.

Tránh công nghệ cũ lạc hậu

Tham gia trả lời chất vấn, Bí thư Huyện ủy Chương Mỹ Nguyễn Văn Thắng cho biết, với Dự án xử lý chất thải rắn ở Núi Thoong, huyện đã hoàn thành các công tác giải phóng mặt bằng, đã kiến nghị có lựa chọn nhà đầu tư, đặc biệt liên quan lựa chọn công nghệ đáp ứng yêu cầu hiện nay, tránh công nghệ cũ, lạc hậu dẫn đến người dân đồng thuận không cao.

Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Ngọc Tuấn phát biểu tại phiên chất vấn

Với dự án Đồng Ké, thực hiện chỉ đạo của Trung ương và Thành phố, huyện Chương Mỹ đang cùng cơ quan chức năng xây dựng tuyến đường vào khu xử lý này, nhưng trong quá trình triển khai xây dựng gặp phản ứng của người dân, nên tập trung tuyên truyền tạo đồng thuận.

Trả lời về công tác giải phóng mặt bằng nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt tại thôn Lễ Thượng, xã Châu Can, Chủ tịch UBND huyện Phú Xuyên Nguyễn Xuân Thanh cho biết, dự án có từ năm 2015, huyện Phú Xuyên đã phối hợp với nhà đầu tư triển khai công tác giải phóng mặt bằng trong giai đoạn 2016-2017.

Tuy nhiên trong quá trình giải phóng mặt bằng, người dân có đề xuất trọn thửa, và thu hoạch trọn vùng như Kế hoạch 1259 của Chính phủ, nâng diện tích quy hoạch lên hơn 20ha. Sau đó, huyện Phú Xuyên đã có báo cáo Thành phố và được chấp thuận.

Từ 2017 đến nay, dự án tạm dừng hoạt động để điều chỉnh quy hoạch, điều chỉnh chủ trương đầu tư và thực hiện lại các thủ tục liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng. Về công tác điều chỉnh quy hoạch, huyện Phú Xuyên đã hoàn thành năm 2017, sau đó phối hợp chặt chẽ với nhà đầu tư để triển khai các thủ tục tiếp theo.

Tuy nhiên, Chủ tịch UBND huyện Phú Xuyên cho hay, cho đến thời điểm này, huyện Phú Xuyên chưa nhận được hồ sơ pháp lý liên quan đến điều chỉnh để triển khai công tác giải phóng mặt bằng. Vì vậy, trong trường hợp nhà đầu tư không phối hợp hoặc làm không tốt thì đề xuất thu hồi dự án.

Theo Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Trọng Đông, với dự án nhà máy xử lý rác thải triển khai ở Phú Xuyên, đề nghị Sở KH&ĐT kiểm tra năng lực nhà đầu tư, nếu Công ty Môi trường Thăng Long không đảm bảo yêu cầu, có thể thu hồi lại dự án.

Hiện, Phó Chủ tịch UBND Thành phố cho biết, trung bình mỗi ngày Hà Nội thu gom khoảng 7.000 tấn rác thải sinh hoạt. Thời gian qua, Thành phố đã chỉ đạo triển khai các dự án nhà máy xử lý rác thải, và tới đây, Thành phố giao Sở Xây dựng chủ trì, rà soát lại quy hoạch các khu chứa rác thải trên địa bàn Thành phố.