Sân chơi trong phố: Món quà tinh thần cho trẻ thơ

Những sân chơi bổ ích

Những ngày đầu tháng 3, chúng tôi có dịp dự lễ khánh thành sân chơi mang tên Nỏ thần ở Đông Anh (Hà Nội), nơi cách Di tích lịch sử văn hóa thành Cổ Loa chỉ khoảng 5 km. Khác với những sân chơi thông thường, sân chơi này được doanh nghiệp xã hội Think Playgrounds (nghĩ về sân chơi trong phố) phối hợp với nghệ sĩ Ưu Đàm thực hiện dựa trên truyền thuyết nỏ thần của An Dương Vương.

Trẻ em vui vẻ chơi đùa tại sân chơi Nỏ Thần (Đông Anh, Hà Nội). Ảnh: Lê Thắm

Trung tâm sân chơi là hình ảnh chiếc nỏ thần khổng lồ chia thành bốn phần. Tại đây, các bạn nhỏ có thể thoải mái chơi những trò vận động như: Trượt, chui qua ống tròn, bám đu... Theo nghệ sĩ thị giác Ưu Đàm: “Hình ảnh chiếc nỏ thần khổng lồ bị phân thành 4 phần, rải quanh sân chơi, ẩn hiện giống hình ảnh từng đoạn thành Cổ Loa trong hiện tại biểu trưng cho sự hiện diện của lịch sử. Khi các em nhỏ chơi đùa và chạm vào móng thần trên nỏ thần, chúng tôi hy vọng lịch sử của kinh đô Âu Lạc và những bài học của nó sẽ không bị lãng quên. Mong rằng việc chơi và nhận thức về lịch sử bi hùng của vùng đất này sẽ tạo ra những công dân tài năng, những người có thể bảo vệ quê hương và hệ sinh thái của trái đất khi cần”.

Được biết đây là công trình thứ 5 mà Think Playgrounds thực hiện tại huyện Đông Anh. Trước đó, Think Playgrounds đã triển khai xây dựng sân chơi ở các xã Hải Bối, Võng La, Kim Chung, Kim Nỗ cho con em công nhân nhập cư, và tới đây sẽ xây dựng công trình tại Tổ dân phố số 46, thị trấn Đông Anh. Chị Nguyễn Thị Mỹ Linh, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Đông Anh nhận định: Những sân chơi mà Think Playgrounds thực hiện không chỉ mang lại một không gian vui chơi lành mạnh mà còn góp phần giúp các em phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần.

Không chỉ riêng tại huyện Đông Anh, sau hơn 6 năm thành lập, Think Playgrounds đã xây dựng cải tạo được hơn 200 sân chơi, vườn cộng đồng miễn phí dành cho trẻ em trên khắp cả nước. Mới đây nhất, ngày 27/3, Think Playgrounds và Mạng lưới Vì một Hà Nội đáng sống đã khánh thành không gian công cộng tại tổ 16, phường Phúc Tân, quận Hoàn Kiếm, phục vụ đời sống tinh thần trẻ em và người dân nơi đây.

Tổ 16, phường Phúc Tân là khu vực có nhiều người nhập cư, lao động nghèo ven sông Hồng sinh sống. Trước đây, khu vực này là nơi tập kết phế liệu, rác thải sinh hoạt, làm mất mỹ quan, ảnh hưởng đến môi trường sống. Sau khi cải tạo không gian công cộng Phúc Tân lột xác thành không gian sạch sẽ, đa chức năng; được trang bị ghế, đồ chơi trẻ em, dụng cụ tập thể dục..., trở thành một địa điểm để hội họp, gặp gỡ cộng đồng.

Ông Nguyễn Văn Nhân, người dân địa phương phấn khởi chia sẻ, ông và những người dân nơi đây rất vui mừng khi được thụ hưởng sản phẩm thiết thực này; quan trọng là chấm dứt được tình trạng đổ rác bừa bãi - điều mà trước đây chưa thể cải thiện được. Không chỉ vậy, không gian công cộng mới sẽ giúp thay đổi phong cách sống của nhân dân, tạo điều kiện để các cháu nhỏ tiếp xúc với không gian sạch, văn hóa; cộng đồng khu phố có cơ hội gắn kết tốt hơn về văn hóa và giáo dục.

Giành lại ký ức cho trẻ

“Sân chơi độc đáo từ đồ phế thải”, “Think Playrounds, cuộc chiến giành lại ký ức cho trẻ”… là những cụm từ mà người ta vẫn nói về Think Playgrounds. Với mong muốn “tháng Sáu và các tháng trong năm đều là ngày quốc tế hành động vì thiếu nhi”, những dự án mà nhóm đang theo đuổi đều hướng đến trẻ em, đối tượng đang bị “chiếm dụng” sân chơi tại nhiều nơi, nhất là không gian đô thị chật hẹp.

Nữ kiến trúc sư Chu Kim Đức, một trong 2 người đồng sáng lập Think Playrounds chia sẻ, cuối năm 2013, chị gặp một người phụ nữ Mỹ có nhiều tâm huyết với sân chơi thiếu nhi. Khi du lịch Hà Nội, bà có ý định tặng trẻ em Thủ đô một sân chơi công cộng ở trung tâm thành phố. Vì nhiều lý do, ý tưởng này không thể hiện thực hóa, nhưng dự án còn dang dở của bà đã khiến Kim Đức trăn trở và suy nghĩ rất nhiều. Chị tập trung quan sát và nhận ra những đứa trẻ thành phố thời nay thiệt thòi hơn nhiều về không gian vui chơi so với trẻ con nông thôn và so với chính tuổi thơ mà thế hệ chị trải qua.

Sinh năm 1980 tại Hà Nội, Kiến trúc sư Chu Kim Đức từng có quãng thời gian thơ ấu gắn bó với nhiều không gian chơi quanh nhà. Từ vỉa hè, đường đi bộ đến các sân chung trong xóm đều đầy ắp những kỷ niệm vui đùa hồn nhiên cùng chúng bạn. Song, điều này giờ không dễ thực hiện bởi cứ có khu đất trống ở cộng đồng, người ta thường dùng nó thành nơi để kinh doanh... mà chẳng mấy ai nghĩ đến việc sẽ tạo thành sân chơi cho trẻ. Các em muốn vận động phải chờ bố mẹ sắp xếp thời gian đưa đến những khu vui chơi và nhiều khi phải mất phí mới có thể tới. Chính điều này đã thôi thúc kiến trúc sư Kim Đức và người bạn Quốc Đạt thành lập Think Playrounds vào năm 2014 với mong muốn thay đổi nhận thức của cộng đồng về sự cần thiết của các sân chơi đối với trẻ em.

Sân chơi đầu tiên Think Playrounds tổ chức là tại không gian vườn xoài ở bãi giữa sông Hồng, Hà Nội. Tiếp đó, Think Playrounds tổ chức sự kiện Play Day - ngày vui chơi cho trẻ em thu hút đông đảo các em nhỏ và cả các bậc cha mẹ tham gia. Nhìn thấy nụ cười hạnh phúc của các em khi được tự do vui chơi, các thành viên Think Playrounds càng có thêm động lực và niềm tin vào hướng đi mình đã chọn. Cũng chính thành công đầu tiên này đã mở ra cơ hội để nhiều “thủ lĩnh cộng đồng” là tổ trưởng tổ dân phố, bí thư chi bộ hay đại diện hội phụ nữ phường... bằng nhiều cách đã tìm đến Think Playrounds đề xuất việc hình thành các sân chơi cho trẻ ở khu dân cư họ sống. Vậy là sau đó, nhiều mô hình sân chơi cho trẻ đã được hình thành như ở đình làng Ngọc Hà, Khu tập thể Thành Công, Trung Hòa, phường Tân Mai, thôn Hà Lỗ… Đến nay, Think Playrounds đã thực hiện được khoảng 200 sân chơi cho trẻ trên khắp cả nước, trong đó chiếm một nửa là ở Hà Nội, còn lại ở một số tỉnh Tây Bắc, Đông Bắc, Đà Nẵng, Hội An, Nha Trang, thành phố Hồ Chí Minh...

“Để sân chơi cộng đồng được biết đến rộng rãi hơn, chúng tôi thường xuyên tổ chức những hoạt động Playday (Ngày vui chơi) cho cộng đồng, sân chơi di động Playstreet ở phố cổ Hà Nội, sân chơi “công viên lốp” tại Công viên Yên Sở... Ngoài ra, chúng tôi còn tổ chức cuộc thi “Xanh hóa không gian - An lành cuộc sống” để tìm kiếm sáng kiến phủ xanh cộng đồng, giảm thiểu rác thải. Chúng tôi hy vọng nỗ lực của mình sẽ giúp cộng đồng nâng cao ý thức bảo vệ môi trường”, chị Chu Kim Đức nhấn mạnh./.